Надсанне

Надсанне (польск.: Nadsanie), або Надсянне (укр.: Надсяння) — украінская этнічная тэрыторыя ў вярхоўях ракі Сан на захадзе Львоўскай вобласці і ў раёне польскага Пшэмысля і Бірчы.

Сан на карце Польшчы

Продкі украінцаў пражывалі ў вярхоўях ракі Сан з часоў Старажытнай Русі і ўтваралі Перамышльскага княства. З часам гэтая тэрыторыя ўвайшла ў склад Вялікага Княства Літоўскага, а потым — феадальнай Польшчы. У 1772 годзе ў выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай Надсанне аказалася ў складзе Аўстрыйскай манархіі, а з 1921 года ізноў вярнулася ў польскую дзяржаву. У 1939 годзе частка Надсання — Явароўшчына — уключана ў УССР. Перамышльскае Надсанне засталося ў складзе Польшчы.

У 1945—1946 гадах большасць украінцаў польскага Надсання была пераселена ў УССР. Потым, у 1947 годзе з прычыны аперацыі «Вісла» польскі ўрад прымусова пераселяць што застаўся ўкраінскае насельніцтва з Надсання і іншых зямель на поўнач і паўночны захад Польшчы. Украінскія сем’і асобна пасялілі ў разбураныя германскія зямлі Ольштынскага, Гданьскага, Кашалінскага, Шчэцінскага ваяводстваў. Некаторыя ўкраінцы ў 1957—1958 гадах змаглі вярнуцца назад.

Характэрна надсанская гаворка, якая належыць да паўднёва-заходняму прыслоўях украінскай мовы.

Літаратура

• Україна в словах: Мовознав. слов.-довід.: Навч. посіб. для учнів загальноосвіт. шкіл, ліцеїв, гімназій, студентів, усіх, хто вивчає українську мову /Упоряд. і кер. авт. кол. Н.Данилюк. — К.: ВЦ «Просвіта», 2004. — 704 с. — Бібліогр.: с. 413—423. ISBN 966-8547-25-X.
• Кривочуприн Е. Л. Надсянская Русь — возрождённая и утерянная. — Харьков: Издательство "Сага", 2012. — 144 с. — 500 экз. — ISBN 978-617-575-060-5.