Сабачая воўна

Сабачая воўна (англ.: chiengora, ням.: Hundehaar) — тэкстыльнае жывёльнае валакно, вырабленае з поўсці свойскага сабакі. Яна вырабляецца шляхам прадзення расчасанай сабачай поўсці, якой павінна быць не менш за 4 см даўжынёй. Калі поўсць вычэсваць з падшэрсткам, у выніку атрымліваецца мяккая, цёплая воўна, пры прадзенні досыць доўгай поўсці без падшэрстка атрымліваецца больш грубая воўна з большым бляскам. Выкарыстанне стрыжанай поўсці таксама магчыма, але прадзеная воўна будзе «кусачай». Каля 10-20 працэнтаў масы губляецца падчас часання, адціскання і мыцця састрыжанай поўсці. Аднак сабачая воўна ў 8 разоў цяплей авечай. З сучасных парод асабліва падыходзяць даўгашэрсныя пароды з падшэрсткам, такія як нямецкая аўчарка, бельгійская аўчарка, белая швейцарская аўчарка, даўгашэрсны коллі, брыяр, бабтэйл, барадаты коллі, а таксама пастуховыя сабакі, такія як шарпланінская аўчарка, польская нізінная аўчарка, славацкі чувач, каўказская аўчарка, ньюфаўндленд, хававарт, вялікі швейцарскі зенненхунд, леанбергер, залацісты рэтрывер, шпіцы, паўночныя пароды, у тым ліку самаеды, чау-чау, пудзелі, малы львіны сабака, мальтыйская балонка, ёркшырскі тэр'ер і іншыя.

Валакно воўны сабакі, павялічанае прыблізна ў 1000 разоў

Заклік аб зборы сабачай поўсці для перапрацоўкі ў ваенную вопратку (Вена, верасень 1918 года)

Сабачая воўна ў мінулым

У мінулым сабачая воўна выкарыстоўвалася ў Амерыцы да прыбыцця еўрапейцаў, і для гэтай мэты выводзіліся спецыяльныя пароды, якія зараз вымерлі: салішскі шарсцісты сабака быў шарсцістым сабакам з паўночна-заходняга краю Злучаных Штатаў і паўднёвага захаду Канады. Ён быў крыху большы за сучасных мініяцюрных шпіцаў і меў густую, пераважна белую поўсць. Шэрсць выкарыстоўвалася для вырабу адзення і коўдраў. Традыцыйна сабачая поўсць таксама выкарыстоўвалася прадстаўнікамі плямёнаў нага ў Індыі, дзе з воўны чорных сабак ткалі дываны.

Выкарыстанне сабачай воўны ў XXI стагоддзі

Вырабы з сумесі з сабачай воўны (Германія, 2020)

У ЗША, па паведамленнях, цікавасць да аматарскага прадзення воўны сабак значна ўзрасла ў 2-м дзесяцігоддзі. Інструкцыі па ручным прадзенні і вязанні сабачай воўны даступныя ў інтэрнэце.

Прыблізна ў 2021 годзе ў Індыі ў лабараторыі была выраблена ротарная пража (таўшчынёй да 42 тэкс) у 16 розных сумесях з сабачай воўнай. Толькі для сумесяў з утрыманнем ніжэй за 25 % сабачай воўны фізічныя паказчыкі былі якасна супастаўныя са звычайнай змешанай пражай. Пража з розных сумесяў сабачай воўны (парода сабак лхаскі апса) з поліэстэрам і поліакрылам была перапрацавана ў трыкатажныя тканіны з рабрыстым перапляценнем. Чыстая сабачая воўна мае прыкладна на 38 % вышэйшыя цеплаізаляцыйныя магчымасці, чым 100 % авечая воўна, але іншыя ўласцівасці, такія як паветрапранікальнасць, скатванне, парапранікальнасць, як правіла, горшыя, чым у авечай воўны. Толькі трыкатаж з сумесі 75 % поліэстэр/25 % сабачая воўна паказала больш высокую трываласць і камфорт пры нашэнні.

У 2017 годзе ў Германіі была заснавана стартап-кампанія «YarnSustain», якая пастаўляе змешаную пражу машыннага прадзення для ручнога вязання (напрыклад, 50 г сумесі 40 % сабачай воўны/30% альпакі/30% авечай воўны каштуюць прыкладна за 20 еўра), вырабленую ў адпаведнасці з ўласнай тэхналогіяй, і тканіны са змешанай пражы з сабачай воўнай.

Літаратура

• S.Choron/H.Choron: Planet Dog: A Doglopedia, Houghton Mifflin Harcourt 2005, ISBN 9780618517527

Спасылкі

• ceskatelevize.cz (нявызн.).