Худаяр-хан
Худаяр-хан — адзінаццаты кіраўнік з узбекскай[2] дынастыі Мінгаў у Какандскім ханстве.
| Худаяр-хан | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
|
|||||||
| Нараджэнне |
каля 1835[1] |
||||||
| Смерць |
1886[1]
|
||||||
| Бацька | Шэралі-хан[d] | ||||||
Біяграфія правіць
Яго праўленне характарызуецца смутамі, канфліктамі з Бухарскім эміратам і капітуляцыяй перад Расіяй у ходзе руска-какандскай вайны. У пачатку яго праўлення моцны ўплыў набылі кіпчакі на чале з Мусулманкулам. Аднак у 1852 годзе адбылася бітва ў мясцовасці Былкылдама, многія кіпчакі былі перабітыя, а Мусульманкул пакараны.
За 30 гадоў свайго праўлення ён 3 разы пазбаўляўся ўлады ў барацьбе са сваякамі, і кожны раз зноў здабываў яе.
У 1858 годзе Худаяр-хан быў скінуты ў першы раз, і на пасад быў узведзены Мала-хан.
Худаяр-хан у 1871—1873 гг. выпускаў манеты з надпісамі "Хуканд-і-Латыф — " «Прыемны Каканд» і імем нябожчыка Мала-хана (кіраваў у 1858—1862 гг.)[3].
Канчаткова зрынуты ў выніку Какандскага паўстання 1873—1876. Худаяр-хан звярнуўся па дапамогу да Туркестанскага генерал-губернатара і летам 1875 збег у Ташкент пад абарону рускіх войскаў.
У 1875 годзе Худаяр-хан быў сасланы ў Арэнбург, адкуль выехаў у 1876 годзе ў Мекку, прыбыўшы ў Афганістан ён захварэў і лячыўся ў Мадрасе (Індыя).
Ён памёр у 1886 годзе каля Герата. Яго магіла знаходзіцца ў вёсцы Карух.
У Какандзе як напамін пра Худаяр-Хана застаўся яго палац, пабудаваны ў 1871 годзе[4].
Зноскі
- ↑ а б в А. Диваев Последние дни Худояр-хана // Туркестанские ведомости — 1916. — вып. 20, 26 января / 8 февраля. — С. 120–134.
- ↑ Bosworth C. E. The new Islamic dynasties. A chronological and genealogical manual. N.Y., 1996. Р. 295.
- ↑ Настич В. Н. Где чеканились монеты Коканда с «посмертным» именем Малла-хана? // Эпиграфика Востока XXIХ. — М., 2010.
- ↑ Дворец Худояр-хана (Кокандская урда)
Літаратура правіць
- История Средней Азии. Москва: Евролинц. Русская панорама, 2003
- История Узбекистана. Т.3. Ташкент, 1993.
Спасылкі правіць