Шведска-беларуская практычная транскрыпцыя
Шведска-беларуская практычная транскрыпцыя — уніфікаваныя правілы перадачы шведскіх уласных імён і неперакладальных рэалій на пісьме беларускай мовай.
Парады па шведска-беларускай практычнай транскрыпцыі апублікаваны ў пасмяротным выданні Змітра Саўкі ў 2021 годзе[1]. Ніжэй змешчаныя парады амаль цалкам супадаюць з парадамі Змітра Саўкі, але складзены васьмю гадамі раней на аснове «Кароткай граматыкі шведскай мовы» (адтуль пра шведскую фанетыку, pdf, 0,9 MB) аўтарства Вольгі Цвірка, пад агульнай рэдакцыяй Лявона Баршчэўскага, якая выйшла ў 2009 годзе і, пакуль, ёсць адзіным беларускім падручнікам шведскай мовы.
Націск правіць
Звычайна, націск імкнецца да першага складу. Аднак, ёсць выключэнні, якія абазначаюць акутам над галоснай (апроч літары i). Суфікс -in заўсёды націскны (Aulin Аўлі́н).
Табліца правіць
| a = а | e = е | i = і | o = у[2]/о[3] | u = у | y = ю | å = о | ä = э | ö = ё | |
| b = б | ba = ба | be = бе | bi = бі | bo = бу/бо | bu = бу | by = бю | bå = бо | bä = бэ | bö = бё |
| c = с/к | ca = ка | ce = се | ci = сі | co = ку/ко | cu = ку | cy = сю | cå = со | cä = кэ | cö = сё |
| ch = ш | cha = ша | che = шэ | chi = шы | cho = шу/шо | chu = шу | chy = шу | chå = шо | chä = шэ | chö = шо |
| ck = к | cka = ка | cke = ке | cki = кі | cko = ку/ко | cku = ку | cky = кю | ckå = ко | ckä = кэ | ckö = кё |
| d = д | da = да | de = дэ | di = ды | do = ду/до | du = ду | dy = ду | då = до | dä = дэ | dö = до |
| dj = й[4] | dja = я | dje = е | dji = і | djo = ю/ё | dju = ю | djy = ю | djå = ё | djä = е | djö = ё |
| f = ф | fa = фа | fe = фе | fi = фі | fo = фу/фо | fu = фу | fy = фю | få = фо | fä = фэ | fö = фё |
| g = г/й[4] | ga = га | ge = ге/е | gi = гі/і | go = гу/го | gu = гу | gy = гю/ю | gå = го | gä = гэ/е | gö = гё/ё |
| gn = ньн | gna = ньна | gne = ньне | gni = ньні | gno = ньну/ньно | gnu = ньну | gny = ньню | gnå = ньно | gnä = ньнэ | gnö = ньнё |
| gs = кс | gsa = кса | gse = ксе | gsi = ксі | gso = ксу/ксо | gsu = ксу | gsy = ксю | gså = ксо | gsä = ксэ | gsö = ксё |
| gt = кт | gta = кта | gte = ктэ | gti =кты | gto = кту/кто | gtu = кту | gty = кцю | gtå = кто | gtä = ктэ | gtö = кцё |
| h = х | ha = ха | he = хе | hi = хі | ho = ху/хо | hu = ху | hy = хю | hå = хо | hä = хэ | hö = хё |
| hj = й[4] | hja = я | hje = е | hji = і | hjo = ю/ё | hju = ю | hjy = ю | hjå = ё | hjä = е | hjö = ё |
| j = й | ja = я | je = е | ji = і | jo = ю/ё | ju = ю | jy = ю | jå = ё | jä = е | jö = ё |
| k = к/ш[4] | ka = ка | ke = ке/шэ | ki = кі/шы | ko = ку/ко | ku = ку | ky = кю/шу | kå = ко | kä = кэ/шэ | kö = кё/шо |
| kj = ш[4] | kja = ша | kj = шэ | kji = шы | kjo = шу/шо | kju = шу | kjy = шу | kjå = шо | kjä = шэ | kjö = шо |
| l = л[ь] | la = ля | le = ле | li = лі | lo = лю/лё | lu = лю | ly = лю | lå = лё | lä = ле | lö = лё |
| lj = й[4] | lja = я | lje = е | lji = і | ljo = ю/ё | lju = ю | ljy = ю | ljå = ё | ljä = е | ljö = ё |
| -lg = -льй | |||||||||
| m = м | ma = ма | me = ме | mi = мі | mo = му/мо | mu = му | my = мю | må = мо | mä = мэ | mö = мё |
| n = н | na = на | ne = не | ni = ні | no = ну/но | nu = ну | ny = ню | nå = но | nä = нэ | nö = нё |
| ng = н[ь] | nga = ня | nge = не | ngi = ні | ngo = ню/нё | ngu = ню | ngy = ню | ngå = нё | ngä = не | ngö = нё |
| nk = ньк | nka = нька | nke = ньке | nki = нькі | nko = ньку/нько | nku = ньку | nky = нькю | nkå = нько | nkä = нькэ | nkö = нькё |
| p = п | pa = па | pe = пе | pi = пі | po = пу/по | pu = пу | py = пю | på = по | pä = пэ | pö = пё |
| r = р | ra = ра | re = рэ | ri = ры | ro = ру/ро | ru = ру | ry = ру | rå = ро | rä = рэ | rö = ро |
| -rg = -рй | |||||||||
| rs = ш | rsa = ша | rse = шэ | rsi = шы | rso = шу/шо | rsu = шу | rsy = шу | rså = шо | rsä = шэ | rsö = шо |
| s = с | sa = са | se = се | si = сі | so = су/со | su = су | sy = сю | så = со | sä = сэ | sö = сё |
| sch = ш | scha = ша | sche = шэ | schi = шы | scho = шу/шо | schu = шу | schy = шу | schå = шо | schä = шэ | schö = шо |
| sk = ш/ск | ska = ска | ske = шэ | ski = шы | sko = ску/ско | sku = ску | sky = шу | skå = ско | skä = шэ | skö = шо |
| s(s)j = ш | s(s)ja = ша | s(s)je = шэ | s(s)ji = шы | s(s)jo = шу/шо | s(s)ju = шу | s(s)jy = шу | s(s)jå = шо | s(s)jä = шэ | s(s)jö = шо |
| s(s)ion = шун | s(s)iona = шуна | s(s)ione = шуне | s(s)ioni = шуні | s(s)iono = шуну/шуно | s(s)ionu = шуну | s(s)iony = шуню | s(s)ionå = шуно | s(s)ionä = шунэ | s(s)ionö = шунё |
| stj = ш | stja = ша | stje = шэ | stji = шы | stjo = шу/шо | stju = шу | stjy =шу | stjå = шо | stjä = шэ | stjö = шо |
| t = т | ta = та | te = тэ | ti = ты | to = ту/то | tu = ту | ty = ту | tå = то | tä = тэ | tö = то |
| tj = т’й/ш[4] | tja = т’я/ша | tje = т’е/шэ | tji = т’і/шы | tjo = т’ю/т’ё/шу/шо | tju = т’ю/шу | tjy = т’ю/шу | tjå = т’ё/шо | tjä = т’е/шэ | tjö = т’ё/шо |
| tion = шун | tiona = шуна | tione = шуне | tioni = шуні | tiono = шуну/шуно | tionu = шуну | tiony = шуню | tionå = шуно | tionä = шунэ | tionö = шунё |
| v = в | va = ва | ve = ве | vi = ві | vo = ву/во | vu = ву | vy = вю | vå = во | vä = вэ | vö = вё |
| x = кс | xa = кса | xe = ксе | xi = ксі | xo = ксу/ксо | xu = ксу | xy = ксю | xå = ксо | xä = ксэ | xö = ксё |
Заўвагі правіць
Традыцыйныя напісанні застаюцца нязменнымі, нягледзячы на рэальнае маўленне. Традыцыйнымі лічацца напісанні зафіксаваныя ў Беларускай энцыклапедыі ў 18 тамах або ў Беларускай савецкай энцыклапедыі. Напрыклад, шведск.: Göteborg (Göteborg , /jœte'bɔrj/) трэба было б пісаць Ё́тэбарй, блізка да шведскага маўлення, але ў традыцыйным напісанні Гё́тэбарг.
Зноскі
Літаратура правіць
- Цвірка В. У. Кароткая граматыка шведскай мовы / В. У. Цвірка. — Мн.: Радыёла-плюс, 2009. — 88 с. — (Серыя «Беларускія ЕўраГраматыкі»). ISBN 978-985-448-095-4