Вікіпедыя

8-я кавалерыйская дывізія СС «Фларыян Гаер»

8-я кавалерыйская дывізія СС «Фларыян Гаер» (ням.: 8.SS-Kavallerie-Division „Florian Geyer“) сфарміравана 9 верасня 1942 года яе кавалерыйская дывізія СС з Кавалерыйскай брыгады СС. 22 кастрычніка 1943 перайменавана ў 8-ю кавалерыйскую дывізію СС, 17 сакавіка 1944 дывізія атрымала імя Фларыяна Гаера (1490—1525), кіраўніка арміі часоў Сялянскай вайны.

8-я кавалерыйская дывізія СС «Фларыян Гаер»
Герб дывізіі "Фларыян Гаер"
Гады існавання 1943 — 1945
Краіна  Трэці рэйх
Падпарадкаванне рэйхсфюрару СС
Уваходзіць у СС
Тып кавалерыя
Функцыя вядзенне баявых дзеянняў, спецаперацыі
Дэвіз Meine Ehre heißt Treue (Мой гонар завецца вернасцю)
Удзел у Другая сусветная вайна

Пасле знішчэння большай часткі дывізіі пры штурме Будапешта 12 лютага 1945 года часткі, якія засталіся па-за межамі акружэння былі выкарыстаны пры фармаванні 37-й валанцёрскай кавалерыйскай дывізіі СС «Лютцаў».

Баявы шлях дывізіі правіць

1 чэрвеня 1942 года кавалерыйская брыгада СС, створаная ў 1941 годзе з двух кавалерыйскіх палкоў, была развёрнута ў кавалерыйскую дывізію СС. Стварэнне дывізіі адбывалася на палігоне СС Дэнбіца. К канцу жніўня было створана 3 кавалерыйскіх палка і адзін артылерыйскі, а таксама шэраг дапаможных частак і служб забеспячэння. Фарміраванне дывізіі было скончана да канца жніўня 1942 года і з 25-га жніўня яна пачала адбываць у раён Магілёва. З Магілёва дывізіія была адпраўлена ў Оршу, а потым, увосень 1942 года, у Смаленск. У кастрычніку спешаныя часткі ўдзельнічалі ў баях на поўдзень ад горада Белы на рацэ Обша. У лістападзе дывізія, перададзеная ў склад 9-й арміі, была размешчана ў рэзерве каля горада Ярцава. У снежні дывізія ўвайшла ў склад 30-га армейскага корпуса і ўдзельнічала ў абарончых баях пад Скараходавым. З сярэдзіны снежня 1942 года па канец студзеня 1943 года дывізія адбівала атакі наступаючай Чырвонай Арміі каля Лутваца. Пад час гэтых баёў дывізія панесла значныя страты ў конскім складзе. 20 лютага дывізія была адпраўлена ў раён Бранска, а праз 4 дні — ў раён Дмітраўска — Дмітрыева-Льгоўскага. У тым раёне часткі дывізіі дзейнічалі да сярэдзіны красавіка, у тым ліку, часткова перадаваліся розным армейскім фарміраванням. Так, напрыклад, 2-гі кавалерыйскі полк, у спешаным выглядзе, у якасці ўмацавання, быў перададзены ў падпарадкаванне 137-й пяхотнай дывізіі. Потым дывізія была выведзена ў Бабруйск для папаўнення.

9 мая 1943 года дывізія была перададзена ў падпарадкаванне камандуючага антыпартызанскімі сіламі Эрыха фон дэм Бах-Зялеўскага. Пад яго кіраваннем дыізія ўдзельнічала ў антыпартызанскіх аперацыях на Палессі і Валыні. У сярэдзіне жніўня дывізіі быў прыдадзены яшчэ адзін кавалерыйскі полк, набраны з фольксдойчэ Усходняй Еўропы і Савецкага Саюза. Дывізія, такім чынам, складалася ўжо з 4-ох палкоў. У гэты ж час сама дывізія была перададзена ў склад 8-ай арміі. Прыбыўшыя часткі размяшчаліся на захад ад Харкава. Тут часткі дывізіі выкарыстоўваліся ў антыпартызанскіх аперацыях, а потым былі кінуты на фронт супраць савецкіх войск. Разам з іншымі нямецкімі часткамі дывізія адыйшла ў канцы верасня да Дняпра. У пачатку кастрычнка дывізія ўдзельнічала ў абароне Крамянчуга. Пакінуўшы Крамянчуг, дывізія адыйшла ў Берасоўку, адсюль кавалерыйсты СС адступілі ў раён Кіраваграда. У гэтым раёне часткі дывізіі зноў пачалі ўдзельнічаць у супрацьпартызанскіх аперацыях. У канцы 1043 года часткі дывізіі былі выведзены з фронту і адпраўлены ў Харватыю для папаўнення.

 
Тэхніка дывізіі на маршы, Венгрыя, лета 1944

Адзін з палкоў дывізіі — 17-ы — быў пакінуты ў распараджэнні Эрыха фон дэм Бах-Зялеўскага на Усходнім фронце. У сакавіку 1944 года гэты полк дзейнічаў супраць польскіх паўстанцаў з Арміі Краёвай на Валыні, а каля Ковеля быў акружаны і амаль цалкам знішчаны. Толькі своечасовае прыбыццё нямецкіх танкавых частак уратавала полк ад поўнага вынішчэння. Тым часам асноўная частка дывізіі працягвала папаўняцца. У пачатку сакавіка з склада 15-га і 18-га палкоў дывізіі была створана баявая група для ўдзела ў аперацыі «Маргарэт». Да 19 сакавіка група прыбыла на тэрыторыю Венгрыі, дзе прымала ўдзел у заняцці важных стратэгічных пунктаў Байя і Дунафельдвар. Рэшткі 17-га палка былі выведзены з Валыні і адпраўлены ў венгурскі горад Кісбер. Астатняя частка дывізіі і 16-ы полк удзельнічалі ў лакальных антыпартызанскіх аперацыях на Балканах. У красавіку часткі дывізіі былі сабраны разам у Венгрыі, а 17-ты полк быў перададзены для фарміравання 22-й кавалерыйскай дывізіі СС “Марыя Тэрэзія”.

У пачатку верасня 1944 года дывізія была перададзена ў склад 6-й арміі. Кавалерыя СС, прыбыўшы ў раён горада Зібенбурген, спешылася і была адпраўлена ў наступ каля горада Капальна Тэрміт. Пасля правала наступа дывізія адыйшла да ракі Марас, а затым — да Клуя. У лістападзе дывізія дайшла да Кішварды. Працягваючы лістападаўскае адступленне, дывізія дайшла да Мішкольца, одтуль часткі дывізіі адыйшлі ў прадмесце Будапешта. Спешаныя кавалерысты СС удзельнічалі ў снежаньскіх баях за прадмесце горада. Пасля поўнага акружэння горада дывізія смагалася спачатку ў кварталах Пешта, а потым адступіла ў кварталы Буды на іншым беразе Дуная. Нямецкае камандаванне не здолела належным чынам арганізаваць снабжэнне сваіх акружаных войск, а ўсе спробы прарвацца да горада не далі вынікаў. Уначы 12 лютага рэшткі гарнізона горада пайшлі на прарыў кальца савецкіх войскаў. Дзякуючы раптоўнасці, большай частцы гарнізона пашанціла вырвацца з горада. Але савецкія войскі своечасова здолелі зладзіць пагоню і асноўная маса прарваўшыхся войскаў была знішчана. З складу 8-й кавалерыйскай дывізіі СС да нямецкіх пазіцый выйшлі адзінкі. Яны разам з запаснымі фарміраваннямі дывізіі пайшлі на фарміраванне новай, 33-й кавалерыйскай дывізіі СС (3-й венгерскай).

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=8-я_кавалерыйская_дывізія_СС_«Фларыян_Гаер»&oldid=4031706"