Інклюз

Інклюзы — уключэнні ў мінералы (англ.: inclusions in minerals, dirt) — герметычна ізаляваныя ўчасткі ў працэсе крышталізацыі мінералаў, якія маюць фазавую мяжу з імі. Уключэнні могуць быць пабочнымі — ксенагеннымі (крышталічныя, вадкія, газападобныя) або матчынымі — аўтэнтычныя рэчывы. Апошнія з’яўляюцца рэшткамі мінералаўтваральнай асяроддзя.

Мінералам-гаспадаром называюць мінерал, які змяшчае ўключэнне, а мінерал-вязень — гэта мінерал, які выкрышталізаваўся ва ўключэнні ў мінерале-гаспадары.

Класіфікацыя

У залежнасці ад часу ўтварэнні адрозніваюць уключэнні першасныя — захопленыя крышталямі мінералаў падчас іх росту і размешчаныя ў асноўным па пластах росту крышталяў, і другасныя — захопленых падчас гаення расколін.

Сярод другасных уключэнняў ёсць раннія і познія. Уключэнні могуць быць аднафазнымі, двухфазнымі (вадкасць + газавая бурбалка, вадкасць + крышталь, рэдка дзве незмяшальныя вадкасці) і шматфазнымі (вадкасць + газавая бурбалка + крышталі цвёрдай фазы, часцей за ўсё NaCl і KCl). Звычайна аднафазныя вадкія ўключэнні бываюць у мінералах, якія ўтвараюцца з раствораў халоднай вады (ніжэй 50-600° С); Для магматычных і постмагматычных утварэнняў характэрныя двух- і шматфазныя ўключэнні.

Арозніваюць:

эмульсійныя ўключэнні (вельмі маленькія круглявыя ўключэнні аднаго мінерала ў іншы. Утвараюцца пры раскладанні цвёрдых раствораў, а таксама пры замене аднаго мінерала іншым);
неструктурныя ўключэнні (механічныя ўключэнні ў мінералах);
арыенціровачныя ўключэнні (структурна выкліканыя эпітаксічным разрастаннем мінералаў);
уключэнні структурныя (уключэнні арыентаваныя).

Памер памераў адрозніваецца буйназярністымі ўключэннямі з памерамі фракцый больш 0,5 мм і дробназярністымі ўключэннямі менш 0,5 мм.

Зноскі

Літаратура

Мала гірнича енциклопедія : у 3 т. / за ред. В. С. Білецького. — Д. : Східний видавничий дім, 2004—2013.