Прыстаўкі СІ: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up using AWB (7893) |
др вікіфікацыя |
||
Радок 1:
'''Прыстаўкі [[СІ, міжнародная сістэма адзінак вымярэння|СІ]]''' служаць для скарачэння напісання доўгіх лікаў.
== Прыстаўкі для кратных адзінак ==
'''Кратныя адзінкі'''
<center>
{| class="wikitable"
Радок 90:
=== Двайковае разуменне прыставак ===
У праграмаванні і індустрыі, звязанай з камп'ютарамі, тыя жа самыя прыстаўкі кіла-, мега-, гіга-, тэра- і г. д. у выпадку ўжывання да велічынь, кратных ступеням двойкі (напр., [[байт]]), могуць азначаць кратнасць не 1000, а 1024=2<sup>10</sup>. Якая менавіта сістэма ўжываецца, павінна быць ясна з кантэксту (напр., у дачыненні да аб'ёму аператыўнай памяці выкарыстоўваецца кратнасць 1024, а ў дачыненні да аб'ёму дыскавай памяці ўведзеная вытворцамі цвёрдых дыскаў
<center>
Радок 139:
== Прыстаўкі для дзельных адзінак ==
'''Дзельныя адзінкі''',
складаюць вызначаную дзель (частка) ад усталяванай адзінкі вымярэння некаторай велічыні. Міжнародная сістэма адзінак (СІ) рэкамендуе наступныя прыстаўкі для пазначэнняў дзельных адзінак:
<center>
Радок 227:
== Паходжанне прыставак ==
Большасць прыставак утварыліся ад грэчаскіх слоў. Дэка паходзіць ад слова deca або deka (δέκα)
(ἑκατόν)
Як «тысяча» перакладаецца і прыстаўка мілі, узыходзячая да лацінскага mille. Лацінскія карані маюць таксама прыстаўкі санты
Прыстаўка ата ўтвораная ад дацкага atten («васемнаццаць»). Фемта ўзыходзіць да дацкага (нарвежскага) femten або да старажытнаісландскага fimmtān і азначае «пятнаццаць».
Радок 237:
== Правілы выкарыстання прыставак ==
* Прыстаўкі варта пісаць злучна з найменнем адзінкі або, адпаведна, з яе пазначэннем.
* Выкарыстанне двух або больш прыставак запар (напр., мікраміліфарад) не дазваляецца.
* Пазначэнні кратных і дзельных адзінак зыходнай адзінкі, узвядзёнай у ступень, утвараюць дадаваннем ступені, якая адпавядае паказчыку да пазначэння кратнай або дзельнай адзінкі зыходнай адзінкі, прычым паказчык азначае ўзвядзенне ў ступень кратнай або дзельной адзінкі (разам з прыстаўкай). Прыклад: 1 км
* Калі адзінка ўяўляе сабой памнажанне або стаўленне адзінак, прыстаўку, або яе пазначэнне, далучаюць, як правіла, да наймення або пазначэння першай адзінкі: кПа•с/м (кілапаскаль-секунда на метр). Далучаць прыстаўку да другога множніка памнажання або да назоўніка дапушчаецца толькі ў абгрунтаваных выпадках.
== Дастасавальнасць прыставак ==
У сувязі з тым, што найменне адзінкі масы ў [[СІ]]
Прыстаўкі абмежавана выкарыстоўваюцца з адзінкамі часу: кратныя прыстаўкі наогул не спалучаюцца з імі (ніхто не выкарыстае «кіласекунду», хоць гэта фармальна і не забаронена), дзельные прыстаўкі далучаюцца толькі да [[секунда|секунды]] (мілісекунда, мікрасекунда і г. д.). У адпаведнасці з ДАСТ 8.417-2002, найменне і пазначэнні наступных адзінак СІ не дапушчаецца ўжываць з прыстаўкамі: хвіліна, гадзіна, суткі (адзінкі часу), [[Вуглавы градус|градус]], [[Вуглавая хвіліна|хвіліна]], [[Вуглавая секунда|секунда]] (адзінкі плоскага вугла), [[астранамічная адзінка]], [[дыоптрыя]] і [[атамная адзінка масы]].
З [[
Ёмістасць [[электрычны кандэнсатар|кандэнсатараў]] традыцыйна вымяраюць мікрафарадамі і пікафарадамі, але не міліфарадамі або нанафарадамі (пішуць 60 000 пф, а не 60 нф; 2 000 мкф, а не 2 мф).
Прыстаўкі, якія адпавядаюць паказчыкам ступені, і што не дзеляцца на 3 (гекта-, дэка-, дэцы-, санты-), выкарыстоўваць не рэкамэндуецца. Шырока выкарыстоўваюцца толькі [[сантыметр]] (які з'яўляецца асноўнай адзінкай у сістэме [[СГС]]) і [[дэцыбел]], у меншай ступені
==
* [[Сантыметр]]
* [[Нанаметр]]
| |||