Касцёл Адшукання Святога Крыжа і кляштар бернардзінцаў (Гродна): Розніца паміж версіямі

'''Касцёл Адшукання Святога Крыжа''' — [[каталіцтва|рыма-каталіцкі]] храм у цэнтральнай частцы [[Гродна]]. Пасля разбурэння [[СССР|савецкімі]] ўладамі [[Фара Вітаўта|Фары Вітаўта]], Пабернардзінскі касцёл з’яўляеццаз'яўляецца самым старэйшым каталіцкім храмам у Гродна.

У першапачатковым выглядзе касцёл бернардзінцаў узнік ўу [[1595]] – [[1600]] гг. Ён, хутчэй за ўсё, быў трохарачны з калонамі. Да [[1618]] касцёл пашыраўся. Замест аднанефнага, была ўзведзенна трохнефавая чатырохарачная [[базіліка]], ад старога будынка захаваўся толькі [[Гатычны стыль|гатычны]] [[прэзбітэрый]]. Касцёл быў [[кансэкрацыякансекрацыя|кансэкраваныкансекраваны]] [[Біскупы віленскія|віленскім біскупам]] [[Яўстахій Валовіч|Яўстахіям Валовічам]] [[13 мая]] [[1618]] года, аб гэтым сведчыць ўмураванаяумураваная ў другую паўночную калону [[мармур]]овая шыльда.

У [[1679]] годзе [[віленскі ваявода]] [[Міхал Казімір Пац|Міхал Пац]] атрымаў згоду на пабудову драўлянага палаца на манастрыскіх землях, але ўзамен быў абавязаны пабудаваць перад фасадам касцёла Ларэтанскі домік. У [[1682]] годзе Пац Міхал памер і будаўнічыя работы спыніліся. Цагельню і землі бернардзінцам перадаў брат Міхала [[Казімір Пац|Казімір]], у той час [[біскуп віленскі]]. У [[1682]] г. пачалася чарговая перабудова касцёла: касцел быў пашыраны да пяці арак за кошт новы фасаду па лініі заходняга [[мур]]у, але ж Ларэт пакінулі недабудаваным. У [[1683]] годзе да новай аркі касцёла прысунулі музычныя [[хоры]] і дзве вяршынныя капліцы. Будаўніцтва новага фасада скончылася ў 1686 годзе, магчыма ў той жа час пабудавана і вежа. У нішах новага фасада месцілісяразмяшчаліся скульптуры [[святая Алена|св. Алены]], [[святы Антоній|св. Антонія]] і [[святы Бернардзін|св. Бернардзіна]].

У [[1730-я]] гады была адрэстаўравана [[вежа]], а ў [[1760]] г. узнік на ахвяраванні [[Адам Ленкевіч|Адама Ленкевіч]]а алтар [[Беззаганнае Зачацце Найсвяцейшай Дзевы Марыі|Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі]]. Найкаштоўнейшыя элементы [[інтэр’ерінтэр'ер]]а з’явілісяз'явіліся як раз у [[XVIII ст.]]

Пасля вялікіх пажараў у [[1753]] годзе ў Гродна была знішчана частка [[кляштар]]а і вежы, канструкцыя якой была парушана агнём. Пасля адбудовы, вежа вырасла на два яруса, а знішчаныя агнем [[звон|званы]] былі заменены на новыя. Ад чарговага пажара ў [[1782]] годзе пацярпеў інтэр’ерінтэр'ер. Пасля заканчэння рамонту ў [[1788]] годзе ў касцёле з’явілісяз'явіліся 12 новых алтароў у стылі класіцызм, скродкі на якія ахвяраваў Чэрэнькевіч. Уверсе алтароў знаходзяцца стацыі [[Крыжовы шлях|Крыжовага шляху]], а дзве - вісяць асобна на сценах касцёла. Пасля 1788 г. капліцу [[святая Барбара|св. Барбары]] замянілі на Ларэтанскую. Касцёл атрымаў новыя [[фрэска|фрэскі]].

Касцёл уяўляе сабой трох[[неф]]авуюную шасціслуповую [[базіліка|базіліку]] з вялікай паўцыркульнай [[апсіда]]й і дзвюма [[сакрысція]]мі. У аснову пабудовы храма пакладзена кампазіцыя рымскага езуіцкага касцёла [[Іль Джэзу]]. Цэнтральны неф накрыты двухсхільным, бакавыя — аднасхільнымі дахамі. У архітэктуры касцёла спалучаюцца стылявыя элементы [[готыка|готыкі]], [[рэнесанс]]у і [[барока]]. Галоўны фасад дэкарыраваны развітым [[антаблемент]]ам, [[пілястра]]мі [[карынфскі ордар|карынфскага ордара]], арачнымі [[ніша]]мі і завершаны трохвугольным [[франтон]]ам. Сцены бакавых фасадаў члянёны пілястрамі і спаранымі арачнымі вокнамі.

Цэнтральны неф аддзелены ад бакавых шасцю апорнымі слупамі. Нефы перакрыты крыжовымі [[скляпенні|скляпеннямі]]. У [[1788]] г. аздоба інтэр'ера дапоўнена [[жывапіс]]ам, [[разбаразьба|разбойразьбой]] па дрэве, [[чыгун]]ным і [[бронза]]вым [[ліццё]]м, стукавым [[арнамент]]ам, [[скульптура]]й. Скляпенні крыжовыя на падпружных арках, распісаных у тэхніцы [[грызайль]]. Плафон з фрэскавымі кампазіцыямі. У нішах аркатурнага пояса на паўднёвай сцяне цэнтральнага нефа выявы [[12 апосталаў]], на паўночнай — 12 дзеячаў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага княстваКняства Літоўскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Кампазіцыя «Ушэсце Хрыста» размешчана на [[тымпан]]е арачнага перакрыцця цэнтральнага нефа. Каля паўночнага нефа [[амбон]] у стылі [[класіцызм]]у, дэкарыраваны лісцем [[акант]]а і чатырма авальнымі [[медальён]]амі з выявамі [[евангелісты|евангелістаў]]. Дзверы і сцены [[прытвор]]а выкананы з ажурнага каванага металу. Над прытворам [[хоры]] з [[арган]]ам, дэкарыраваным разбой па дрэве. У кампазіцыі ўсіх 14 алтароў выкарыстаны элементы карынфскага ордара, скульптура, алтарныя карціны. Асаблівую мастацкую каштоўнасць маюць скульптурныя і [[гарэльеф]]ныя стукавыя кампазіцыі Ларэтанскай капэлы, выкананыя ў стылі рэнесансу. Трох'ярусны галоўны алтар драўляны, аздоблены стукавай скульптурай і арнаментам.