Вікіпедыя

Ізраіль Мацвеевіч Басаў: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
арфаграфія
Радок 1:
{{Цёзкі|Басаў}}
 
'''Ізраіль Мацвеевіч (Мордухавіч) Басаў''' ( {{ДН|7|10|1918}}, [[{{МН|Мсціслаў]]||}} — {{ДС|4|8|1994}}, [[{{МС|Мінск]]||}}) -— [[Беларусь|беларускі]] жывапісец і графік, найбольш яркі і самабытны прадстаўнік беларускага савецкага андэграўнду 1970-х — 1980-х. гг.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся 7 кастрычніка 1918 года ў г. [[Мсціслаў|Мсціславе]] Магілёўскай губерні уў сям'і краўца Мацвея Мошавіча Басава і Марыі Рыгораўны (Шыфрына). Па самавольству чыноўнікаў пры ўзнаўленні ў [[1950]] годзе пасведчання аб нараджэнні імя па бацьку было зменена на "Мордухавіч", што ўсталявалася потым ўу дакументах і публікацыях. Акрамя Ізраіля, у сям'і быў яшчэ старэйшы сын ([[1913]]) Беніамін, у будучым - выдатны графік. З [[1926]] года вучыўся ў 9-гадовай яўрэйскай школе ў [[Мсціслаў|Мсціславе]], але ў [[1935]] годзе быў вымушаны спыніць навучанне з прычыны хваробы.
 
У [[1935]]-—[[1941]] гадах працуе рэтушорам фатаграфіі ў арцелі "Путь Октября". У [[1939]] годзе паспрабаваў паступіць у [[Віцебскае мастацкае вучылішча]], дзе вучыўся брат, але не вытрымаў уступны іспыт з-за недахопу школьнай адукацыі. З пачаткам вайны, у [[1941]] годзе - эвакуацыя ў г. [[Янгіюль]] ва [[Узбекістан]]е.
 
У [[1942]]-—[[1943]] гадах праходзіць вайсковую службу ў працоўнай арміі ў г. [[Паўлаўскі Пасад]], адкуль дэмабілізуецца з-за хваробы і вяртаецца ў [[Янгіюль]]. У [[1943]]-—[[1944]] гадах працаваў [[мастак]]ом-выканаўцам у Янгіюльскім драматычным тэатры. У [[1944]] годзе разам з бацькамі вяртаецца ў [[Мсціслаў]].
 
У [[1944]]-—[[1947]] гадах час ад часу працаваў як [[мастак]]-выканаўца ў [[Мсціслаў|Мсціславе]], потым у [[Мінск]]у (дзе ў прыватнасці маляваў нумары на аўтамашыны). У [[1947]] годзе бярэ шлюб з Бэлай Закб, з якой ён быў знаёмы з даваенных часоў. Па пераездзе ў [[Мінск]] жыве ў бараку на вуліцы Чырвонаармейскай. У гэтым жа годзе нараджаецца сын Барыс.
 
У [[1947]] годзе паступае ў [[Мінскае мастацкае вучылішча]] на аддзяленне "мастак-педагог" (сярод выкладчыкаў - І. Ахрэмчык, Х. Ліўшыц, [[Віталь Цвірка|В. Цвірка]]). На апошнім курсе ў [[1951]] годзе быў выключаны "за космапалітызм", але дзякуючы абароне з боку студэнтаў, прадстаўнік НКУС вырашаў яго пакінуць.
Радок 16:
У [[1949]] годзе пасля аўтамабільнай аварыі памірае бацька і дабрабыт сям'і рэзка пагаршаецца. У [[1950]] годзе нараджаецца сын Мацвей.
 
У [[1951]] годзе паступіў на працу ў Беларускае аддзяленне Цэнтральных мастацкіх майстэрняў Мастацкага фонду СССР (з [[1967]] года - Мастацка-вытворчы камбінат Мастацкага фонду БССР), дзе амаль да сярэдзіны 1960-х, маляваў на заказ [[партрэт]]ы савецкіх правадыроў. З [[1953]] года пачаў браць удзел у выставах. У [[1959]] годзе быў прыняты ў Саюз мастакоў [[БССР]]. У гэтым жа годзе пераехаў ўу новы дом на вуліцы Жданава.
 
У [[1968]] годзе ў сувязі з яго 50-годдзем, кіраўніцтва Саюза мастакоў прапанавала яму правесці закрытую персанальную выстаўку без удзелу гледачоў і прэсы, але прапанова была адхілена мастаком, а ў [[1972]] годзе уў выніку рэарганізацыі звольнены з камбінату ў ліку іншых [[мастак]]оў і з гэтага часу нідзе на службе больш не лічыўся.
 
З-за адмоўнага стаўлення да ягонайяго творчасці выстаўкома ён праз даволі цяглы час (з [[1975]] да [[1988]] год) амаль не меў магчымасці прымаць удзел у выставах у [[Мінск]]у. Яго ліст са скаргай ўу Міністэрства культуры [[СССР]] у [[1978]] годзе не вырашае пытання. У гэты перыяд ён некалькі разоў выстаўляецца ў [[Вільня|Вільні]] ([[1972]], [[1975]]) і [[Кіеў|Кіеве]] ([[1975]], [[1982]]). У самы плённы перыяд сваёй творчасці ён быў пазбаўлены магчымасці быць экспанаваным на радзіме. Толькі пасля другога звароту ў Міністэрства культуры ў [[1987]] годзе яму ў рэшце рэшт вяртаюць права выстаўляцца ў [[Мінск]]у.
 
[[1992]] год быў пераломным: поспех у выстаўках галерэі "Брама" ў [[Масква|Маскве]] і ў [[Мінск]]у, а таксама запрашэнне пятнаццаці яго палотнаў у [[Іерусалім]] (пасля паказу слайдаў на Міжнародным мастацтвазнаўчым кангрэсе).
Радок 31:
Перыяд пераменаў у мастацтве Басава адбыўся паміж [[1966]] і [[1967]] гадамі. На змену натурным краявідаў прыходзяць работы спачатку нібы наўмысна рознастылёвыя, але якія крок за крокам кшталтуюць тую пазнавальную манеру, якая будзе ўласцівая мастаку на доўгія гады. У гэты ўмоўны пераходны перыяд трапляюць «Дом з чырвоным дахам» ([[1966]]), «Партрэт жонкі» ([[1967]]), «Спатканне» ([[1967]]), «Мелодыя» ([[1967]]), «Дзяўчына з гета» (1967). Ва ўсіх гэтых работах адчуваецца прынцыповае захапленне мастака французскім жывапісам, але гэта толькі першае павярхоўнае ўражанне, бо перадусім Басаў ставіў сабе іншыя мэты.
 
Усім яго жывапісным палотнам папярэднічалі малюнкі — завершаныя і самакаштоўныя кампазіцыі з амаль скульптурнай лепкай аб’ёмаўаб'ёмаў, упэўненай шырокай контур-лініяй-мазком, з асаблівай выразнасцю вялікіх паўзаў на аркушы.
 
За дваццаць гадоў (1953—1973) яго згадалі двойчы ў агульных аглядах, а ў наступныя пятнаццаць (1973—1988) ён зусім сышоў з мастацкай арэны і пра яго ніхто не згадваў. У канцы 80-х мастак і сам стаў адмаўляцца ад розных прапаноў новых дылераў. Ён марыў аб сваёй персанальнай выставе ў [[Масква|Маскве]], [[Іерусалім]]е, [[Нью-Ёрк]]у, але пайшоў з жыцця, не дачакаўшыся ніводнай сваёй персанальнай выстаўкі.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Ізраіль_Мацвеевіч_Басаў"