Хельсінкі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up, replaced: нэргейму → нергейму, Рынкава → Рыначна (2), Арабія → Аравія, == → == , блізу → каля using AWB
Радок 60:
|add3 =
}}
'''ХЕЛЬСІНКІ''' — самы буйны горад, [[сталіца]] [[Фінляндыя|Фінляндыі]], (фінск. Helsinki; Хельсінгфорс альбо Гельсінгфорс — швед. ''Helsingfors''), адміністрацыйны цэнтр правінцыі Уусімаа. Размешчана на беразе [[Фінскі заліў|Фінскага заліва]] [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]. Насельніцтва 574 579 (31.12.2008). Разам з гарадамі-спадарожнікамі [[Горад Вантаа|Вантаа]], Эспаа і Каўніайнен утварае гарадскую агламерацыю сталічны рэгіён з насельніцтвам больш мільёна чалавек.
 
Хельсінкі з'яўляецца цэнтрам бізнесу, адукацыі, культуры і навукі ў Фінляндыі. У Вялікім Хельсінкі размешчаны 8 універсітэтаў і 6 тэхналагічных паркаў. 70% замежных кампаній, якія працуюць у Фінляндыі, размешчаны ў сталічным рэгіёне. Міграцыя насельніцтва з правінцыі робіць Хельсінкі адным з самых хуткарослых муніцыпальных раёнаў у Еўропе.
 
Галоўным міжнародным авіяцыйним вузлом у Фінляндыі з'яўляецца [[Аэрапорт Хельсінкі-Вантаа]], размешчаны ў 20 кіламетрах ад цэнтра сталіцы і ажыццяўляе прамыя пералёты па ўсім свеце. Шлях ад Хельсінкі да [[Талін]]а займае 1,5 гадзіны па моры і 18 хвілін на верталёце. У два іншых буйных горада, [[горад Тамперэ|Тамперэ]] і [[горад Турку|Турку]], можна трапіць за 1,5-2 гадзіны на [[цягнік]]у і 1,5-2,5 гадзіны на машыне.
 
== Гісторыя ==
Радок 70:
Заснаваны шведскім каралём Густавам Ваза ў [[1550]] годзе. Па яго ўказу некалькі сот жыхароў горада Порвааа замацаваліся на тэрыторыі цяперашняга гарадскога раёна Арабія. [[12 чэрвеня]], дзень падпісання ўказа, лічыцца днём нараджэння горада.
 
Аднак аказалася, што месца было выбрана няўдала - гавань была занадта дробнаводнай, і ў выніку горад быў перанесены ў раён цяперашняй Каўпаторы (РынкавайРыначнай плошчы).
 
Аж да сярэдзіны XVIII стагоддзя Хельсінкі заставаўся невялікім, амаль цалкам драўляным горадам, тут нярэдка ўспыхвалі эпідэміі [[чума|чумы]].
 
У [[1748]] г. на астравах блізукаля Хельсінкі шведамі было пачата будаўніцтва [[Крэпасць Суаменліна|крэпасці Свеаборг]] (фін. [[Крэпасць Суаменліна|Суаменліна]]), закліканай абараніць горад з мора. У выніку пачаўся рост горада; з'яўляюцца першыя каменныя дамы. Аднак сталіцай шведскай Фінляндыі заставаўся Турку (Або).
Горад захоплівалі рускія войскі чатыры разы - двойчы ў ходзе Вялікай Паўночнай вайны, у маі і ліпені 1713 года; 24 жніўня 1742, падчас руска-шведскай вайны 1741-1743 гадоў; 18 лютага 1808 г, падчас руска-швецкай вайны 1808-1809 гадоў.
 
=== Сталіца незалежнай Фінляндыі ===
Пасля абвяшчэння незалежнасці ў ходзе грамадзянскай вайны ў Фінляндыі горад быў некаторы час заняты часткамі фінскай чырвонай арміі, аднак у выніку наступлення [[Карл Густаў Эміль Манергейм|генерала Манергейма]] з Ваасы, падтрыманага нямецкімі войскамі, горад перайшоў пад кантроль буржуазнага фінскага ўрада.
 
Пасля заканчэння грамадзянскай вайны горад працягваў дынамічна развівацца. Значна пашырылася яго тэрыторыя, раслі новыя жылыя кварталы. Шырокую вядомасць набыў, напрыклад, «горад-сад» Тапіёла (фін. Tapiola, швед. Hagalund; адміністрацыйна падпарадкаваны Эспаа).
 
У [[1952]] годзе праведзены [[Летнія Алімпійскія гульні 1952|летнія Алімпійскія гульні]].
 
У [[2007]] годзе ў горадзе быў праведзены штогадовы конкурс песні «Еўрабачанне».
Радок 110:
 
== Славутасці ==
 
* [[Крэпасць Суаменліна]]
* [[РынкаваяРыначная плошча Хельсінкі]]
* [[Кафедральны сабор Хельсінкі]]
* [[Помнік Манэргейму]]
Радок 128 ⟶ 127:
 
[[Катэгорыя:Гарады Фінляндыі]]
 
{{Link FA|af}}
{{Link GA|sv}}