Каліберная сістэма

Каліберная сістэма, гістарычны калібр: гістарычная класіфікацыя гармат згодна з масай у фунтах круглага снарада (каменнага ці чыгуннага), які змяшчаецца ў канал ствала. Ужывалася ў 16–19 стагоддзях.

Гл. таксама: калібр, калібр і даўжыня ствала.

Сістэма вынайдзена ў канцы 15 – пачатку 16 ст., і яе вынаходніцтва прыпісваецца ці свяшчэнніку Георгу Хартману з Нюрнберга, ці збройніку Рыгору Лёфлеру. Класіфікацыя аснаваная на масе каменнага ядра (асноўнага тыпу артылерыйскага снарада ў Еўропе 14–15 ст.) і доўгі час захоўвалася ў такім выглядзе, хоць ужо ў 1520-х гадах асноўным матэрыялам для гарматных снарадаў у Еўропе стаў чыгун, спачатку каваны, потым літы. Сістэма не замяніла г.зв. гарматных сямействаў (ням.: Geschlechtern), а дапоўніла іх; з яе ўвядзеннем сталі выдзяляць, напрыклад, 40-фунтавую гармату (гл. таксама картау́на) ці 12-фунтавую серпентыну.

Сістэма з'яўляла адзін з ранейшых прыкладаў стандартызацыі ў вытворчасці і ваеннай справе Еўропы.

Гл. таксама: іспанская каліберная сістэма, французская каліберная сістэма, англійская каліберная сістэма.

Крыніцы

• Boeheim, W.. Handbuch der Waffenkunde (1890).