Паўстанне Спартака: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Адхілена апошняя 1 змена (93.85.1.164) і адноўлена версія 2324034 Maksim L.: спасылка на "Спартак" ёсць ужо ў лідзе |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 7:
=== Аблога Везувія ===
Весткі пра набегі паўстанцаў на сядзібы багатых рымлян дайшлі да [[Рымскі сенат|сената]], які паслаў супраць іх войскі [[Гай Клаўдзій Глабр|Гая Клаўдзія Глабра]]. Той сабраў армію ў {{nobr|3 000}} чалавек, яна складалася «не з грамадзян, а з розных выпадковых людзей, набраных спехам».<ref name=":0">Аппиан. Гражданские войны. 1. 116</ref> З гэтай арміяй ён прыйшоў да Везувія, аблажыў мяцежнікаў, перакрыўшы адзіны спуск з гары, і стаў чакаць калі іх змучыць голад.<ref name=":1">Плутарх. Красс. 9</ref> Паўстанцы, паводле [[Флор (пісьменнік)|Флора]], сплялі вяроўкі з вінаградных лоз і ноччу спусціліся па іх у полае жарало Везувія, а потым выйшлі вонкі праз скразную пячору, абышлі падножжа Везувія і выйшлі рымлянам у тыл.<ref>Флор. III. 20. 4</ref> Напаўшы з тылу, Спартак лёгка разбіў войска Клаўдзія, бо той быў не гатовы да атакі. У тыле рымлян не было нават вартавых, таму салдатам даводзілася рыхтавацца да бою тады, калі ён ужо пачаўся. Многія з іх вымушаныя былі біцца без даспехаў і доўга не вытрымалі націску, неўзабаве пабеглі. У гэтым баі загінуў адзін з радцаў Спартака — [[Эномай|Энамай]].
Пасля перамогі Спартак перамясціў лагер пад Везувій. Затым ён распаўсюдзіў чутку пра сваё паўстанне і да яго сталі прыходзіць рабы, каб прыняць удзел у барацьбе супраць Рыма.
Радок 16:
Далей сенат паслаў супраць паўстанцаў войскі на чале з [[Прэтар|прэтарам]] [[Публій Варыній|Публіям Варыніям]]. Ён адправіў супраць Спартака атрады Фурыя і Касінія.
Гней Фурый дайшоў да горада [[
Затым Спартак знянацку напаў на Луцыя Касінія і ледзь не ўзяў яго ў палон, а ў пагоні за ім захапіў лагер у кровапралітным баі, у якім Касіній быў забіты.<ref name=":3">Плутарх. Красс. 9</ref>
==== Баі з Публіям Варыніям ====
Радок 24:
=== Захоп тэрыторый мяцежнікамі ===
Пасля перамогі Спартак прыступіў да захопу тэрыторый. Ён узяў штурмам [[Горад Нола|Нолу]], якая была разрабавана за моцны супраціў.<ref name=":2" /> Таксама былі захопленыя горада: [[Горад Нуцэрыя|Нуцэрыя]], [[Горад Фурыі|Фурыі]], [[Горад Канцэпцыя|Канцэпцыя]] і [[Горад Метапонт|Метапонт]]. Большая частка Паўднёвай Італіі была захоплена паўсталымі. Армія Спартака вырасла да {{nobr|70 000}} чалавек.<ref name=":0" /> Пасля паўстанцы захопліваюць рымскую правінцыю Луканію. Там пачынаюцца масавыя рабаванні, якія лідар паўстання быў не ў сілах стрымаць.
=== Баі з Геліям і Лентулам ===
==== Паражэнне Крыкса ====
Далей Спартак павёў сваё войска на поўнач - у [[Цызальпійская Галія|Цизальпійскую Галію]].Паводле [[Плутарх|Плутарху]], ён хацеў сысці за мяжу [[Рымская рэспубліка|Рымскай рэспублікі]] і распусціць сваіх людзей па хатах.Сенат паслаў супраць яго войскі консулаў [[Луцый Гелій Публікола|Луцыя Гелія Публіколу]] і [[Гней Карнелій Лентул Кладзіян,консул|Гнея Карнелія Лентула Кладзіяна]].Кожны з іх меў прыкладна 30 тысяч салдат.У гэты час ад Спартака сышло 10 тысяч германцаў на чале з Крыксам, які лічыў, што трэба ісці на Рым.Ён стаў лагерам на схілах гары Гарган.Войскі Гелія напалі на яго.Па загадзе Гелія цэнтр рымскіх войскаў трохі адыйшоў .Затым паўстанцы пачалі яго адціскаць,але флангі рымлян расцягнулі свой фронт, ня перапыняючы злучэння з цэнтрам.Гэта дазволіла акружыць мяцежнікаў і знішчыць іх войска.Сам Крыкс, згодна [[Лівій (пісьменнік)|Лівію]], быў забіты прэтарам Квінтам Арыем.<ref name=":2" /><ref>''Ковалев С. И.'' История Рима. Новое издание, исправленное и дополненное / Под ред. проф. Э. Д. Фролова — СПб.: ООО «Издательство «Полигон», 2002. — С. 478. — 864 с.</ref>
==== Баі з консуламі ====
Паводле Апіяну, пасля перамогі каля гары Гарган, Гелій стаў пераследваць Спартака, а Лентул вырашыў перагарадзіць яму дорогу.Гэта дазволіла б акружыць мяцежнікаў.Аднак Гелій не паспяваў за Спартаком.Гэта дазволіла паўстанцам разбіць Лентула да прыходу Гелія, а затым Спартак даў бой Гелію і разбіў яго.Пабітыя арміі консулаў адступілі, перагрупаваліся і далі новы бой мяцежнікам ў раёне [[Піцэн (вобласць у Італіі)|Піцэна]].Там яны былі канчаткова разгромленыя паўсталымі.<ref name=":0" />
Паводле Плутарху, пакуль Гелій біўся з Крыксам Спартак разбіў Лентула, пасля гэтага сенат адазваў консулаў.<ref name=":3" />
=== Паражэнне Гая Касія Лонгіна ===
Паводле Плутарху, Спартак продвігался на поўнач.У сучаснага горада Модена яго паспрабаваў спыніць намесьнік ў Цізальпійскай Галіі праконсул Гай Касій Лонгін.Яго дзесяцітысячная армія заняла пазіцыі на пагорках.Аднак Спартак павёў на штурм пагоркаў усе свае войскі.Супраціў рымлян быў зломлены, яны пабеглі.Правадыр рымскіх войскаў цудам выратаваўся з поля бою.
Пасля перамогі мяцежнікі падышлі да межаў Рымскай рэспублікі.Пасля перамогі мяцежнікі падышлі да межаў Рымскай рэспублікі.Аднак па невядомых прычынах ён павярнуў на поўдзень. Існуе меркаванне, што частка яго паслядоўнікаў, якія не ўдзельнічалі ў баях (каля 10 000), усё ж перасеклі [[Альпы]] і вярнуліся дамоў.Калі Спартак ішоў назад у Рыме пачалася паніка, пакуль там не даведаліся, што ён не ідзе на Рым.У гэты час войска мяцежнікаў складала ад 60 да 120 тысяч чалавек.<ref>Орозий. V. 24. 5</ref>
=== Далей ===
Занепакоенасць рымскага сената поспехамі арміі Спартака, а таксама рабаванні ў рымскіх гарадах і сельскай мясцовасці ўрэшце прымусілі рэспубліку накіраваць войска з васьмі легіёнаў пад жорсткім і эфектыўным кіраўніцтвам Марка Ліцынія Краса
Пасля адпачынку армія Спартака рушыла на поўдзень і разбіла два легіёны [[Марк Ліцыній Крас|Марка Ліцынія Краса]],(якімі камандаваў легат Мумій) найбагацейшага ў той час рымляніна.Арміі сышліся ў цясніне.Аднак з рымлянамі білася толькі частка паўстанцаў, а другая частка скінула на рымлян валуны зверху.Гэта стала прычынай паразы рымскіх салдат. Крас ужыў децімацыю, каб вярнуць войску баявы дух.<ref name=":2" />
Далей паўстанцы здзейснілі шэраг удалых рэйдаў супраць рымлян.Пазней ад Спартака сышло 10 тысяч чалавек, якія хацелі ісці на Рым.Красс разбіў іх, а затым і асноўнае войска Спартака,які быў вымушаны адступаць пасля паразы.
На зыходзе [[72 да н.э.]] Спартак дабраўся да Рэгіума (суч. Рэджа-дзі-Калабрыя) на [[Месінскі праліў|Месінскім праліве]]. Ён дамовіўся з [[Кілікія|кілікійскімі]] [[Піраты|піратамі]] даставіць яго з людзьмі ў [[Сіцылія|Сіцылію]], а тым часам 8 легіёнаў Краса перакрылі яму выхад з [[Калабрыя|Калабрыі]], вырыўшы роў і пабудаваўшы ўмацаванні ад мора да мора. Сенат адклікаў у Італію [[Гней Пампей Вялікі|Гнея Пампея]] з Іспаніі і Марка Лукула з [[Фракія|Фракіі]].
Піраты ашукалі Спартака. Ён прарваў умацаванні Краса і рушыў да Брундзізія (суч. [[Брындзізі]]), аднак Крас нагнаў яго на мяжы [[Апулія|Апуліі]] і [[Луканія|Луканіі]].Там адбыўся апошні бой.Рымляне сутыкнуліся з восставшими.Красс ўвёў у бой легіён ветэранаў і паўстанцы сталі адступаць. Засадные часткі паўстанцаў былі перахопленыя рымлянамі і знішчаны.Затым войска Спартака было акружана.Спартак мужна змагаўся і загінуў у баі.Пяць тысяч паўстанцаў прарвалася і сышло, шэсць было ўзята ў палон, астатнія забітыя.Прарваўшыхся паўстанцаў разбіў Пампей Вялікі.<ref name=":2" />
▲Занепакоенасць рымскага сената поспехамі арміі Спартака, а таксама рабаванні ў рымскіх гарадах і сельскай мясцовасці ўрэшце прымусілі рэспубліку накіраваць войска з васьмі легіёнаў пад жорсткім і эфектыўным кіраўніцтвам Марка Ліцынія Краса. Вайна скончылася ў [[71 да н.э.|71 годзе да н.э.]], калі войска Спартака, адыходзячы пасля доўгіх і кровапралітных баёў перад легіёнамі Краса, [[Гней Пампей Вялікі|Пампея]] і [[Марк Тэрэнцый Варон Лукул|Лукула]], было цалкам знішчана, аказаўшы пры гэтым жорсткі супраціў.
Трэцяе паўстанне рабоў мае важнае значэнне для наступнай гісторыі [[Старажытны Рым|Старажытнага Рыма]], у асноўным сваім уплывам на кар'еру Пампея і Краса. Абодва военачальнікі выкарысталі свае поспехі ў падаўленні паўстання для палітычнай кар'еры, карастаючыся грамадскім прызнаннем і пагрозай сваіх легіёнаў для ўплыву на консульскія выбары [[70 да н.э.|70 года да н. э.]] Іх дзеянні ў значнай меры спрыялі падрыву рымскіх палітычных інстытутаў і ўрэшце ператварэнню [[Рымская рэспубліка|Рымскай рэспублікі]] у [[Рымская імперыя|Рымскую імперыю]]<ref name="Uch" />.
| |||