Міхаіл Псел: Розніца паміж версіямі

'''Міхаіл Псел''', свецкае імя '''Канстанцін''' (1018 — 1081/97) — візантыйскі дзяржаўны дзеяч і пісьменнік.

Аўтар вялізнай колькасці твораў рознага жанру і галін навукі — рытарычных, філасофскіх, гістарычных, палемічных, граматычных, прававых, аграномічных, медыцынскіх, матэматычных, музычных трактатаў. Служыў пры дзевяці імператарах, адпаведнау т.л. імператарскім радцам, пры імператары Канстанціне IX Манамаху (1042—1055) быў імператарскім сакратаром, суддзём, іпатам філосафаў. Таму, напэўна, не меў устойлівых перакананняў;, хітрасцю і ліслівасцю быў тыповымтыповы візантыйскімвізантыйскі чыноўнікам;чыноўнік, не цураўся хабараў. Аднак, Псел — выбітная здольнасцямі і ведамі асоба. Працяглы час Псел быў выкладчыкам заснаванай ім жа ў Канстанцінопалі школе, дзе навучаў рыторыцы, філасофіі і гісторыі права; асаблівую ўвагу надаваў філасофіі Платона. Рытарычныя яго практыкаванні прадстаўлялі часта дзіўны выбар тэм, узору, напрыклад, пахвалы бласе, вошы або блашчыцу; відавочна, для Псела важным бачылася толькі ўменне прыгожа складаць фразы. Па творах Псела можна скласці ўяўленне пра візантыйскую адукаванасць XI ст. Вельмі важныя жывыя і цікавыя мемуары Псела (выдадзеныя Сафай ў 1874 г.) і шматлікія лісты яго да імператараў, патрыярхаў, розных высокапастаўленых асоб, манахаў і іншых. Першае выданне твораў Псела выйшла ў 1503 годзе.<ref name=":0" />

З матэматычных прац найбойльш вядомая, асабліва ў XVI ст., была перакладзеная на лацінскую Ксіландэрам і выдадзеная ў 1556 г. пад загалоўкам: «Arithmetica, Musica, Geometria et Astronomia». Апроч гэтага поўнага выдання, выйшлі таксама асобныя часткі працы, з выданняў такога роду вядомы: «Ψέλλόυ τών περί άριθμητικής συνοψις» (1538), «Arithmetica, Musica et geometria Mich. Pselli» (1592), «M. Pselli compendium mathematicum» (1647). Працы Псела маюць яркі адбітак сваёй эпохі поўнага заняпаду грэчаскай матэматыкі. Арыфметычная частка працы змяшчае толькі адны імёны і падраздзяленні лікаў і адносін, паміж якімі зрэдку сустракаюцца сцвярджэнні ўзору: «адзініца не лік, а корань і пачатак лікаў», «двойчы два і два, складзенае з двума, роўныя, чаго з іншымі лікамі не бывае». У аддзеле музыкі даюцца тлумачэнні тонаў і іх відаў. Урэшце, аддзелы геаметрыі і астраноміі змяшчаюць толькі тлумачэнні асобных вучэнняў без якіх-небудзь доказаў. З іншых твораў Псела былі надрукаваны «Liber de lapidum virtutibus» (1615) і «De terrae situ, figura et magnitudine».<ref name=":0" />