Валодша: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др стыль, афармленне
др дапаўненне
Радок 1:
{{ДД}}
'''Валодша''' (?{{lang-sla|Володьша}}; пачатак XII ст. — да 1180) — напэўна, князь ізяслаўльскі (2-я палова XII ст.).
 
На думку Ф. Успенскага, імя ''Валодша'' магло быць як самастойным, так і памяншальнай формай ад Уладзімір (''Володимиръ''), Уладзіслаў (''Володиславъ''), Валадар (''Володаръ'') і падобных імёнаў<ref>Литвина, Успенский. С. 62, 133—134 прим. 77.</ref>. Самастойнае імя, напэўна, было б выпадкам вар’іравання асновы родавых імён, такіх як Усевалад (''Всеволодъ''), Рагвалод (''Рогъволодъ'') і падобных, як у сучаснай мове Слава→Слаўка можа быць і Уладзіславам, і Вячаславам, Станіславам, Яраславам ці падобным<ref>Литвина, Успенский. С. 62, 133—134 прим. 77.</ref>. За памяншальную форму сведчыць гіпакарыстычны суфікс, вядомы, напрыклад, з выпадку ''Святаслаў''→''Святоша''<ref>Литвина, Успенский. С. 62.</ref>. Утварэнне імя па бацьку ад памяншальнай формы (''Володьша''→''Володьшичь'') не супярэчыць тагачаснай практыцы<ref>Литвина, Успенский. С. 132.</ref>.
Упершыню згадваецца [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім летапісам]] пад 1159 годам{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}, калі разам з братам [[Брачыслаў Ізяслаўскі|Брачыславам]] трымаў княжанне ў [[Горад Ізяслаўль|Ізяслаўлі]]{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}, пры гэтым Ізяслаўль названы іх [[отчына]]й. Паводле [[Васкрасенскі летапіс|Васкрасенскага летапісу]] і [[В. М. Тацішчаў|В. М. Тацішчава]], падчас нападу ў 1159 годзе менскіх князёў [[Род Глебавічаў Менскіх|Глебавічаў]] на Ізяслаўль, Валодша трапіў у палон, а Брачыслаў закаваны ў жалеза ў Менску{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}. У 1160 годзе, падчас паходу полацкага князя [[Рагвалод-Васіль|Рагвалода-Васіля]] на Менск, братоў вызвалілі{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}.
 
Упершыню згадваецца [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім летапісам]] пад 1159 годам{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}, калі разам з братам кн. [[Брачыслаў Ізяслаўскі|Брачыславам]] трымаўбыў княжанне ўу [[Горад Ізяслаўль|Ізяслаўлі]]{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}, прыназваным гэтыміх Ізяслаўль«отчынай», названыт.б. іхбацькоўскім [[отчына]]йуладаннем. Паводле [[Васкрасенскі летапіс|Васкрасенскага летапісу]] і [[В. М. Тацішчаў|В. М. Тацішчава]], падчас нападу ўу 1159 годзе менскіхменскія князёўкнязі [[Род Глебавічаў Менскіх|ГлебавічаўГлебавічы]] напалі на Ізяслаўль, Валодша трапіў у палон, а Брачыслаў закаваны ў жалеза ў Менску{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}. У 1160 годзе, падчас паходу полацкага князя [[Рагвалод-Васіль|Рагвалода-Васіля]] на Менск, братоў вызвалілі{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}.
У 1180 годзе у паходзе на [[Друцк]] браў удзел кн. [[Андрэй Валодшыч]], напэўна, сын кн. Валодшы.
 
У 1180 годзе у паходзе на [[Друцк]] браў удзел кн. [[Андрэй Валодшыч]] ({{lang-sla|Андрѣи Володьшичь}}), напэўна, сын кн. Валодшы. У тым жа паходзе бралі ўдзел і пляменнікі кн. Андрэя Валодшыча — Ізяслаў і Васілька Брачыславічы. Такім чынам, кн. Валодша меў прынамсі яшчэ аднаго сына — Брачыслава Валодшыча, які асобна крыніцамі не згадваецца.
На думку [[М. М. Карамазін]]а, [[М. П. Пагодзін]]а, [[П. М. Строеў|П. М. Строева]], [[Алег Міхайлавіч Рапаў|А. М. Рапава]] і іншых{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}), Валодша быў сынам полацкага князя [[Васілька Святаславіч|Васількі Святаславіча]]. Паводле [[М. І. Ермаловіч]]а, у [[Хроніка Лівоніі|«Хроніцы Лівоніі»]] [[Генрых Латвійскі|Генрыха Латвійскага]] Валодша згадваецца як полацкі князь [[Уладзімір Полацкі|Вальдэмар]], які дазволіў манаху Мейнарду прапаведаць сярод [[лівы|ліваў]] і паслаў падарункі. Паводле «Хронікі Лівоніі» гэты князь памёр у 1216 годзе.
 
На думку [[М. М. Карамзін]]а, [[М. П. Пагодзін]]а, [[П. М. Строеў|П. М. Строева]], [[Алег Міхайлавіч Рапаў|А. М. Рапава]]{{sfn|Рапов|1977|с=63.}}, [[С. М. Салаўёў|С. М. Салаўёва]]<ref>Соловьёв, 1988, С. 502, 503.</ref>, [[М. Баўмгартэн]]а<ref>Baumgarten, 1927, C. 33, Табл. VIII. № 32.</ref> і іншых, кн. Валодша быў сынам полацкага кн. [[Васілька Святаславіч|Васількі Святаславіча]]. Такая генеалогія не адпавядае простаму сведчанню летапіса пра Ізяслаўль як «отчыну» кн. Брачыслава і Валодшы, бо валоданне гэтым ўдзелам кн. Васількам Святаславічам, ці прынамсі кн. [[Святаслаў Усяславіч|Святаславам Усяславічам]], супярэчыць крыніцам. Гэта неадпаведнасць у асноўным усведамляецца вышэйназванымі даследчыкамі. Ёсць і іншыя думкі, так [[М. І. Ермаловіч]] атаясняе кн. Валодшу з полацкім кн. [[Уладзімір (князь полацкі)|Вальдэмарам]], згаданым у [[Хроніка Лівоніі|«Хроніцы Лівоніі»]] [[Генрых Латвійскі|Генрыха Латвійскага]]. Атаясненне М. Ермаловіча, аднак, храналагічна праблемнае, бо кн. Вальдэмар вядомы з 1186 года, калі кн. Валодшы ўжо не было сярод жывых.
 
{{зноскі}}