Расціслаў Усяславіч: Розніца паміж версіямі

Няма адзінай думкі, чым ў тэксце з’яўляецца ''Рагвалодавіч'' — родавым празванне або імем па бацьку. Першае больш верагодна, бо як і ў «Аповесці мінулых часоў» на пачатку гадавога артыкула Васкрасенскага летапісу Рагвалодавічамі называеццадвойчы называны род полацкіх князёў цалкам. Таму князя названагазгаданага ''РасціславамРасціслава РагвалодавічамРагвалодавіча'' прапануюць атаясняць з ''Расціславам Усяславічам'', адзіным вядомым з крыніц Расціславам сярод Ізяславічаў Полацкіх (Рагвалодавічаў) на час іх высылкі ў Візантыю (1129). Калі Рагвалодавіч — імя па бацьку, то невядомапаўстае якіпытанне з Рагвалодаў могхто быцьбыў яго бацькам — прапануюць тоеснасць з [[Рагвалод-Васіль УсяславічБарысавіч|Рагвалодам-Васілём УсяславічамБарысавічам]], само існаванне якога сумнеўнае, або з [[Рагвалод-Васіль БарысавічУсяславіч|Рагвалодам-Васілём БарысавічамУсяславічам]], існаванне якога сумнеўнае. Выказвалася думка, што версія тоеснасці ''Расціслава Рагвалодавіча'' Васкрасенскага летапісу з Расціславам Усяславічам храналагічна немагчымая, таму яе апаненты лічаць Расціслава Рагвалодавіча сынам Рагвалода-Васіля<ref name="Пятроў">История родов русского дворянства… С. ?.</ref>.

Васкрасенскі летапіс, аднак, дае яскравыя прыклады «канструявання» генеалогій, прычым менавіта ў выпадку Рагвалода-Васіля. У раздзеле «Пра вялікіх князёў разанскіх», пад 1159 годам летапіс паведамляе, што друцкі князь Рагвалод-Васіль унук Юрыя Даўгарукага і, адпаведна, сын [[Барыс Юр'евіч|Барыса Юр’евіча]]. Вядома, крыніцай «канструявання» быў Іпацеўскі летапіс, які пад 1159 годам паведамляе і пра смерць Барыса Юр’евіча, і пра княжанне Рагвалода-Васіля ў Друцку, але не пра іх роднасць.{{sfn|Литвина, Успенский|2006|с=274, прим. 15;}} Такім чынам, паводлекалі Васкрасенскагаверыць у гэтым пытанні Васкрасенскаму летапісу, Расціслаў Рагвалодавіч быў прадстаўніком Ізяславічаў, а Рагвалод-Васіль — не, т.-б. не быў бацькам першага.

Прыклад «канструявання» ёсць і ў паведамленні пра высылку полацкіх князёў у Візантыю, у т.л. ў іх пераліку. Публікацыя Васкрасенскага летапісу дае гэтае месца з праўкамі М. Карамзіна, у арыгінале ж было: ''«пославъ по Кривския Князи, по Давыда, и по Ростислава, и Святослава, и по Рогволодовича два, и по Ростислава и по Василия и по Ивана»''<ref>Карамзин Т.II. Прим. 252.</ref>, — т.б. называецца прынамсі два Расціславы, мабыць, на ўвазе меўся і трэці — адзін з двух Рагвалодавічаў{{sfn|Литвина, Успенский|2006|с=274-275, прим. 17;}}. У Іпацеўскім летапісе пра высылку полацкіх князёў паведамляецца ў двух месцах, пад 1130 годам, дзе называюцца высланыя Давыд, Расціслаў і Святаслаў, і пад 1139 годам, дзе гаворыцца пра высылку ўсіх ''Рагвалодавічаў'' і вяртанне двух княжычаў ''Рагавалодавічаў''. Такім чынам, гэта месца Васкрасенскага летапісу не ўнікальнае, а «сканструявана» з двух артыкулаў Іпацеўскага летапісу з утраеннемпатраеннем іх інфармацыі. У Візантыю быў сасланы адзіны Расціслаў — Расціслаў Усяславіч; княжычыкняжычамі, якія вярнуліся ў 1139 годзе, былі, як вынікае з пазнейшых падзей, маглі быць Рагвалод-Васіль і, напэўна, яго брат Іван.

На думку яшчэ В. Данілевіча і многіх следам, у т.л. Э. Загарульскага, у 1128—1130 гадах Рагвалод-Васіль быў малалетні, бо палачане «прыводзіліпоемъше» яго ішлі да вял.кн. Мсціслава, а дарослы б не «хадзіў»выступаў ёнаб'ектам іх самдзеянняў. Пра тое ж сведчыць актыўная дзейнасць Рагвалода-Васіля ў 1150-1160-я і жыццё яшчэ ў 1170-я гадахгады. Наўрад ці да высылкі ён быў жанаты і меў дзяцей, пра шлюб паведамляецца толькі пад 1144 годам, ужо па вяртанні. Нават дапусціўшы наяўнасць дзяцей у Рагвалода-Васіля даў 1130 годагодзе, да 1139 года яны былі б малалетнія і вярнуліся б з Візантыі разам з бацькам. Такім чынам, ні дзеці, ні ўнукі Рагвалода-Васіля ў Візантыі не былі. Пагатоў неверагоднай выглядае пасылка ў Візантыю па ўнукаў, часам калі іх дзед княжыў у Полацку або Друцку.