Гіпон: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
др рыма- ==> рымска-, перанесена: рыма-каталіцкая → рымска-каталіцкая з дапамогай AWB
Радок 27:
'''Гіпон-Рэгій''', '''Гіпон Царскі''' ({{lang-la|Hyppō Regius}}, {{lang-grc|Ἱππών Βασιλικός}}) — [[Старажытны свет|старажытны]] [[горад]] (на месцы сучаснага горада [[Анаба]], [[Алжыр]]). Гістарычна гэты горад у [[Афрыка (рымская правінцыя)|правінцыі Афрыка]] быў значным для [[фінікійцы|фінікійцаў]], [[берберы|бербераў]], [[рымляне|рымлян]] і [[вандалы|вандалаў]]. Гіпон быў сталіцай [[Каралеўства вандалаў і аланаў|Вандальскага царства]] з [[435]] па [[439|439 год да н. э.]], пакуль ён не быў перанесены ў Карфаген пасля [[захопу Карфагена вандаламі]] ў [[439|439 годзе]]<ref>{{cite book|last1=Merrills|first1=Andrew |last2=Miles|first2=Richard |title=The Vandals|url=https://books.google.com/books?id=yTIHPoyMOFYC|year=2009|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-1-4443-1808-1}}</ref>.
 
Ён быў цэнтрам некалькіх старажытных сабораў і домам [[Філосаф|філосафафілосаф]]а, [[Багаслоўе|багаслова]], [[Настаўнік Царквы|Доктара Царквы]] і аднаго з самых уплывовых [[Айцец Царквы|Айцоў Царквы]], [[Аўгусцін Аўрэлій|Святога Аўгусціна Гіпонскага]].
 
== Гісторыя ==
Гіпа — гэта [[Лацінская мова|лацінізаваная]] назва «''ʿpwn''» ([[Пунічная мова|пун.]] 𐤏𐤐𐤅𐤍) верагодна, звязана са словам «''ûbôn''», якое азначае «''гавань''».<ref>{{cite book|isbn=9781107460416|title=The New [[Cambridge Medieval History]]: Volume 2, c.700-c.900|last1=McKitterick|first1=Rosamond|date=2015-05-21}}</ref> Горад быў упершыню заселены [[Фінікійцы|фінікійцамі]] з [[Цір]]а прыкладна ў [[XII стагоддзе да н.э.|XII ст. да н. э.]] Каб адрозніць яго ад [[Гіпон Дыярыцкі|Гіпона Дыярыцкага]] («''Hippo Diarhytus''», сучасная [[Бізерта]] ў [[Туніс]]е), [[рымляне]] пазней назвалі яго Гіпонам Царскім («''Hippo Regius''»), бо гэта была адна з рэзідэнцый [[Нумідыя|нумідыйскіх]] цароў. Найбліжэйшая да яго рака была лацінізавана як [[Убус]], а [[Заліў|заліў]] на ўсход ад яе быў вядомы як [[заліў Гіпа]].
 
Марскі горад каля [[Вусце ракі|вусця]] ракі Убус, ён стаў [[Рымская калонія|рымскай калоніяй]], якая квітнела і стала буйным горадам у [[Афрыка (рымская правінцыя)|Рымскай Афрыцы]]. Ён таксама найбольш вядомы як епархія Святога Аўгусціна Гіпонскага ў яго пазнейшыя гады. У [[430|430 годзе]] вандалы прасунуліся на ўсход уздоўж узбярэжжа [[Паўночная Афрыка|Паўночнай Афрыкі]] і [[Асада Гіпона|асадзілі сцяной горад]]. Унутры Святы Аўгустын і яго святары маліліся аб выратаванні ад захопнікаў, выдатна ведаючы, што падзенне горада будзе азначаць смерць або зварот у [[Арыянства|арыянства]] для большай часткі [[Каталіцтва|каталіцкага]] насельніцтва<ref>{{Cite encyclopedia|encyclopedia=[[Каталіцкая энцыклапедыя]]|year=1907|last=Portalié|first=Eugène|volume=2|title=St. Augustine of Hippo|wstitle=St. Augustine of Hippo|ref=harv}}</ref>. [[28 жніўня]] [[430|430 года]], праз тры месяцы пасля пачатку аблогі, Святы Аўгустын (якому было 75 гадоў) памёр, магчыма, ад голаду ці стрэсу, паколькі пшанічныя палі за межамі горада былі неапрацаваныя. Праз 14 месяцаў голад і непазбежныя хваробы спусташалі як жыхароў горада, так і вандалаў за яго сценамі. Горад паў пад ціскам вандалаў, і [[Гейзерых|кароль Гейзерых]] зрабіў яго першай сталіцай Вандальскага царства да захопу Карфагена ў 439 годзе.
 
Гіпон быў заваяваны [[Візантыя|Усходняй Рымскай імперыяй]] у [[534|534 годзе]] і знаходзіўся пад візантыйскім валадарствам да [[698|698 года]], калі яго не [[Арабскія заваяванні|захапілі мусульмане]]; арабы аднавілі горад у [[VIII стагоддзе|VIII стагоддзі]].
 
Прыкладна ў трох кіламетрах ад Гіпона ў [[XI стагоддзе|XI стагоддзі]] берберскія [[Зірыды|зірыды]] заснавалі горад Белеб-эль-Анаб, які [[Іспанская імперыя|іспанцы]] занялі на працягу некалькіх гадоў У [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзі]], потым ужо [[Каралеўства Францыя|французы]] занялі гэтае месца. Францыя зноў захапіла гэты горад у [[1832|1832 годзе]]. Ён быў перайменаваны ў Бону і стаў адным з урадавых цэнтраў [[Канстанцін (дэпартамент)|Канстанціна (дэпартамента)]] у Алжыры. У горадзе было 37 000 жыхароў, з якіх 10 800 былі карэнымі жыхарамі, якія складаліся з 9 400 мусульман і 1400 [[Яўрэі|жыдоў]], 15700 былі французамі і 10 500 замежнікамі, уключаючы шматлікіх [[Італьянцы|італьянцаў]].
 
== Царкоўная гісторыя ==
Радок 58:
 
=== Тытульная кафедра ===
Дыяцэзія Гіпона была намінальна адроджана ў [[1400|1400 годзе]] як [[Рымска-Каталіцкая Царква|рымарымска-каталіцкая]] тытульная дыяцэзія, для якога не было зарэгістравана ніводнага біскупа.
Ён спыніў сваё існаванне [[23 верасня]] [[1867|1867 года]], калі пасад быў афіцыйна аб’яднаны з рыма-каталіцай [[Дыяцэзія Канстанціны|дыяцэзіяй Канстанціны]].