Вікіпедыя

Юзаф Цытовіч: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др re-categorisation per CFD, перанесена: L. Grzebień → {{нп3|Людвік Гжэбень|L. Grzebień|pl|Ludwik Grzebień}}, typos fixed:   → з дапамогай AWB
Радок 7:
|Подпіс =
|Дата нараджэння =
|Месца нараджэння = [[Добрае (Мсціслаўскі раён)|в. Добрае]] каля [[Мсціслаў|Мсціслава]]
|Дата смерці =
|Месца смерці =
|Грамадзянства =
|Навуковая сфера = [[тэалогія]], [[філасофія]], [[архітэктура]]
|Месца працы =
|Навуковая ступень =
Радок 28:
'''Юзаф Цытовіч''' ({{lang-pl|Józef Cytowicz}}, {{lang-la|Josephus Cytowicz}}) ([[6 кастрычніка]] [[1771]], [[Добрае (Мсціслаўскі раён)|в. Добрае]] каля [[Мсціслаў|Мсціслава]] — [[17 чэрвеня]] [[1846]], [[Цярнопаль]]) — дзеяч каталіцкага касцёла і [[Езуіты|Ордэна езуітаў]]; доктар філасофіі і тэалогіі, прафесар [[Полацкая езуіцкая акадэмія|Полацкай езуіцкай акадэміі]].
 
== Біяграфія ==
[[14 жніўня|14 жнўня]] [[1792]] г. прыняты ў [[Езуіты|Таварыства Ісуса]], пасля чаго праходзіў выпрабаванні ў Полацкім навіцыяце. Выкладаў граматыку, сінтаксіс ў [[Магілёў|Магілёве]] (1793-1794), [[Касцёл Святога Іосіфа і калегіум езуітаў (Віцебск)|Віцебску]] (1794-1795) і [[Аршанскі езуіцкі калегіум|Оршы]] (1795-1796). Вывучаў філасофію (1796-1798), архітэктуру (1798-1799) і тэалогію (1799-1803) ў [[Полацкі езуіцкі калегіум|Полацкім езуіцкім калегіуме]]<ref name=":0" />. 3 чэрвеня 1802 г. высвечаны на ксяндза<ref>[https://www.jezuici.krakow.pl/cgi-bin/rjbo?b=enc&n=1056&q=0 Grzebień, L. (Ed.), ''Encyklopedia Wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy'', 1996.]</ref>. З [[1803]] па [[1810]] гг. выкладаў матэматыку і нямецкую мову ў [[Пецярбург]]у. [[15 жніўня]] [[1809]] г. склаў апошнія зарокі. У 1810-1811 гг. - прафесар матэматыкі і нямецкай мовы ў Полацкім езуіцкім калегіуме. У 1811-1812 гг. працуе ў езуіцкай місіі ў Раманаве<ref name=":0" />.▼
 
▲[[14 жніўня|14 жнўня]] [[1792]]  г. прыняты ў [[Езуіты|Таварыства Ісуса]], пасля чаго праходзіў выпрабаванні ў Полацкім навіцыяце. Выкладаў граматыку, сінтаксіс ў [[Магілёў|Магілёве]] (1793-17941793—1794), [[Касцёл Святога Іосіфа і калегіум езуітаў (Віцебск)|Віцебску]] (1794-17951794—1795) і [[Аршанскі езуіцкі калегіум|Оршы]] (1795-17961795—1796). Вывучаў філасофію (1796-17981796—1798), архітэктуру (1798-17991798—1799) і тэалогію (1799-18031799—1803) ў [[Полацкі езуіцкі калегіум|Полацкім езуіцкім калегіуме]]<ref name=":0" />. 3 чэрвеня 1802  г. высвечаны на ксяндза<ref>[https://www.jezuici.krakow.pl/cgi-bin/rjbo?b=enc&n=1056&q=0 Grzebień, L. (Ed.), ''Encyklopedia Wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy'', 1996.]</ref>. З [[1803]] па [[1810]] гг. выкладаў матэматыку і нямецкую мову ў [[Пецярбург]]у. [[15 жніўня]] [[1809]]  г. склаў апошнія зарокі. У 1810-1811 1810—1811 гг. - — прафесар матэматыкі і нямецкай мовы ў Полацкім езуіцкім калегіуме. У 1811-1812 1811—1812 гг. працуе ў езуіцкай місіі ў Раманаве<ref name=":0" />.
Пасля пераўтварэння Полацкага езуіцкага калегіума ў Полацкую езуіцкую акадэмію Ю.Цытовіч зноў вярнуўся ў Полацк, дзе працаваў прафесарам хіміі і натуральнай гісторыі (1813—1817)<ref>Блинова, Т.Б. Иезуиты в Беларуси. Роль иезуитов в организации образования и просвещения / Т.Б. Блинова. – Гродно : ГрГУ, 2002. – С. 163-165.</ref>, прафесарам вышэйшай матэматыкі, астраноміі і архітэктуры (1817—1820)<ref name=":0">[http://www.sjweb.info/arsi/documents/Russia_all_pre1829.pdf Catalogs SJ 1774-1829. Russiae.]</ref>. У 1815—1817 гг. - дэкан філософскага факультэта, а ў 1817—1820 гг. — факультета філасофіі і вольных мастацтваў Акадэміі. З 1810 па 1811 і з 1814 па 1820 гг. - прэфект музея<ref name=":0" />. Галоўны рэдактар першага беларускага часопіса [[Полацкі штомесячнік|«Полацкі штомесячнік»]]<ref>Блинова, Т.Б. Иезуиты в Беларуси. Роль иезуитов в организации образования и просвещения / Т.Б. Блинова. – Гродно : ГрГУ, 2002. – С. 176.</ref>.▼
 
▲Пасля пераўтварэння Полацкага езуіцкага калегіума ў Полацкую езуіцкую акадэмію Ю.Цытовіч зноў вярнуўся ў Полацк, дзе працаваў прафесарам хіміі і натуральнай гісторыі (1813—1817)<ref>Блинова, Т. Б.  Иезуиты в Беларуси. Роль иезуитов в организации образования и просвещения / Т. Б.  Блинова. – — Гродно : ГрГУ, 2002. – — С. 163-165163—165.</ref>, прафесарам вышэйшай матэматыкі, астраноміі і архітэктуры (1817—1820)<ref name=":0">[http://www.sjweb.info/arsi/documents/Russia_all_pre1829.pdf Catalogs SJ 1774-18291774—1829. Russiae.]</ref>. У 1815—1817  гг. - — дэкан філософскага факультэта, а ў 1817—1820  гг.  — факультета філасофіі і вольных мастацтваў Акадэміі. З 1810 па 1811 і з 1814 па 1820  гг. - — прэфект музея<ref name=":0" />. Галоўны рэдактар першага беларускага часопіса [[Полацкі штомесячнік|«Полацкі штомесячнік»]]<ref>Блинова, Т. Б.  Иезуиты в Беларуси. Роль иезуитов в организации образования и просвещения / Т. Б.  Блинова. – — Гродно : ГрГУ, 2002. – — С. 176.</ref>.
Пасля выгнання езуітаў з Расійскай імперыі ([[1820]]) з'ехаў у Італію, дзе на працягу года выкладаў тэалогію<ref>[http://www.sjweb.info/arsi/documents/Galicianae_1821-1832-lowquality.pdf Catalogus Sociorum et Oficiorum Provinciae Galicianae Societatis Jesu Ineunte Anno 1812. - p. 23.]</ref>. У [[1822]] г. перабраўся ў [[Аўстрыйская імперыя|Аўстрыйскую дзяржаву]]. У 1822-1831 і 1836-1846 гг. - прафесар фізікі і матэматыкі, а з [[10 кастрычніка]] 1831 г. па [[22 мая]] [[1836]] г. - рэктар [[Цярнопальскі езуіцкі калегіум|Цярнопальскага езуіцкага калегіума]]. У 1822 па [[1843]] гг. быў дарадцам правінцыяла Галіцкай правінцыі Таварыства Ісуса<ref>[http://www.sjweb.info/arsi/documents/AusGal_all_roothaan.pdf Catalogs SJ 1829-1853. Austriaciae-Galicianae.]</ref>.▼
 
▲Пасля выгнання езуітаў з Расійскай імперыі ([[1820]]) з'ехаўз’ехаў у Італію, дзе на працягу года выкладаў тэалогію<ref>[http://www.sjweb.info/arsi/documents/Galicianae_1821-1832-lowquality.pdf Catalogus Sociorum et Oficiorum Provinciae Galicianae Societatis Jesu Ineunte Anno 1812. - — p. 23.]</ref>. У [[1822]]  г. перабраўся ў [[Аўстрыйская імперыя|Аўстрыйскую дзяржаву]]. У 1822-18311822—1831 і 1836-1846 1836—1846 гг. - — прафесар фізікі і матэматыкі, а з [[10 кастрычніка]] 1831  г. па [[22 мая]] [[1836]]  г. - — рэктар [[Цярнопальскі езуіцкі калегіум|Цярнопальскага езуіцкага калегіума]]. У 1822 па [[1843]]  гг. быў дарадцам правінцыяла Галіцкай правінцыі Таварыства Ісуса<ref>[http://www.sjweb.info/arsi/documents/AusGal_all_roothaan.pdf Catalogs SJ 1829-18531829—1853. Austriaciae-Galicianae.]</ref>.
Памёр 17 чэрвеня 1846 г. у Цярнопалі і пахаваны тамсама на Мікуленіцкіх могілках<ref>[http://www.academia.edu/35502269/Cmentarze_dawnego_powiatu_tarnopolskiego._Kaplice_grobowce_i_nagrobki_z_inskrypcjami_zapisanymi_w_alfabecie_%C5%82aci%C5%84skim_1800-1945_tom_1_%D0%9A%D0%9B%D0%90%D0%94%D0%9E%D0%92%D0%98%D0%A9%D0%90_%D0%9A%D0%9E%D0%9B%D0%98%D0%A8%D0%9D%D0%AC%D0%9E%D0%93%D0%9E_%D0%A2%D0%95%D0%A0%D0%9D%D0%9E%D0%9F%D0%86%D0%9B%D0%AC%D0%A1%D0%AC%D0%9A%D0%9E%D0%93%D0%9E_%D0%9F%D0%9E%D0%92%D0%86%D0%A2%D0%A3_%D0%9A%D0%B0%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%B3%D1%80%D0%BE%D0%B1%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%96_%D1%96_%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B3%D1%80%D0%BE%D0%B1%D0%BA%D0%B8_%D0%B7_%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8_%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%BC%D0%B8_%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8_1800-1945_%D1%82%D0%BE%D0%BC_1 Cmentarze dawnego powiatu Tarnopolskiego. Caplice, grobowce I nagrobki z inskrypcyjami zapisanymi w alfabecie lacinskim (1800-1945). Tom 1. / Pod Redakcją Anny Sylwii Czyź i Bartlomieja Gutowskiego. – Warszawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, 2017. – 246 s.]</ref>.▼
 
▲Памёр 17 чэрвеня 1846  г. у Цярнопалі і пахаваны тамсама на Мікуленіцкіх могілках<ref>[http://www.academia.edu/35502269/Cmentarze_dawnego_powiatu_tarnopolskiego._Kaplice_grobowce_i_nagrobki_z_inskrypcjami_zapisanymi_w_alfabecie_%C5%82aci%C5%84skim_1800-1945_tom_1_%D0%9A%D0%9B%D0%90%D0%94%D0%9E%D0%92%D0%98%D0%A9%D0%90_%D0%9A%D0%9E%D0%9B%D0%98%D0%A8%D0%9D%D0%AC%D0%9E%D0%93%D0%9E_%D0%A2%D0%95%D0%A0%D0%9D%D0%9E%D0%9F%D0%86%D0%9B%D0%AC%D0%A1%D0%AC%D0%9A%D0%9E%D0%93%D0%9E_%D0%9F%D0%9E%D0%92%D0%86%D0%A2%D0%A3_%D0%9A%D0%B0%D0%BF%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%96_%D0%B3%D1%80%D0%BE%D0%B1%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%96_%D1%96_%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B3%D1%80%D0%BE%D0%B1%D0%BA%D0%B8_%D0%B7_%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8_%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%BC%D0%B8_%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B8_1800-1945_%D1%82%D0%BE%D0%BC_1 Cmentarze dawnego powiatu Tarnopolskiego. Caplice, grobowce I nagrobki z inskrypcyjami zapisanymi w alfabecie lacinskim (1800-19451800—1945). Tom 1. / Pod Redakcją Anny Sylwii Czyź i Bartlomieja Gutowskiego. – — Warszawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, 2017. – — 246 s.]</ref>.
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* ''Блинова, Т. Б.'' Иезуиты в Беларуси. Роль иезуитов в организации образования и просвещения / Т. Б.  Блинова. – — Гродно : ГрГУ, 2002. – — 427 с.
* Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–19951564—1995 / оprac. {{нп3|Людвік Гжэбень|L. Grzebień|pl|Ludwik Grzebień}}. – — Kraków : Wyd-wo WAM, 1996. – — 882 s.
* Paszenda, Jerzy (2004): «Nauczanie architektury w szkołach jezuickich XVIII wieku». In: Wkład jezuitów do nauki i kultury w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i pod zaborami. Ed. by Irena Stasiewicz-Jasiukowa, Wydawnictwo WAM, Kraków, pp. 385–402385—402.
{{Бібліяінфармацыя}}
 
{{DEFAULTSORT:Цытовіч Юзаф}}
[[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]]
[[Катэгорыя:Адукацыя ў Полацку]]
[[Катэгорыя:Ордэн езуітаў]]
[[Катэгорыя:Езуіты Беларусі]]
[[Катэгорыя:Выпускнікі Полацкага езуіцкага калегіума]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Юзаф_Цытовіч"