|
|Commons =
}}
'''Халодная (Вялікая) сінагога''' (''Ды калтэ шул''), або '''Вялікая сінагога''' — колішняя [[сінагога]] ў [[Мінск]]у.
Называлася «халоднаю», бо калісьці маліліся там толькі ўна святы, а ў буднібуднімі сінагога не ацяплялася.
Знаходзілася на [[Школьны двор (Мінск)|сінагагальным двары]] на рагу [[Школьная вуліца (Мінск, Стары Горад)|Школьнай]] і [[Вуліца Няміга|Нямігі]], дзе агулам было 16 бажніц. Пабудаваная, паводле розных даследчыкаў, не пазней 16XVI<ref name="ПазнРэха">Пазняк 3.С. Рэха даўняга…</ref>-17XVII ст.<ref>Трусаў А. Беларускія сінагогі…</ref> — першая мураваная сінагога ў Менску. Некаторыя лічаць, што гэта будынак Петрапаўлаўскай царквы на тэрыторыі праваслаўнага жаночага манастыра, які пазней быў прададзены яўрэям і перароблены ў сінагогу. Да 19XIX ст. належала яўрэйскай абшчыне, у 1930-я закрытаягады закрыта, пасля [[2СВ|2-й сусветнай вайны]] вернутаявернута вернікам. Пэўны час у будынку размяшчалася адно са сховішчсховішчаў Цэнтральнага дзяржаўнага архіва Кастрычніцкай рэвалюцыі. Сінагога доўгіпрацяглы час была адной з найстарэйшых мураваных пабудоў у горадзе. У 1965—1966 г.гады пад часпадчас разбурэння гістарычнай забудовы [[Вуліца Няміга|вул. Нямігі]] будынак сінагогі быў знішчаны.
Будынак уяўляў у плане амаль квадрат, меў гатычныя скляпенні, кантрафорсы[[Контрфорс|контрфорсы]] паміж акон і ўсе марфалагічныя і канструкцыйныя прыкметы позняй готыкі з элементамі, характэрнымі для пабудоў абароннага тыпу. [[М. Шчакаціхін|Мікалай Шчакаціхін]], які разглядзеўаглядаў і апісаў будынак, выказаў здагадку, што пабудовасінагога ўзніклапабудавана ў пач.пачатку 17XVII ст. як архаізм у мінскайменскай архітэктуры.<ref name="ПазнРэха"/>
<gallery>
</gallery>
У 2001 г.годзе, калі на месцы сінагогі пачалося будаўніцтва паркінгу на вул. Нямізе, мінская яўрэйская абшчына прапанавала аднавіць яе, але галоўны архітэктар Мінску вырашыў паставіць толькі памятны знак<ref>«Авив», № 1-2, 2002.</ref>. У [[2018]] г.годзе злева ад гандлёвага цэнтра па адрасе Няміга, -3 (ля моста) была павешана інфармацыйныя шыльда з кароткай гісторыяй Халоднай сінагогі на беларускай і англійскай мовах, з розначытаннемрозначытаннямі уў версіях<ref>http://belisrael.info/?p=16667</ref>.
{{зноскі}}
|
