Алесь Іосіфавіч Бабій
Алесь Іосіфавіч Бабій (укр.: Олесь Йосипович Бабій; 17 сакавіка 1897, в. Сэрэдня, Калушскі павет, Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі, Аўстрыйская імперыя — 7 сакавіка 1975, Чыкага, ЗША) — украінскі пісьменнік і літаратуразнавец, аўтар словаў да Марша украінскіх нацыяналістаў (гімн Арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў). Доктар літаратуразнаўства. Пісаў пад псеўданімам Хмелік.
| Алесь Іосіфавіч Бабій | |
|---|---|
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 17 сакавіка 1897[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 2 сакавіка 1975[1] (77 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | ваенны, паэт-песеннік |
 Вонкавыя відэафайлы
| |
|---|---|
|
|
Гімн ОУН «Зродились ми великої години» |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся 17 сакавіка 1897 года ў вёсцы Сярэдняя Калушскага павета Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі Аўстрыйскай імперыі (цяпер — Калускі раён Івана-Франкоўскай вобласці Украіны).
Сярэднюю адукацыю атрымаў у Львове. Служыў у аўстрыйскай арміі, потым ва Украінскай галіцкай арміі. Пасля стралецкага паходу на Кіеў апынуўся ў польскім палоне, адкуль здолеў уцячы.
У 1924—1929 гадах атрымаў вышэйшую адукацыю ў Празе, стаўшы доктарам літаратуразнаўства ва Украінскім педагагічным інстытуце імя М. Драгаманава.
Прымаў актыўны ўдзел ва ўкраінскім палітычным і грамадскім жыцці. У Львове разам з Васілём Бобынскім, Раманам Купчынскім і Юрыем Шкрумеляком арганізаваў групу паэтаў-сімвалістаў «Мытуса».
У 1932 годзе разам з групай вядучых дзеячаў Арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў — Восіпам Бойдунікам, Юльянам Васіянам, Яўгенам Зыблікевічам, Сцяпанам Ленкаўскім, Зянонам Пяленскім — знаходзіўся на лаве падсудных падчас працэсу ў Львове.
У 1944 годзе эміграваў за мяжу. Эміграцыйнае жыццё Алеся Бабія пачалося ў Германіі ў лагерах для перамешчаных асоб у Карлсфельдзе і Мюнхене, дзе ён пражыў чатыры гады, а затым пераехаў у ЗША. Працаваў у Чыкагскім універсітэце, у рэдакцыі ўкраінскага часопіса.
Памёр 2 сакавіка 1975 года ў Чыкага (ЗША). Пахаваны ў Чыкага на могілках св. Мікалая.
Творчасць правіць
Першым надрукаваным творам Хмеліка стаў напісаны маладым старшыной УГА пад Сакаліўкай верш «На Кіеў!» (укр.: Над Київом хмара нависла грізна), створаны падчас наступу на аднайменны горад аб’яднаных украінскіх армій, Надняпранскай і Галіцкай. Ён быў надрукаваны ў газеце «Стрілецька думка» ад 5 кастрычніка 1919 года, а яшчэ раней пастаўлены на мелодыю «Сакалінага марша» Я. Яраславенкі, быў уключаны ў маршавы рэпертуар ваенных аркестраў.
Увогуле, Алесь Бабій — аўтар паэтычных зборнікаў «Нянавісць і каханне» (1921), «Паэзіі» (1923), «Прамаці» (1923), «Пад шум Прута» (1923), «За шчасце падманам» (1930), «Скрыжаванне» (1930), «Апошняя клятва імператару» (1937), «Пажніўе» (1939), «Свет і чалавек» (1947); паэмаў «Гуцульскі курэнь» (1927), «Жніво» (1946), «Паўстанцы» (1956); зборнікаў малой прозы «Шукаю чалавека» (1921), «Гнеў» (1922); раманаў «Першыя сцежкі» (1937), «Дзве сястры» (1938), «Апошнія» (1938); драматычных твораў «Сямейная таямніца», «Ваеннае каханне», «Алена Сцяпанаўна» (1966); даследаванняў творчасці Маркіяна Шашкевіча, Юрыя Фядзьковіча, Багдана-Ігара Антоніча і іншых пісьменнікаў.
Марш украінскіх нацыяналістаў правіць
Алесь Бабій — аўтар словаў да Марша украінскіх нацыяналістаў (гімн Арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў).
У наш час тэкст Марша ўкраінскіх нацыяналістаў быў мадыфікаваны. Упершыню новы Марш украінскай арміі прэзентавалі 13 сакавіка 2017 года ў Кіева-Магілянскай акадэміі, напярэдадні Дня ўкраінскага валанцёра. «Зродились ми великої години» выканалі Алег Скрыпка і Ансамбль песні і танца Узброеных Сіл Украіны.
24 жніўня 2018 года адаптаваная да сучасных украінскіх умоў версія песні стала маршам украінскай арміі і ўпершыню афіцыйна выконвалася на парадзе да Дня Незалежнасці Украіны, на якім таксама ўпершыню было афіцыйна выкарыстана прывітанне «Слава Україні!» — «Героям Слава!»[2].
Асобныя выданні правіць
- Бабій О. Ненависть і любов. Поезії. — Львів: Русалка, 1921. — 31 с.
- Бабій О. Гуцульський курінь. — Прага, 1927. — 154 с.
- Бабій О. Жнива. Поеми. — Авгсбург, 1946. — 64 с.
- Бабій О. Повстанці. Поема. — Чикаго : Літературне видавництво, 1956. — 180 с.
- Бабій О. Олена Степанівна. П'єса в одній дії. — Чикаго, 1966. — 76 с.
- Бабій О. Світ і людина. — Авґсбурґ, 1947, перевидано Чикаго, 1969. — 48 с.
- Бабій О. Вибране з творів. — Чикаго : Друкарня В. Бернацького, 1969. — 112 с.
- Бабій О. Дві сестри. Повість зі записок старшини УГА. — Чикаго, 1978.
- Бабій О. Зродились ми великої години. — Дрогобич : Відродження, 1997. — 208 с.
- Бабій О. Й. Перші стежі: повість / Ол. Бабій. — Львів: Червона Калина, 1931. — 339 с.
- Бабій О. Жнива: поеми / Ол. Бабій. — Авґсбурґ: Друк. Дмитра Сажнина, 1946. — 64 с.
Ушанаванне памяці правіць
- 14 сакавіка 1997 года ў в. Сэрэдня на сцяне школы адкрыта мемарыяльная дошка ў гонар 100-годдзя з дня нараджэння паэта.
- 4 лістапада 2021 года Кіеўская гарадская рада перайменавала ў Святошынскім раёне вуліцу Міколы Кузняцова ў гонар Алеся Бабія[3].
Зноскі
- ↑ а б Oles Babij // Encyclopaedia Beliana — SAV, 1999.
- ↑ На параді до Дня Незалежності у Києві вперше пролунав «Марш нової армії»
- ↑ Київрада перейменувала вулицю агента НКВС на честь автора гімну ОУН
Літаратура правіць
- Бабій Олесь // Енциклопедія українознавства : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж—Нью-Йорк : Молоде життя, 1955—1995. — Т. 1. — С. 79.
- Волинський Б. Бабій Олесь // Тернопільський енциклопедичний словник : у 4 т. / редкол.: Г. Яворський та ін. — Тернопіль : Видавничо-поліграфічний комбінат «Збруч», 2004. — Т. 1 : А — Й. — С. 61. — ISBN 966-528-197-6.
- Жулинський Г. Бабій Олесь // Українська літературна енциклопедія: У 5 т. — К. : Українська енциклопедія ім. М. П. Бажана, 1988. — Т. 1. — С. 105.
- Луців Л. Олесь Бабій «Останні». Рецензія // Література і життя. Літературні оцінки. — Джерзі Ситі — Нью-Йорк : Свобода, б. р. — С. 428—429.
- Роздольська О. Бабій Олесь (Олекса) // Енциклопедія української діяспори / Гол. ред. В. Маркусь, спів-ред. Д. Маркусь. — Нью-Йорк — Чикаго, 2009. — Кн. 1. — С. 31.
- Сирота Л. Літературна група «Митуса» (1921—1922): О. Бабій, В. Бобинський, Р. Купчинський, Ю. Шкрумеляк: Бібліографічний покажчик / НДЦ періодики ЛНБ ім. В. Стефаника НАН України. — Львів, 2004. — 190 с.
- Українська діаспора: літературні постаті, твори, біобібліографічні відомості / Упорядк. В. А. Просалової. — Донецьк : Східний видавничий дім, 2012. — 516 с.
- Утріско О. Присутність Олеся Бабія у «Літературно-науковому вістнику» — «Вістнику» Дмитра Донцова: бібліографічний та біографічний аспекти // Вісниківство: Літературна традиція та ідеї. Науковий збірник. — Вип. 2. — Дрогобич : Посвіт, 2012. — С. 277—287.
- Українська діаспора: літературні постаті, твори, біобібліографічні відомості / Упорядк. В. А. Просалової. — Донецьк: Східний видавничий дім, 2012. — 480 с. Стор. 13. ISBN 978-966-317-145-6