Аляксандр Фёдаравіч Ільюшчанка
Аляксандр Фёдаравіч Ільюшчанка (нар. 26 мая 1956, г. Мінск) — беларускі навуковец у вобласці парашковай металургіі і кампазіцыйных матэрыялаў. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (2021[1], член-карэспандэнт з 2009), доктар тэхнічных навук (1998), прафесар (2001). Акадэмік Беларускай інжынернай акадэміі (1997).
| Аляксандр Фёдаравіч Ільюшчанка | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 26 мая 1956 (68 гадоў) |
| Месца нараджэння | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | навуковец |
| Навуковая сфера | парашковая металургія і кампазіцыйны матэрыял[d] |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар тэхнічных навук (1998) |
| Навуковае званне |
|
| Альма-матар |
|
| Прэміі | |
| Узнагароды |
  |
Біяграфія
правіцьСкончыў у 1978 годзе Беларускі політэхнічны інстытут. З 1978 г. інжынер, загадчык групы, загадчык лабараторыі, загадчык аддзялення, з 1997 г. дырэктар Дзяржаўнай навуковай установы «Інстытут парашковай металургіі імя акадэміка А.У. Романа». З 2005 г. генеральны дырэктар Дзяржаўнага навукова-вытворчага аб’яднання парашковай металургіі — дырэктар дзяржаўнай навуковай установы «Інстытут парашковай металургіі». З 2009 г. член Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Член рэдкалегій часопісаў «Даклады НАН Беларусі», «Весці НАН Беларусі», «Трэнне і знос», «Механіка машын, механізмаў і матэрыялаў».
Са жніўня 2024 года Аляксандр Ільюшчанка знаходзіцца ў санкцыйным спісе ЗША[2].
Навуковая дзейнасць
правіцьНавуковыя працы ў вобласці парашковай металургіі, кампазіцыйных матэрыялаў, газатэрмічных пакрыццяў. Зрабіў істотны ўнёсак у распрацоўку тэарэтычных асноў фарміравання пакрыццяў, якія наносяцца з выкарыстаннем высокаэнергетычных метадаў распылення. Распрацаваў асновы новага навуковага кірунку — парашковага высокатэмпературнага матэрыялазнаўства, тэорыі фазавых і структурных ператварэнняў у сплавах на кобальтавай і нікелевай асновах у цеплатрывалых пакрыццях пры рабочых тэмпературах 600—1150 °C. Распрацаваў гаму прынцыпова новых матэрыялаў і засцерагальных пакрыццяў для газатурбінных рухавікоў, дэталяў энергетычнага абсталявання і нафтахіміі, шэраг кампазіцыйных матэрыялаў на аснове металічных сплаваў, металакерамічных, керамічных і алмазазмяшчальных кампазіцыйных парашкоў, прынцыпова новых кампазіцый на аснове тау-барыдаў, сплаваў з аморфнай структурай, суперсплаваў, алюмінідаў жалеза, гідроксіапатыту. Распрацаваў фізічныя прынцыпы стварэння новага класа матэрыялаў — дысперснаўмацаваных, метадамі ўнутранага акіслення тугаплаўкіх сплаваў з высокімі значэннямі высокатэмпературнай трываласці і нізкатэмпературнай пластычнасці, метадамі СВС, дэтанацыйнага сінтэзу.
Аўтар больш як 550 навуковых прац, у т.л. 17 манаграфій і кніг, 55 вынаходстваў і патэнтаў.
Узнагароды і прэміі
правіцьЛаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (2000, у аўтарскім калектыве) — за працу «Парашковыя ахоўныя пакрыцці: тэорыя, тэхналогія, практыка», прэмія Расійскай акадэміі навук і Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі 2012 г. за выдатныя навуковыя вынікі, атрыманыя ў час сумесных даследаванняў па цыкле прац «Нанаструктурныя парашковыя канструкцыйныя матэрыялы і пакрыцці: праектаванне, сінтэз, апрацоўка і прымяненне».
Узнагароджаны медалём Францыска Скарыны (2006), ордэнам Айчыны III ступені (2018).
Асноўныя працы
правіць- Компьютерное моделирование процессов плазменного напыления покрытий / С. П. Кундас, А. П. Достанко, А. Ф. Ильющенко и др.; Бел. гос. ун-т информатики и радиоэлектроники и др. — Мн.: Бестпринт, 1998. — 211 с. — ISBN 985-6227-36-4.
- Теория и практика нанесения защитных покрытий. — Мн., 1998 (у сааўт.).
- Процессы плазменного нанесения покрытий: теория и практика. — Мн., 1999 (у сааўт.).
- Основы нанесения износостойких, коррозионностойких и теплозащитных покрытий. — Мн., 2006 (у сааўт.).
- Формирование износостойких плазменных покрытий на основе композиционных самосмазывающихся материалов. — Мн., 2005 (у сааўт.).
- Плазменные покрытия на основе керамических материалов. — Мн., 2006 (у сааўт.).
- Высокоэнергетическая обработка плазменных покрытий. — Мн., 2007 (у сааўт.).
- Технологии горячей обработки металлов. — Мн., 2008 (у сааўт.)
Зноскі
Спасылкі
правіць- Аляксандр Фёдаравіч Ільюшчанка ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)