Антрапагенез

Антрапагенез — частка біялагічнай эвалюцыі, якая прывяла да з’яўлення віду Homo sapiens, які аддзяліўся ад іншых гамінід, чалавекападобных малпаў і плацэнтарных млекакормячых, працэс гісторыка-эвалюцыйнага фарміравання фізічнага тыпу чалавека, першапачатковага развіцця яго працоўнай дзейнасці, гаворкі. Вывучэннем антрапагенезу займаецца мноства навук, у прыватнасці антрапалогія, палеаантрапалогія, генетыка, лінгвістыка.

У эвалюцыйным кантэксце тэрмін «чалавек» ставіцца не толькі да людзей, што жывуць зараз, але і да прадстаўнікам вымерлых відаў роду Homo. Акрамя таго, даследаванні антрапагенезу распаўсюджваюцца на іншых гамінін, напрыклад, аўстралапітэкаў. Род Homo аддзяліўся ад аўстралапітэка ці падобных ім гамінін каля 2 млн гадоў таму ў Афрыцы. Існавала некалькі відаў людзей, большасць з якіх вымерла^[1]. Да іх, у прыватнасці, адносяцца эрэктусы і неандэртальцы.

Старажытныя прадстаўнікі віда Homo sapiens з’явіліся ў выніку эвалюцыі 400—250 тыс. гадоў таму. Пануючай у нашы дні гіпотэзай паходжання людзей з’яўляецца нская, згодна з якой наш від з’явіўся ў Афрыцы і адтуль распаўсюдзіўся па ўсім свеце, замяшчаючы існуючыя папуляцыі H. erectus і H. neanderthalensis. Альтэрнатыўная гіпотэза завецца мультырэгіянальнай. Згодна з апошняй, людзі, пачынаючы, відаць, ад H. erectus, эвалюцыянавалі як адзіны від, у якім генныя патокі маглі вольна цыркуляваць. Наяўныя ў цяперашні час даныя палеаантрапалогіі не дазваляюць зрабіць канчатковы выбар паміж гэтымі гіпотэзамі ^[2], хоць даныя генетыкі падтрымліваюць нскую тэорыю.

Пачынаючы з H. habilis, людзі выкарыстоўвалі каменныя прылады працы, усё больш па-майстэрску вырабленыя (гл. Палеаліт). У апошнія 50 тыс. гадоў тэхналогія і культура змяняюцца хутчэй, чым папярэднія эпохі.

Параўнальная табліца відаў роду Homo

Віды	Эпоха (млн гадоў таму)	Арэал пасялення	Сярэдні рост (m)	Маса цела (kg)	Аб’ём галаўнога мозга (cm³)	Выкапнёвыя рэшткі	Дата адкрыцця/першай публікацыі
глядзець размовы правіць
H. habilis	2,2 - 1,6	Афрыка	1,0 — 1,5	33 — 55	660	мноства	1960/1964
H. erectus	2 - 0,03	Афрыка, Еўразія (Ява, Кітай, Каўказ)	1,8	60	850 (раннія падвіды) — 1100 (познія падвіды)	мноства	1891/1892
H. rudolfensis	1,9	Кенія				1 чэрап	1972/1986
H. georgicus	1,8	Грузія			600	некалькі	1999/2002
H. ergaster	1,9 - 1,4	Паўднёвая і Усходняя Афрыка	1,9		700—850	мноства	1975
H. antecessor	1,2 - 0,8	Іспанія	1,75	90	1000	2 стаянкі	1997
H. cepranensis	0,9 - 0,8?	Італія			1000	1 чэрапна крышка	1994/2003
H. heidelbergensis	0,6 - 0,25	Еўропа, Афрыка, Кітай	1,8	60	1100—1400	мноства	1908
H. neanderthalensis	0,35 - 0,03	Еўропа, Заходняя Азія	1,6	55 — 70 (каранасты)	1200—1700	мноства	(1829)/1864
H. rhodesiensis	0,3 - 0,12	Замбія			1300	вельмі мала	1921
H. sapiens sapiens	0,2 — да цяп. часу	паўсюдна	1,4 — 1,9	50 — 100	1000—1850	жывуць цяпер	—/1758
H. sapiens idaltu	0,16 - 0,15	Эфіопія			1450	3 чэрапа	1997/2003
H. floresiensis	0,10 - 0,012	Інданезія	1	25	400	7 асобін	2003/2004

У фармаце JPG. BY Sentteriys & Scriny Архівавана 13 лістапада 2013.

Зноскі

↑ Mark Collard, Bernard Wood; How reliable are human phylogenetic hypotheses? quote: .. existing phylogenetic hypotheses about human evolution are unlikely to be reliable http://www.pnas.org/content/97/9/5003.abstract
↑ Leakey, Richard (1994). The Origin of Humankind. Science Masters Series. New York, NY: Basic Books. pp. 87–89. ISBN 0465053130.

Літаратура

Групповой отбор, происхождение человека и происхождение семьи (А. И. Фет. Инстинкт и социальное поведение. Второе издание) Архівавана 29 мая 2009.

Спасылкі

	Антрапагенез на Вікісховішчы

[1] Mark Collard, Bernard Wood; How reliable are human phylogenetic hypotheses? quote: .. existing phylogenetic hypotheses about human evolution are unlikely to be reliable http://www.pnas.org/content/97/9/5003.abstract

[RLeakey-2] Leakey, Richard (1994). The Origin of Humankind. Science Masters Series. New York, NY: Basic Books. pp. 87–89. ISBN 0465053130.

[1]

[2]