Аператыўны план «Усход»
Аператыўны план «Усход» — план Войска Польскага ў міжваенны час на выпадак вайны з Савецкім Саюзам.
У адрозненне ад плана «Захад», распрацоўваўся на працягу ўсяго перыяду міжваеннага часу. План «Усход» не захаваўся ў выглядзе адзінага дакумента. На сённяшні дзень ён дакладна не вядомы.
Распрацоўка плана пачалася ў 1935 годзе. Першапачаткова яго распрацоўка грунтавалася на папярэдніх аператыўных даследаваннях магчымых пагроз з боку Чырвонай Арміі. Планіраванне было завершана ў 1938 годзе. У сувязі з дыпламатычнай інтэрвенцыяй СССР у бок Польшчы у 1938 годзе[1] і перадыслакацыяй падраздзяленняў РСЧА да мяжы з Польшчай, пачалася праца па запуску аператыўнага плана «Усход». Канфлікт быў урэгуліраваны дыпламатычна.
З 19 сакавіка 1936 г. па 21 сакавіка 1939 г. начальнікам упраўлення «Усход» быў падпалкоўнік Леапольд Акуліцкі.
Меркаваны план правіць
У 1936 г. новы Генеральны інспектар Узброеных сіл ген. Эдвард Сміглы-Рыдз аддаў загад пра перапрацоўку плана. Новы абарончы план павінен быў мець элементы абароны манеўровай. Дзеянні неабходна было весці так, каб накіраваць атакі праціўніка на зручныя, выбраныя напрамкі, нанесці яму максімальна вялікія страты. Важную ролю павінны былі адыграць стратэгічныя рэзервы. Наступальныя дзеянні планавалася весці як на выбраных аператыўных напрамках, так і ў стратэгічным маштабе. У абодвух выпадках дзеянні войскаў павінны былі быць спланаванымі.
Падрабязны план дзеянняў на этапе прыгранічных баёў прадугледжваў правядзенне ахоўнымі падраздзяленнямі стрымліваючых дзеянняў у спалучэнні з разведкай асноўных напрамкаў удараў. Пасля развіцця поспеху праціўнікам, польскія часткі павінны былі арганізаваць абарону па рэках: Стрый, затым праз Львоўшчыну, па Стыры і Яселдзе, канале Агінскага, Шчары і Нёмане да мяжы з Літвой. Гэта быў рубеж канчатковай абароны. Пад яго прыкрыццём планавалася ўзнавіць стратэгічныя рэзервы — на Падляшшы і ў Малапольшчы.
Задачы аператыўных аб’яднанняў
- Армія «Падолле» павінна была абараняць паласу шырынёй 180 км ад мяжы з Румыніяй да Дэдэркал.
- Армія «Валынь» павінна была абараняць участак працягласцю каля 150 км ад Дэдэркалаў да Гарыні, а асобная аператыўная група «Палессе» — да Клецка.
- Каля 120 км на ўчастку да Налібоцкай пушчы павінна была абараняцца «Баранавіцкая» армія.
- «Віленская» армія павінна была абараняцца на працягу 200 кіламетраў. Пояс яе абароны даходзіў да мяжы з Латвіяй.
Арміі першай лініі мелі б у агульнай складанасці васемнаццаць пяхотных дывізій, восем кавалерыйскіх брыгад і амаль усе часткі КАП. Часткі аператыўнага рэзерву складаліся з дванаццаці пяхотных дывізій, а сем рэзервовых дывізій складалі б рэзерв Галоўнакамандуючага.
Імаверны склад аператыўных злучэнняў правіць
- Армія «Вільня»[2]
- планавы камандуючы арміяй — ген. Стэфан Домб-Бярнацкі
- 1-я пяхотная дывізія
- 18-я пяхотная дывізія[3]
- 19-я пяхотная дывізія
- 29-я пяхотная дывізія
- «Віленскі» ўмацаваны раён
- Віленская кавалерыйская брыгада
- Сувальская кавалерыйская брыгада
- Падляшская кавалерыйская брыгада
- Полк КАП «Вільня»
- Полк КАП «Глыбокае»
- Полка КАП «Вілейка»
- Полк КАП «Валожын»
- Дзісенская паўбрыгада
- 3-ці цяжкі артылерыйскі полк
- III/3-я знішчальная эскадрылля
- Армія «Баранавічы»[4]
- планавы камандуючы арміяй ген. Тадэвуш Піскор
- 8-я пяхотная дывізія
- 9-я пяхотная дывізія
- 20-я пяхотная дывізія
- 28-я пяхотная дывізія
- Навагрудская кавалерыйская брыгада
- Мазавецкая кавалерыйская брыгада
- Полк КАП «Сноў»
- 9-ы цяжкі артылерыйскі полк
- III/4 знішчальная эскадрылля
- SGO (армія ?) «Палессе» — армейскі інспектар — генерал-лейтэнант Казімір Саснкоўскі[5], камандзірам групы «Палессе», імаверна, быў ген. Эміль Круковіч-Пшэдрымірскі[6]
- Арміі «Валынь» — армейскі інспектар (планавы камандуючы арміяй) ген.-маёр. Станіслаў Бурхарт-Букацкі
- Арміі «Падолле» — армейскі інспектар (планавы камандуючы арміяй) ген.-маёр. Казімір Фабрыцы
Рэзервовыя арміі
- Армія «Львоў»
- Армія «Ліда»
- Рэзервы Галоўнакамандуючага :
- Рэзервовая армія (Галоўны рэзерв) — планавалася разгортванне пад Брэстам
Чатыры арміі першай лініі і асобная аператыўная група мелі ў агульнай складанасці васемнаццаць пяхотных дывізій і восем кавалерыйскіх брыгад. У іх склад павінны былі ўвайсці практычна ўсе часткі КАП і некалькі атрадаў Нацыянальнай абароны. Астатнія дванаццаць дзейных пяхотных дывізій былі прадастаўлены для падраздзяленняў аператыўнага рэзерву. Сем рэзервовых дывізій складалі наяўны рэзерв галоўнакамандуючага. Не было магчымасці стварыць камандаванне фронтам.
Крыніцы правіць
- ↑ Польска-савецкі крызіс паўстаў у выніку польска-літоўскіх і польска-чэхаславацкіх памежных крызісаў.
- ↑ Szubański 2010, s. 105.
- ↑ На месцы 18-й пяхотнай дывізіі ў складзе групы «Вільня» магла быць 17-я пяхотная дывізія.
- ↑ Szubański 2010, s. 117.
- ↑ gen. broni Kazimierz Sosnkowski prawdopodobnie przewidziany był na dowódcę Odwodu Głównego NW
- ↑ Cz. Grzelak Kampania Polska s.63
Спасылкі правіць
- Szubański, Rajmund (2010). Plan operacyjny „Wschód” [польская]. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”. ISBN 83-11-08313-4.
- Grzelak, Czesław (2008). Kampania polska 1939 roku : początek II wojny światowej [польская]. Warszawa: „Rytm”. ISBN 978-83-7399-279-5.
- Plan operacyjny „Wschód”(недаступная спасылка). knhw.marcin-lewandowski.xip.pl. Архівавана з першакрыніцы 30 верасня 2007. Праверана 9 верасня 2023.