Апошні дзень Пампеі
Апошні дзень Пампеі — карціна Карла Паўлавіча Брулова, напісаная ў 1830—1833 гадах.
| ||
| К. П. Брулоў | ||
| Апошні дзень Пампеі. 1830—1833 | ||
| Матэрыял | Палатно | |
|---|---|---|
| Тэхніка | алей | |
| Памеры | 465,5 × 651 см | |
| Дзяржаўны Рускі музей, Санкт-Пецярбург | ||
| (інв. Ж-5084) | ||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | ||
Апісанне правіць
Брулоў наведаў Пампеі ў 1827 годзе, зрабіўшы шмат эскізаў для будучай карціны пра вядомае вывяржэнне вулкана Везувій у 79 годзе н.э. і разбурэнне горада Пампеі каля Неапаля. Палатно выстаўлялася ў Рыме, дзе атрымала захопленыя водгукі крытыкаў, і перапраўлена ў парыжскі Луўр. Гэта праца стала першай карцінай мастака, якая выклікала такую цікавасць за мяжой. Вальтэр Скот назваў карціну «незвычайнай, эпічнай».
Класічная тэма, дзякуючы мастацкаму бачанню Брулова і багатай гульні святлацені, вылілася ў працу, якая на некалькі крокаў адышла ад неакласічнага стылю. «Апошні дзень Пампеі» выдатна характарызуе рамантызм у рускага жывапісу, які змешваецца з ідэалізмам, павышанай цікавасцю да пленэра і гарачай любоўю таго часу да падобных гістарычных сюжэтаў. Выява мастака ў левым вугле карціны з’яўляецца аўтапартрэтам аўтара. На палатне таксама тройчы намалявана графіня Юлія Паўлаўна Самойлава — жанчына з гарлачом на галаве, якая стаіць на ўзвышэнні ў левай частцы палатна; жанчына, якая разбілася насмерць і распасцёрлася на маставой, і побач з ёй жывое дзіця (абодвух, меркавана, выкінула калясніцы, з якая развалілася) — у цэнтры палатна; і маці, якая прытуляе да сябе дочак, у левым вугле карціны.
У 1834 г. карціна «Апошні дзень Пампеі» была адпраўлена ў Пецярбург. Аляксандр Іванавіч Тургенеў казаў, што гэта карціна склала славу Расіі і Італіі. Я. А. Баратынскі склаў з гэтай нагоды знакаміты афарызм: «Апошні дзень Пампеі стаў для рускага пэндзля першым днём!». Вершам адгукнуўся і А. С. Пушкін: «Кумиры падают! Народ, гонимый страхом…» (гэты радок забараніла цэнзура). У Расіі палатно Брулова ўспрымалася не кампрамісным, а выключна наватарскім творам. Мікалай I ганараваў мастака асабістай аўдыенцыяй і ўзнагародзіў Карла лаўровым вянком, пасля гэтага мастака называлі «Карл Вялікі».
Анатоль Дземідаў падарыў карціну Мікалаю I, які выставіў яе ў Акадэміі мастацтваў як кіраўніцтва для маладых жывапісцаў. Пасля адкрыцця Рускага музея ў 1895 годзе палатно пераехала туды, і да яго атрымала доступ шырокая публіка.
Літаратура правіць
- Верещагина А. Г. Художник. Время. История. Очерки русской исторической живописи XVIII — начала XX века. — М.: Искусство, 1973. — С. 30—32. Архівавана 18 ліпеня 2011.
- Курбановский А. А. Загадка «Последнего дня Помпеи» // Религиоведение. — 2007. — № 4. — С. 138—144. — ISSN 2072-8662. Архівавана з першакрыніцы 28 жніўня 2014.
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Апошні дзень Пампеі