Арцём (руск.: Артём) — горад (з 1938) краявога падпарадкавання ў Расіі, у складзе Прыморскага краю. Насельніцтва 102,2 тыс. чал. (2005). Заснаваны ў 1924 годзе, як рабочы пасёлак пры радовішчы бурага вугалю.

Горад
Арцём
Артём
Герб[d] Сцяг[d]
Герб[d] Сцяг[d]
Краіна
Край
Каардынаты
Кіраўнік
Заснаваны
1908[1]
Плошча
  • 506 км²
Вышыня цэнтра
23 м
Насельніцтва
102,2 тыс. чал. чалавек (2005)
Часавы пояс
Тэлефонны код
+7 42337
Паштовыя індэксы
692700–692799
Афіцыйны сайт
Арцём на карце Расіі ±
Арцём (Расія)
Арцём
Арцём (Прыморскі край)
Арцём

Названы ў гонар расійскага рэвалюцыянера Фёдара Андрэевіча Сяргеева, больш вядомага як «таварыш Арцём», заснавальніка і кіраўніка Данецка-Крыварожскай савецкай рэспублікі, блізкага сябра Сяргея Кірава і Іосіфа Сталіна.

У мінулым — найбуйнейшы цэнтр Далёкага Усходу па здабычы вугалю (апошняя шахта была зачынена ў 2000 годзе). Цяпер горад перажывае новы этап вытворчага развіцця, звязаны з адкрыццём транспартна-лагістычных комплексаў і новых прамысловых вытворчасцей, такіх як зборка аўтамабіляў, вытворчасць будаўнічых матэрыялаў і бытавой хіміі, дрэваапрацоўка, вытворчасць прадуктаў харчавання. Таксама актыўна развіваюцца фермерскія гаспадаркі на сельскіх тэрыторыях гарадской акругі.

Стаіць на гандлёвых шляхах з Расіі і паўночна-ўсходняга Кітая ў краіны Азіяцка-Ціхаакіянскага рэгіёна. З’яўляецца адным з галоўных транспартных вузлоў Прыморскага краю. Уваходзіць у Свабодны порт Уладзівасток.

На тэрыторыі Арцёма размешчаны міжнародны аэрапорт Уладзівасток.

Горад размешчаны ў паўночнай частцы паўвострава Мураўёва-Амурскага, за 53 км на паўночны ўсход ад Уладзівастока. Мае выхады да Амурскага і Усурыйскага заліваў.

Гісторыя

правіць

Першым пасяленцам горада быў беларус, герой руска-японскай вайны, ураджэнец г. Барысава Мінскай губерні Рыгор Захаравіч Хадасевіч (1879—1924), які ў 1908 годзе заснаваў на месцы будучага горада свой хутар. Да 1912 года на хутары стаялі тры дамы, дзе жылі Рыгор Хадасевіч і яго браты Клім і Ігнат, якія пераехалі з Барысава[2].

У 1913 годзе побач з хутарам Хадасевіча ўладзівастоцкі прадпрымальнік, выхадзец з Гродзенскай губерні[3] Л. Ш. Скідзельскі залажыў тры шахты і пабудаваў працоўны пасёлак, якія атрымалі назву Зыбунныя копі.

У 1924 годзе ён быў перайменаваны ў гонар рэвалюцыянера Ф. А. Сяргеева (Арцёма) і стаў называцца пасёлак імя Арцёма. 13 снежня 1930 года, згодна з пастановай Прэзідыума Далькрайвыканкама, рабочы пасёлак імя Арцёма выдзелены са складу Шкотаўскага раёна ў непасрэднае падпарадкаванне Далькрайвыканкама.

26 кастрычніка 1938 года пасёлку імя Арцёма быў прысвоены статус горада.

Насельніцтва

правіць

Гарады-пабрацімы

правіць

Крыніцы

правіць
  1. Изменения в городской Устав зарегистрированы в Минюсте РФ Праверана 10 верасня 2023.
  2. Герой Русско-японской войны
  3. От Волковыска до Роберта Скидельски
  4. (unspecified title) — 1915. — 777 с.
  5. Вып. 2 : Краткая промышленная характеристика городов и поселений городского типа. - 1926. - (Труды Центрального Статистического управления; Т. 27, Вып.2).
  6. http://elib.shpl.ru/ru/nodes/46188 — 229 с.
  7. Итоги переписи корейского населения Владивостокского округа в 1929 году. - Хабаровск ; Владивосток : Типо-литогр. Р. Волина во Владивостоке, 1932. - IV, 91 с.
  8. https://istmat.org/files/uploads/17630/sssr_ad-ter_delenie_1931_rsfsr.pdf Административное деление, территория и население Союза ССР — Издательство «Власть Советов» при Президиуме ВЦИК. Москва. 1931. (оценка на 1 января) — с. 188—189
  9. Административно-территориальное деление Союза ССР. На 15 июля 1934 года.
  10. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_3.php
  11. Народное хозяйство РСФСР (1956 год) (Статистический ежегодник)
  12. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  13. а б в г д е ё ж Народная энциклопедия «Мой город». Артём (город)
  14. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  15. а б в г д Народное хозяйство РСФСР в 1975 году (Статистический ежегодник)
  16. Приморский край. – Владивосток: Дальневост. книж. изд-во, 1979. – 464 с.
  17. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  18. Города с численностью населения 50 и более тысяч человек на 1 января 1980 г.
  19. Города с численностью населения 50 и более тысяч человек на 1 января 1981 г.
  20. Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  21. Города с численностью населения 50 и более тысяч человек на 1 января 1983 г.
  22. Города с численностью населения 50 и более тысяч человек на 1 января 1984 г.
  23. Города с численностью населения 50 и более тысяч человек на 1 января 1985 г.
  24. http://alcdata.narod.ru/USSR_70_1987М.: ЦСУ РСФСР. — 766 с.
  25. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
  26. http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
  27. https://istmat.org/files/uploads/46358/r_05.doc
  28. http://www.gks.ru/doc_2005/year05.zip
  29. http://www.gks.ru/doc_2006/year06.zip
  30. http://www.gks.ru/doc_2007/year07.zip
  31. http://www.gks.ru/doc_2008/year08.zip
  32. http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
  33. http://www.primstat.ru/VPN2010/webpages/chislNas.mht
  34. Приморский край. Оценка численности постоянного населения на 1 января
  35. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
  36. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктовРосстат, 2013. — 528 с.
  37. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
  38. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
  39. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
  40. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 годаМ.: Росстат, 2017.
  41. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 годаМ.: Росстат, 2018.
  42. Оценка численности населения на 1 января 2019 года, человек
  43. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
  44. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
  45. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года
  46. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 годаМ.: Росстат, 2024.

Спасылкі

правіць