Ашот II Жалезны
Ашот II Еркат (Жалезны) (арм.: Աշոտ Բ Երկաթ; пам. 928), — цар Арменіі (914—928[1]/929[3][4]) з роду Багратуні, шахіншах[5] (Цар цароў) армянскі і грузінскі (922—929)[6][3][7][8].
| Ашот II Жалезны | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Աշոտ Բ Երկաթ | |||||||
 | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Смбат I | ||||||
| Пераемнік | Абас I | ||||||
| Нараджэнне |
невядома[2] |
||||||
| Смерць |
928 ці 929[2] |
||||||
| Род | Багратыды[d] і Багратыды | ||||||
| Бацька | Смбат I[2] | ||||||
| Нацыянальнасць | Армянін | ||||||
| Веравызнанне | Хрысціянства (ААЦ) | ||||||
| Дзейнасць | дзяржаўны дзеяч, суверэн | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія правіць
Сын Смбата I. Як і яго два папярэднікі валодаў вышэйшай уладай у адносінах да астатніх кіраўнікоў Закаўказзя[9]. з 914 года разам з бацькам удзельнічаў у вызваленчай барацьбе супраць атрапатэнскага шаха Юсуфа і які ўступіў з ім у саюз васпураканскага князя Гагіка Арцруні. У 910 годзе Ашот узначальваў армянскае войска ў бітве пры Дзкнавачары, у якай армянскае войска пацярпела паражэнне, паводле Аванеса Драсханакертцы, з-за здрады з боку ўтыйцаў.
Пасля таго, як у 914 годзе Смбат I, які трапіў у палон, быў пакараны смерцю, Ашот прыняў царства. Разам са сваім братам Абасам Багратуні Ашот узначаліў барацьбу супраць Юсуфа. Арабы да таго часу занялі большую частку Арменіі і рабавалі краіну. За выяўленую ў баях мужнасць Ашот атрымаў мянушку «Еркат» — «Жалезны». Пачынаючы з 915 года, дзейнічаючы з пераменным поспехам, Ашот вызваліў ад арабаў Багрэванд, Шырак, Гугарк, Агстэўскую даліну. Апроч знешніх пагроз, даводзілася таксама змагацца з праблемамі ўнутры краіны. У 921 годзе[1] войскі Ашота Ерката атрымалі перамогу ў Севанскай бітве, пасля чаго арабы былі канчаткова выгнаны з краіны, пад кантроль армян перайшоў таксама Тбілісі[8]. Тым самым незалежнасць Арменіі была цалкам адноўлена[1], а сам Ашот атрымаў тытул «цара цароў» (шахіншах)[5][10] армянскага і грузінскага.
Зноскі
- ↑ а б в г Ашот — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
- ↑ а б в Армянская савецкая энцыклапедыя / пад рэд. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ а б Richard G. Hovannisian. «The Armenian People From Ancient to Modern Times», Volume I. Пра Ашота II у кнізе са старонкі 158. Цытата са старонкі 160:
He not only recognized the legitimacy of Asot Erkat' but granted him the title of Sahansah (Shahanshah), "King of Kings, " which raised him above all the rulers of the area …
- ↑ Оксфардскі слоўнік Візантыі, артыкул: Asot II Erkat. Стар. 210
- ↑ а б Ашот II Жалезны — артыкул з энцыклапедыі Брытаніка:
The Bagratids of Ani—who bore the title shāhanshāh («king of kings»), first conferred upon Ashot II (the Iron) by the caliph in 922—were not the sole rulers of Armenia. In 908 the Artsruni principate of Vaspurakan became a kingdom recognized by the caliph; in 961 Mushegh, the brother of Ashot III, founded the Bagratid kingdom of Kars; and in 970 the prince of Eastern Siuniq declared himself a king.
- ↑ Ronald Grigor Suny: The Making of the Georgian Nation, Second Edition: 2nd Ed.; старонка 31
… Thus the traditional anti-imperial posture of the Caucasian Bagratids was reversed in 921—922, and Ashot was recognized as king of kings (shahanshah) in Caucasia as he worked to erase the ravages of Yusuf’s invasions. …
- ↑ Кароткія звесткі пра дынастыі і цароў Арменіі Архівавана 13 красавіка 2015.
- ↑ а б Гісторыя Грузіі: Залаты век XI—XIII стст.
- ↑ Степаненко. В. П. Из истории армяно-византийских отношений второй половины X—XI в. (к атрибуции монет Кюрикэ куропалата) // Античная древность и средние века. — 1978. — В. 15. — С. 43—51.:
Гегемонія Арменіі ў Закаўказзі (прынамсі, над хрысціянскімі дзяржавамі), была прызнана Візантыяй — Ашот I, Смбат I і Ашот II (пам. 928) валодалі тытулам «архонт архонтаў», гэта значыць, з пункту гледжання імперыі, надзяляліся вышэйшай уладай у адносінах да астатніх кіраўнікоў Закаўказзя візантыйскай арыентацыі, уключаючы і прамых васалаў Баграцідаў, як, напрыклад эмірат кайсітаў Апахуніка
- ↑ Аднаўленне незалежнасці Арменіі ў IX—XI стст. Архівавана 22 лютага 2014.