Брусілаўскі прарыў

Брусі́лаўскі прары́ў ( Луцкі прарыў, 4-я Галіцыйская бітва , 22 мая (4 чэрвеня) 1916 — 7 (20) верасня 1916) — франтавая наступальная аперацыя Паўднёва-Заходняга фронту Рускай арміі пад камандаваннем генерала А. А. Брусілава падчас Першай сусветнай вайны, падчас якой было нанесена цяжкае паражэнне арміям Аўстра-Венгрыі і Германіі і занятыя Букавіна і Усходняя Галічына.

Луцкі (Брусілаўскі) прарыў 4-я Галіцыйская бітва
Асноўны канфлікт: Усходні фронт Першай сусветнай вайны
Схема наступлення Паўднёва-Заходняга фронту.
Дата	22 мая (4 чэрвеня) 1916 — 7 (20) верасня 1916
Месца	Валынь, Галічына і Букавіна
Вынік	Перамога Рускай арміі
Праціўнікі
Расійская імперыя Аўстра-Венгрыя Германская імперыя
Камандуючыя
Паўднёва-Заходні фронт: Аляксей Брусілаў Конрад фон Гёцэндорф Паўднёвая армія: Аляксандр фон Лінзінген
Сілы бакоў
Да пачатку аперацыі 534 000 пяхоты, 60 000 кавалерыі пры 1770 лёгкіх і 168 цяжкіх гарматаў Усяго задзейнічаныя 1 732 000 салдат Аўстра-Венгрыя і Германія: Да пачатку аперацыі 448 000 пяхоты, 38 000 кавалерыі пры 1301 лёгкіх і 545 цяжкіх гарматаў Усяго задзейнічаныя 1 061 000 салдат
Страты
477 967 салдат і афіцэраў: 62 155 забітымі і памерлымі ад ран. Параненымі і хворымі — 376 910, без вестак зніклымі — 38 902 Больш за 1 500 000 салдат: Аўстра-Венгрыя — звыш 1 200 000 (з іх у палон ўзята 408 000 салдат і 8 924 афіцэраў) Германія — 350 000 забіта, паранена, прапала без вестак або палонных
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Для адбіцця рускага наступлення Цэнтральныя дзяржавы перакінулі з Заходняга, Італьянскага і Салоніцкага франтоў 31 пяхотную і 3 кавалерыйскія дывізіі (больш за 400 тыс. штыкоў і шабляў), што палегчыла становішча саюзнікаў у бітве на Соме і выратавала церпячую паражэнне італьянскую армію ад разгрому. Пад уплывам рускай перамогі Румынія прыняла рашэнне аб уступленні ў вайну на баку Антанты.

Вынікам Брусілаўскага прарыву і аперацыі на Соме стаў канчатковы пераход стратэгічнай ініцыятывы ад Цэнтральных дзяржаў да Антанты. Саюзнікам удалося дамагчыся такога ўзаемадзеяння, пры якім на працягу двух месяцаў (ліпень—жнівень) Германіі даводзілася накіроўваць свае абмежаваныя стратэгічныя рэзервы і на Заходні, і на Усходні фронт.

Літаратура

• Литвинов А. И. Майский прорыв IX армии в 1916 г. — Пг., 1923.
• Зайончковский А.М. Первая мировая война. — СПб.: Полигон, 2000. — 878 с. — ISBN 5-89173-082-0.
• Бэзил Лиддел Гарт. 1914. Правда о Первой мировой. — М.: Эксмо, 2009. — 480 с. — 4 300 экз. — ISBN 978-5-699-36036-9.
• История Первой мировой войны 1914—1918 гг. / под редакцией И. И. Ростунова. — в 2-х томах. — М.: Наука, 1975. — 25 500 экз.