Васіль Любіч, таксама Васка, Васілец (зг. 1448 — пасля 27.2.1477 да 25.3.1496) — дзяк гаспадарскі за часам Казіміра Ягелончыка. Староста любецкі (1477—1483).

Васіль Любіч
пісар вялікі літоўскі
1450 — 1473
Нараджэнне не пазней за 1448
Смерць не раней за 27 лютага 1477 і не пазней за 25 сакавіка 1496

Пра бацьку пісара Васіля Любіча — Люба, вядома толькі, што пры Жыгімонту Кейстутавічы трымаў, а мусіць і атрымаў, зямлю «Іванісаўскую» (або «Іванкаўшчыну») на поўнач ад Менска паміж рэкамі Цной і Вячай — левымі прытокамі Свіслачы.[1]

У літаратуры Ваську Любіча часта памылкова атаясняюць з пісарам Васькам Паўлавічам (1448) — бацькам пісара Нікольскага Васілевіча. Найранейшая згадка «Васільца Меняніна Любіча» датавана 12 індыктам (верасень 1448 — жнівень 1449), тады ён названы дзякам, але ў астатніх дакументах выступае пісарам. Пэўна вядома 5 дакументаў падрыхтаваных Васілём, яны захаваліся як запісы ў Кнізе данін Казіміра, ён падпісваўся «Васко» або «Васко, пис(арь)». Напэўна, падрыхтаваных ім дакументаў было болей. Восенню 1455 года быў пры вялікім князю Казіміры ў Познані. У верасні 1474 года быў пісарам вялікалітоўскага пасольства Багдана Саковіча ў Маскву.[2]

За службу атрымаў ад Казіміра шэраг уладанняў у Менскім, Ашмянскім і Клецкім паветах[3]. Большасць з іх напэўна давалася «да жывата» або «да волі гаспадарскай». Так у канцы 1440-х — 1450-х гадах Любіч атрымаў пад Менскам уладанні, якія перад тым трымалі пісар Іван Кушлейка і нейкі Сак. У 1473 годзе вялікі князь Казімір даў яму сяло і двух «людзей» у Менскім павеце, якіх раней трымаў памерлы князь Яўлашка Цяляціна[4]. Таксама Васіль Любіч купляў маёнткі, у канцы 1450-х — 1470-х «зямліцу» пад Менскам ва ўдавы Івана Кушлейкі[5], у 1477 годзе Тарасаў пад Менскам у Івана Іллініча[6] і іншыя.

Вядома, што Васька Любіч перадаў вялікую бортную зямлю паблізу Менска, паміж Лагойскай і Камароўскай дарогамі ў раёне пазнейшага сяла Вялікая Слепня, менскаму Узнясенскаму манастыру.[7]

Памёр паміж 27 лютым 1477 і 25 сакавіком 1496 года[8]. Пляменнік Васіля Любіча — Пятрашка Фамініч Любіч, па бяздзетнай смерці дзядзькі атрымаў «па блізкасці» яго купленыя маёнткі і пэўную частку трыманняў ад гаспадара[9].

Зноскі

правіць
  1. Груша А. Ваколіцы… С. 60.
  2. Груша А. Ваколіцы… С. 69.
  3. Груша А. Ваколіцы… С. 69.
  4. Wolff J. Kniaziowie… S. 157.
  5. Груша А. Ваколіцы… С. 61-62.
  6. Насевіч В. Iллінічы…
  7. Груша А. Ваколіцы… С. 65-66.
  8. Груша А. Ваколіцы… С. 69.
  9. Груша А. Ваколіцы… С. 72.

Літаратура

правіць
  • Wolff J. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. — Warszawa, 1895.;
  • Груша А. I. Ваколіцы Менска і іх уладальнікі ў 30-х гадах XV — пачатку XVI ст. // Мінск і мінчане: дзесяць стагоддзяў гісторыі. Крыніцы па гісторыі горада. Сацыяльныя структуры і паўсядзённасць : (да 945-годдзя Мінска): зборнік навуковых артыкулаў / уклад. А. І. Груша. — Мінск, 2012. — С. 50-89.
  • Насевіч В. Iллінічы // Вялікае Княства Літоўскае. Энцыклапедыя у 3 т. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 666. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4
  • Ясінскі А. М. Пісар вялікага князя Казіміра Васіль Паўлавіч Любіч, як прадстаўнік буйнага земляўладаньня XV сталецьця: (Нарыс да гісторыі буйнае зямляўласнасьці на Беларусі) // Запіскі аддз. гуманітарн. навук. Кн. 8. Працы клясы гісторыі, Т. 3. — Менск: Беларуская акадэмія навук, 1929. (прадрукавана: Arche Пачатак № 7 (82), 2009. — С. 1068—1084).