Вывад савецкіх войск з Афганістана

Вывад савецкіх войск з Афганістана пачаўся 15 мая 1988 года, у адпаведнасці з заключанымі 14 красавіка 1988 года Жэнеўскімі пагадненнямі аб палітычным урэгуляванні становішча вакол ДРА. СССР абавязаўся вывесці свой кантынгент у дзевяцімесячны тэрмін, гэта значыць да 15 лютага 1989 года, прычым палова войск павінна была быць выведзена на працягу першых трох месяцаў, гэта значыць да 15 жніўня 1988 года.

Ход падзей

Паводле паведамленняў, у першыя тры месяцы Афганістан пакінулі 50 183 вайскоўцаў. Яшчэ 50 100 чалавек вярнуліся ў СССР у перыяд з 15 жніўня 1988 года па 15 лютага 1989 года.

У пачатку лістапада 1988 года вывад савецкіх войск з Афганістана быў прыпынены ў сувязі з рэзка актывізаванымі наступальнымі дзеяннямі маджахедаў, у прыватнасці, масіраванымі ракетнымі абстрэламі Кабула. Пасля гэтага, у другой палове лістапада і снежні 1988 года, абстаноўка ў краіне некалькі стабілізавалася, аднак кіраўніцтва СССР устрымлівалася ад якіх-небудзь заяў аб тым, ці будзе вывад савецкіх войск выкананы да канца, або ваенныя дзеянні будуць працягнуты. У студзені 1989 года Афганістан наведаў міністр замежных спраў Эдуард Шэварнадзэ. Канчатковае рашэнне аб поўным вывадзе савецкіх войск было прынята на пасяджэнні Палітбюро ЦК КПСС 25 студзеня 1989 года і апублікавана на наступны дзень з фармулёўкай «Савецкі Саюз застанецца верны Жэнеўскім пагадненням». Пасля гэтага ў Кабул з візітам прыбыў міністр абароны Дзмітрый Язаў. Завяршальная аперацыя па вывадзе войск адбывалася ў канцы студзеня—першай палове лютага 1989 года.

Аперацыя па вывадзе войск пастаянна падвяргалася нападам з боку маджахедаў. Паводле інфармацыі газеты «Вашынгтон пост», усяго ў гэты перыяд было забіта 523 савецкіх салдата^[1].

15 лютага 1989 года генерал-лейтэнант Барыс Громаў, паводле афіцыйнай версіі, стаў апошнім савецкім вайскоўцам, які пераступіў па мосце Дружбы мяжу дзвюх краін. У рэчаіснасці на тэрыторыі Афганістана заставаліся як савецкія вайскоўцы, якія трапілі ў палон да маджахедаў, так і падраздзяленні памежнікаў, што прыкрывалі вывад войск і вярнуліся на тэрыторыю СССР толькі ў другой палове дня 15 лютага. Памежныя войскі КДБ СССР выконвалі задачы па ахове савецка-афганскай мяжы асобнымі падраздзяленнямі на тэрыторыі Афганістана да красавіка 1989 года^[2]^[3]^[4].