Вялікі Крамлёўскі палац

Вялікі Крамлёўскі палац, адзін з палацаў Маскоўскага Крамля. Пабудаваны ў 1838—1849 гадах па загаду імператара Мікалая I групай рускіх архітэктараў пад кіраўніцтвам К. А. Тона (М. І. Чычагоў, Ф. Ф. Рыхтэр, П. А. Герасімаў, В. А. Бакараў, М. А. Шохін).

Палац
Вялікі Крамлёўскі палац
руск.: Большой Кремлёвский дворец
Галоўны фасад Вялікага Крамлёўскага палаца
55°45′00,58″ пн. ш. 37°36′56,34″ у. д.
Краіна	Расія
Горад	Масква
Архітэктурны стыль	Маскоўскі гістарызм
Архітэктар	К. А. Тон
Заснавальнік	Мікалай I
Дата заснавання	1838—1849
Статус	Аб’ект культурнай спадчыны РФ № 7710353025
Сайт	kreml.ru/en/main/kremlin…
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Андрэеўская парадная зала на акварэлі К. А. Ухтомскага, 1849

Даўжыня палаца складае 125 метраў, вышыня — 47 метраў; агульная плошча складае каля 25 000 м². Ансамбль палаца ўключае ў сябе Церамны палац, дзевяць цэркваў (з 14, 16, 17 стагоддзяў), вестыбюль і каля 700 пакояў. Будынак палаца ўтварае прастакутнік з унутраным дваром. Пяць залаў палаца (Георгіеўская, Уладзімірская, Аляксандраўская, Андрэеўская і Екацярынінская), названыя па імені ордэнаў Расійскай імперыі, у цяперашні час выкарыстоўваюцца для дзяржаўных і дыпламатычных прыёмаў і афіцыйных цырымоній, а сам палац з’яўляецца параднай рэзідэнцыяй Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі.

Гісторыя будаўніцтва і перабудоў палаца

Палац маскоўскіх цароў (кан. XV—XVII стст.)

Першыя каменныя будынкі Вялікага Крамлёўскага палаца былі пабудаваны італьянскім дойлідам Алевізам Фразінам 1499—1508 гадах.

Да канца XVII стагоддзя Вялікі Крамлёўскі палац быў шырокім палацавым комплексам, у які ўваходзілі:

• Гранавітая палата
• Сярэдняя Залатая палата
• Сталовая палата
• Церамны палац
• Набярэжная палата
• Запасны палац
• Набярэжны сад
• Гербавыя вароты
• Палац царыцы Наталлі Кірылаўны
• Харомы царэўнаў

Імператарская рэзідэнцыя 1712—1838 гг.

Пасля пераносу сталіцы з Масквы ў Санкт-Пецярбург (1712) крамлёўскія палацы страцілі сваё значэнне, частка памяшканняў стала выкарыстоўвацца маскоўскімі аддзяленнямі ўрадавых дэпартаментаў, іншая частка паступова прыходзіць у заняпад і пакутавала ад пажараў (1715, 1722 і асабліва 1737 гадоў).

Невялікае ажыўленне наступіла ў 1730-я гг., Пры царыцы Ганне Іаанаўне, калі імператарскі двор значную частку часу знаходзіўся ў Маскве.

Аднак працэс разбурэння будынкаў Вялікага Крамлёўскага палаца быў звязаны не столькі з тэхнічным станам будынкаў, колькі з іх маральным старэннем — планіроўка палаца была разлічана на сярэднявечны побыт маскоўскіх князёў і не магла задавальняць змяніліся патрэбам новага часу.

Яшчэ пры Ганне Іаанаўне непадалёк ад Арсенала былі ўзведзены новыя імператарскія апартаменты «Зімовы Аненгоф» — драўляны палац у стылі барока (архітэктар Ф.-Б. Растрэлі).

Пры Лізавеце Пятроўне двор вярнуўся ў Пецярбург, аднак было вырашана пабудаваць у Крамлі новую імператарскую рэзідэнцыю — «Новы» або «Зімовы палац» (у якасці летняга выкарыстоўваўся палац Ганны Іаанаўны «Аненгоф» у Нямецкай слабадзе). У 1749 былі знесены Сярэдняя Залатая і Набярэжная палаты, а на іх падклетах быў пабудаваны новы палац у стылі барока (скончаны ў 1752, архітэктар Ф.-Б. Растрэлі). Аблічча новага палаца ў спрошчаным выглядзе аддалена нагадвала Вялікі Пецяргофскі палац — ніжні ярус ўяўляў сабой масіўны падклет, рытмічна прарэзаны глыбокімі аркамі, верхні паверх ўяўляў сабой вытанчаны будынак з цэнтральным рызалітам, у якім змяшчалася аўдыенц-зала, па баках ад якой размяшчаліся жылыя пакоі імператрыцы і пакоі прыбліжаных.

Літаратура

• Либсон В. Я., Домшлак М. И., Аренкова Ю. И. и др. Кремль. Китай-город. Центральные площади // Памятники архитектуры Москвы. — М.: Искусство, 1983. — С. 339. — 504 с. — 25 000 экз.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вялікі Крамлёўскі палац

• Государственный историко-культурный музей-заповедник «Московский Кремль».. Большой Кремлёвский дворец (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 7 сакавіка 2012. Праверана 14 красавіка 2008. (руск.)
• Официальный сайт президента России.. Большой Кремлёвский дворец (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 28 лютага 2012. Праверана 14 красавіка 2008. (руск.)
• Официальный сайт президента России.. Большой Кремлёвский дворец (нявызн.)(недаступная спасылка). — Резиденции президента. Архівавана з першакрыніцы 21 жніўня 2014. Праверана 14 красавіка 2008. (руск.)
• Россия Великая.. Большой Кремлёвский Дворец (нявызн.). Праверана 14 красавіка 2008. (руск.)
• Большой Кремлёвский Дворец. Фотографии из блогов (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 3 снежня 2016. Праверана 4 верасня 2014.