Дзмітрый Іванавіч Паўлуцкі
Дзмітрый Іванавіч Паўлуцкі (? — 14 [25] сакавіка 1747, вусце ракі Арловая каля Анадырскага астрога) — расійскі афіцэр, драгунскі маёр, кіраўнік ваенных экспедыцый на Чукотку.
| Дзмітрый Іванавіч Паўлуцкі | |
|---|---|
| Род дзейнасці | падарожнік-даследчык, афіцэр |
| Дата нараджэння | XVIII стагоддзе |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 21 сакавіка 1747 |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся, верагодна, у Табольску, у дваранскай сям’і з беларуска-літоўскімі каранямі. Яго прадзед Ян Паўлуцкі паступіў на рускую службу пасля Смутнага часу пачатку XVII стагоддзя, накіраваны быў на службу ў Табольск, дзе ў 1622—1624 гадах вырабіў першы перапіс насельніцтва[1].
У 1727 годзе ў чыне капітан драгунскага палка з атрадам у 400 казакаў адпраўлены на Чукотку «для адшукання новых зямліц і прызыву ў падданства нямірных іншаземцаў» у складзе экспедыцыі Апанаса Шастакова, аднак з-за ўзніклых рознагалоссяў аддзяліўся ад яе. Пасля гібелі Шастакова ў сакавіку 1730 года ў бітве пры Ягачы Паўлуцкі быў прызначаны кіраўніком экспедыцыі і выраблены ў маёры.
У верасні 1730 года Паўлуцкі прыбыў у Анадырскі астрог, зімаваў тут і ў 1731 годзе здзейсніў паход супраць чукчаў, з мэтай абароны каракаў, якія прынялі расійскае падданства. Разбіўшы чукчаў у некалькіх буйных бітвах, прайшоў ад Чукоцкага да Шалагскага мыса і вярнуўся ў Анадырскі астрог. У 1732 годзе здзейсніў паход супраць паўстанцаў каракаў, разграміўшы іх на рацэ Парэнь.
У 1733—1739 гадах узначальваў казацтва на Камчатцы, прымаў меры да распаўсюджання земляробства і жывёлагадоўлі сярод карэннага насельніцтва, у прыватнасці падарыў камчадалам першую пару рагатай жывёлы.
У 1739—1742 гадах служыў ваяводам у Якуцку, у 1742 годзе Сенацкім указам зноў накіраваны на Анадыр. Здзейсніў паходы на Чукоцкі паўвостраў у 1744 годзе і да Чавунскай губы ў 1746 годзе. Складаў карты.
Падчас баявых дзеянняў у 1731—1732 гадах у трох сутычках разбіў чукчаў, забіўшы каля 1 000 чалавек і здабыўшы больш за 40 000 аленяў, якія з’яўляюцца асновай жыццядзейнасці чукчаў.
Забіты ў баі з чукчамі на рацэ Арловай 14 [25] сакавіка 1747 года. Пахаваны ў Якуцку.
Сям’я правіць
Яго жонка Ганна Піліпаўна жыла ў Якуцку. Вядомы рускі даследчык Камчаткі С. П. Крашаніннікаў быў жанаты з яго пляменніцай.
Зноскі
- ↑ Филь С. Г. Казаки «Литовского списка»(недаступная спасылка) // Казачество Сибири от Ермака до наших дней. Материалы Всероссийской научно-практической конференции (30 октября — 1 ноября 2009 года). — Ч. 3.
Літаратура правіць
- Павлуцкий, Дмитрий // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- Павлуцкий, Дмитрий Иванович // Русский биографический словарь : в 25-ти томах. — СПб.—М., 1896—1918. (руск.)
- Зуев А. С. Поход Д. И. Павлуцкого на Чукотку в 1731 г. // Актуальные проблемы социально-политической истории Сибири (XVII—XX вв.): Бахрушинские чтения 1998 г.; Межвуз. сб. науч. тр. / Под ред. В. И. Шишкина; Новосиб. гос. ун-т. — Новосибирск, 2001. — С. 3-38.
- Нефёдкин А. К. Очерки военно-политической истории Чукотки (начало I тыс. н. э. — XIX в.). — СПб.: Петербургское Востоковедение, 2016. — 368, [2] с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-85803-491-9.