Дэісус (Маркіянавіч)
Дэісус — абраз, створаны ў 1758 годзе вядомым беларускім іканапісцам Маркіянавіча, які праходзіў навучанне ў іканапіснай школе-майстэрні Кіева-Пячэрскай лаўры, як цэнтральная частка іканастаса Свята-Пакроўскай царквы ў вёсцы Вялікі Рожан былога Слуцкага княства. Захоўваецца ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь[1]. Памер абраза — 130,5 × 98,5 см[2].
| ||
| Васіль Маркіянавіч | ||
| Дэісус. 1758 | ||
| Матэрыял | дошка для жывапісу[d] і яечная тэмпера | |
|---|---|---|
| Тэхніка | тэмпера і дошка для жывапісу[d] | |
| Памеры | 130,5 × 98,5 см | |
| Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь | ||
| (інв. ДБЖ-85) | ||
Сюжэт
правіцьВылучаецца мажорнай колеравай гамай і вялікай дэкаратыўнасцю[2]. Да Хрыста Уседзяржыцеля ў чырвоным з буйным пазалочаным і пасярэбраным фларальным арнаментам на зялёнай падкладцы з пазалочаным арнаментам, які імітуе карункі, па гарлавіне і нізе рукавоў сакасе і сінім хітоне і плашчы звяртаюцца Маці Божая ў сінім хітоне, чырвоным на зялёнай падкладцы мафорыі і Іаан Прадцеча ў карычневай мілоці, зялёным на чырвонай падкладцы плашчы. Аголеныя ногі Хрыста стаяць на зялёным падножжы. Позем светла-карычневы, фон вохрысты з раслінным ляпным арнаментам. Рама — карытцам. У верхняй частцы рамы з паўкруглай выемкай на зялёным фоне — дзве галоўкі анёлаў-пуці з ружовымі крыламі паміж блакітных, вохрыстых раслінных парасткаў аканту і ружовай кветкай у цэнтры[3]. Вакол галавы Хрыста — крыжасты німб з кананічнымі літарамі Ὀ, ὤ, Ν. Фон абраза дэкараваны ляпным раслінным арнаментам (часткова страчаным). У ніжняй частцы змешчаны надпіс (даецца ў сучаснай транскрыпцыі): «Сей Образъ Справленъ до цркви Рожонской Марка Сечка и Давыдъ Сечка за отпущение грехов своихъ 1758 года месяца иіля 3 дня. В. Маркіянович малевал»[2].
Паходжанне
правіцьАбраз выяўлены 11-й экспедыцыяй Дзяржаўнага мастацкага музея БССР у 1968 годзе ў Пакроўскай царкве в. Чыжэвічы Салігорскага раёна Мінскай вобласці[3].
Ікона раскрыта брыгадай рэстаўратараў Дзяржаўнага Рускага музея ў складзе І. В. Ярыгінай, С. І. Голубева, М. Г. Малкіна, А. Т. Дзеднянкова ў 1972-75 (Ленінград)[3].
Выстаўкі
правіць- Рэстаўрацыя музейных каштоўнасцей. Мінск. 1985
- Тэмперны жывапіс Беларусі XV—XVIII стст. Мінск. 1988
- Мастацтва барока ў Блераусі. Мінск. 1991
- Мастацтва Міншчыны XVI—XVIII стст. Мінск. 1997
- Датаваныя помнікі мастацтва Беларусі XVI—XVIII стст. Новыя адкрыцці. Іспанія. 1999—2000. Мінск. 2001
- Іканапіс Беларусі XVI—XVIII стст. Новыя адкрыцціі. Іспанія. 1999—200. Мінск. 2001
Зноскі
- ↑ Балыкина Е. Н. ШЕДЕВРЫ ИКОНОПИСИ БЕЛАРУСИ XII—XVIII ВВ. Архівавана 28 лютага 2021. (руск.)
- ↑ а б в Уладзімір Карэлін, Мікалай Мельнікаў. Абразы «Дэісус» у іканапісу Беларусі
- ↑ а б в Жывапіс барока Беларусі / Аўт.-склад. Н. Ф. Высоцкая. — Мн.: БелЭН; МФКД.2003. — 304 с.:іл. С. 41-42.