Елісаветградскае Евангелле

Елісаветградскае Евангелле — славянскае рукапіснае ілюмінаванае Евангелле-тэтр (Чатырохевангелле), напісанае ў канцы XVI — пачатку XVII стагоддзя ў майстэрні малдаўскага мітрапаліта Анастасія (Крымкі)[1]. Захоўваецца ў Расійскай дзяржаўнай бібліятэцы.

Елісаветградскае Евангелле. кан. XVI — пач. XVII стагоддзя
Матэрыял Пергамент
Расійская дзяржаўная бібліятэка, Масква
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рукапіс быў выяўлены ў канцы XIX стагоддзя ў аднаверскім Пакроўскім манастыры горада Елісаветграда (сучасны Кіраваград, Украіна) ад якога і атрымаў сваю назву[2]. У 1880-я гады Евангелле было вывучана гісторыкам мастацтва М. В. Пакроўскім, які склаў першае падрабязнае апісанне рукапісу. Пасля гэтага рукапіс быў вернуты ў Елісаветград. У горадзе ён знаходзіўся прынамсі да 1914 года, а ў 20-30-я гг. яго лёс становіцца невядомым. У 1963 годзе Елісаветградскае Евангелле было выяўлена ў Дзяржаўнай бібліятэцы імя У. І. Леніна з указаннем, што ў збор яно паступіла ў 1940 годзе ад прыватнай асобы.[3] У 1960-я гады з рукапісам працавала славіст і палеограф Дзяржаўнага гістарычнага музея М. В. Шчэпкіна, якая дапоўніла працу Пакроўскага ў частцы часу стварэння і гісторыі Елісаветградскага Евангелля.

Рукапіс напісаны на пергаменце паўуставам. Елісаветградскае Евангелле капіруе Евангелле балгарскага цара Іаана-Аляксандра, напісанае ў 1356 годзе, і ўпрыгожана скапіраванымі з яго мініяцюрамі ў неавізантыйскім стылі[4]. Захавана мініяцюра з кцітарскім партрэтам цара Іаана-Аляксандра, змешчаная перад Евангеллем паводле Матфея.

У 2009 годзе дабрачынны фонд «Тварыства аматараў старажытнай пісьменнасці», які ўзначальваецца Германам Сцерлігавым, выпусціў факсімільнае выданне Елісаветградскага Евангелля тыражом у 10 000 асобнікаў[5]. Праект атрымаў назву «Старажытныя рукапісы — дзецям Расіі» і выданне было бясплатна распаўсюджана сярод усіх жадаючых пры наяўнасці ў іх дзяцей ва ўзросце да 12 гадоў[6]. Хоць першапачаткова планавалася распаўсюджванне кнігі за грошы[7].

Зноскі

  1. Н. В. Квливидзе, А. А. Турилов. Библия. Иллюстрации // Православная энциклопедия. — М.: Церковно-научный центр «Православная энциклопедия», 2002. — Т. V. — С. 110-120. — 752 с. — 39 000 экз. — ISBN 5-89572-010-2.
  2. Факсимильные издания Благотворительного фонда содействия развитию культуры «Общество Любителей Древней Письменности» Архівавана 16 красавіка 2010.
  3. Общество любителей древней письменности выпустило факсимильное издание Елисаветградского Евангелия // Богослов.ru
  4. Турилов А. А. К истории украинско-болгарских художественных связей XVI в.(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 21 красавіка 2016.
  5. Интервью с исполнительным директором Общества любителей древнерусской письменности проф. Михаилом Бабкиным
  6. 8 апреля Герман Стерлигов начал бесплатно раздавать Елисаветградское Евангелие XVI века(недаступная спасылка)
  7. В рамках проекта «Древние рукописи — детям России» будут выпущены факсимильные издания старинных Евангелий

Спасылкі правіць