Капраліты

Капралі́ты (ад стар.-грэч.: Κόπρος — «памёт» і λίθος — «камень») — выкапнёвыя, акамянелыя экскрыменты.

Капраліты драпежных дыназаўраў. Выяўлены на паўднёвым захадзе Саскачэвана

Капраліт яшчаркі з эацэну, знойдзены ў Бурундзі

Капраліты былі ўпершыню навукова інтэрпрэтаваныя Уільямам Баклэндам у 1829 годзе. Дагэтуль яны былі вядомыя як «выкапнёвыя шышкі» і «безааравыя камяні». У каменнавугальных адкладах Германіі выяўлены, усярэдзіне шарападобных сцягнутых сферасідэрытаў, канічныя капраліты з няяснымі спіральнымі разорамі, якія прыпісваюцца архегазаўру. З крэйдавых адкладаў як Германіі, так і Англіі даўно вядомыя разнастайныя, па форме нагадваюць то яловую, то лістоўнічную шышку, капраліты рыб (Macropoma і інш.), ад 2 да 5 см у даўжыню і складаюцца, галоўным чынам, з фосфарнакіслай вапны. Знойдзены і апісаны капраліты некаторых марскіх рэптылій (Ichthyosaurus).

Капраліты адрозніваюць ад палеафекалій. Як і ў іншых акамянеласцях, у капралітах вялікая частка арганікі заменена неарганічнымі мінераламі, такімі як сілікаты і карбанат кальцыю. У палеафекаліях вялікая частка арыгінальнага арганічнага складу захавалася і можа быць даследаваная. Вылучаюць таксама ураліты — прадукты эрозіі, створаныя заканчэннем вадкіх спаражненняў і мачавых вылучэнняў.

Памер капралітаў пазваночных жывёл часам дасягае да 60 см у даўжыню, маючы падоўжаную форму з кольчатымі выгібамі; колер — ад бурага да чорнага; аснова хімічнага складу — фасфат кальцыю. Памер капралітаў бесхрыбтовых складае ад 0,06 да 2 мм; іх часам яшчэ называюць фекальнымі пелетамі.

Гл. таксама

• Капраліт з Лойд-банка

Літаратура

• Бардон У. Я. Капралі́ты // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 29. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).