Капіталізм — гэта эканамічная сістэма, заснаваная на прыватнай уласнасці на сродкі вытворчасці, свабодным рынку, канкурэнцыі і прынцыпе атрымання прыбытку як галоўнай матывацыі эканамічнай дзейнасці.

Капіталізм
Выява
Асноўваецца на private property[d] і прыбытак
Item disputed by марксізм і anti-consumerism[d]
Супрацьлегласць антыкапіталізм і камунізм
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Асноўныя рысы

правіць
  • Прыватная ўласнасць — асноўныя сродкі вытворчасці належаць асобным людзям або кампаніям.
  • Свабода прадпрымальніцтва — грамадзяне могуць вольна адкрываць і весці бізнес.
  • Рынак — цэны і вытворчасць рэгулююцца праз узаемадзеянне попыту і прапановы.
  • Акумуляцыя капіталу — накапленне і інвеставанне капіталу дзеля павелічэння прыбытку.
  • Найманая праца — большасць людзей працуе за заробак на прадпрыемствах, якія ім не належаць.

Тыпы капіталізму

правіць
  • Ліберальны (рынкавы) капіталізм — мінімальнае дзяржаўнае ўмяшанне ў эканоміку.
  • Сацыяльны капіталізм — рынак спалучаецца з сістэмай сацыяльнай абароны і рэгулявання.
  • Дзяржаўны капіталізм — буйныя сектары эканомікі кантралююцца або належаць дзяржаве.
  • Кланавы капіталізм — эканоміка, у якой капітал і кантроль над ім канцэнтруюцца ў руках абмежаванай групы.

Гісторыя

правіць

Крытыка

правіць

Капіталізм часта крытыкуецца за:

  • эканамічную няроўнасць;
  • эксплуатацыю працоўнай сілы;
  • экалагічныя наступствы;
  • цыклічныя крызісы;
  • меркантылізацыю ўсіх аспектаў жыцця.

Крытыкі капіталізму прапаноўваюць альтэрнатывы: сацыялізм, камунізм, анархізм або эканоміка ўдзелу.

Прыхільнікі

правіць

Прыхільнікі сцвярджаюць, што капіталізм:

  • забяспечвае эфектыўнасць і інавацыі;
  • стымулюе рост і дабрабыт;
  • грунтуецца на індывідуальнай свабодзе і ініцыятыве.

У сучасным свеце

правіць

Большасць краін сёння мае змешаную эканоміку з дамінаваннем капіталістычных прынцыпаў, але з рознай ступенню дзяржаўнага рэгулявання і сацыяльных гарантый.

Гл. таксама

правіць

Літаратура

правіць
  • Capitalism on In Our Time at the BBC
  • Capitalism at Encyclopædia Britannica Online.
  • Smith, Adam. The Wealth of Nations (1776)
  • Weber, Max. The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism