Крэтон (тканіна)
Крэтон (фр.: cretonne) — шчыльная жорсткая баваўняная тканіна з афарбаваных у розныя колеры нітак, якія даюць геаметрычны арнамент (клеткі або палосы). Нітка асновы крыху таўсцейшыя за ніткі ўтка. Часам натуральны малюнак тканіны дапаўняўся арнаментам, выкананым па тэхніцы набіванка.
.jpg)
Гэтая тканіна вядомая з XVIII стагоддзя. Ішла на абіўку мэблі, драпіроўкі, для фіранак, выкарыстоўвалася для абклейвання сцен. Часам з крэтону выраблялася верхняе адзенне.
|
На лаўцы, за некалькі крокаў ад мяжы прыбою, каля купальнай будкі, сядзела маладая дама ў светленькай крэтонавай сукенцы, з парасонам, падбітым яркай матэрыяй...[1] | 
|
Зараз крэтон таксама выкарыстоўваюць для вырабу пасцельнай бялізны, чахлоў для мэблі, чахлоў для аўтамабільных сядзенняў.
Паходжанне назвы правіць
Паходжанне назвы дакладна невядома: некаторыя крыніцы ўзводзяць назву тканіны да імя ткача Поля Крэтона (Paul Creton). Магчыма таксама паходжанне ад геаграфічнай назвы — альбо ад мясцовасці Куртон (фр.: Courtonne)[2], альбо ад мястэчка ці вёскі Крэтон (фр.: Creton, цяпер у складзе камуны Бюі-сюр-Данвіль) ў Нармандыі, на поўначы Францыі.
Вядомыя прыклады выкарыстання правіць
Крэтон быў папулярны ў Расійскай імперыі ў XIX стагоддзі.
- На імператарскай яхце «Штандар» сцены ў жылых каютах абліцоўваліся цісненай скурай або абцягваліся крэтонам.
- У Дзіцячым доміку Аляксандраўскага парку ў Царскім Сяле крэтонам былі абцягнутыя сцены ў пакоях дачок Мікалая I — Марыі, Вольгі і Аляксандры[3].
Зноскі
- ↑ Источник: Гнедич П. П. Семнадцать рассказов. — СПб.: Типография Н. А. Лебедева, 1888. — С. 109
- ↑ Étymologie obscure dans le Trésor de la langue française informatisé.
- ↑ Семёнова Г. В. Царское Село: знакомое и незнакомое. — М.: ЦентрПолиграф, 2009 г.
Літаратура правіць
- Андреева Р. П. Кретон // Энциклопедия моды. — СПб.: Издательство «Литера», 1997. — С. 220. — ISBN 5-86617-030-2.
- Беловинский Л. В. Кретон // Иллюстрированный энциклопедический историко-бытовой словарь русского народа. XVIII — начало XIX в. / под ред. Н. Ерёминой. — М.: Эксмо, 2007. — С. 325. — 784 с. — 5000 экз. — ISBN 978-5-699-24458-4.
- Кирсанова Р. М. Коломянка // Костюм в русской художественной культуре 18 — первой половины 20 вв.: Опыт энциклопедии / под ред. Т. Г. Морозовой, В. Д. Синюкова. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1995. — С. 136—137. — 383 с.: ил. с. — 50 000 экз. — ISBN 5-85270-144-0.
- Кирсанова Р. М. Кретон // Розовая ксандрейка и драдедамовый платок: Костюм — вещь и образ в русской литературе XIX в. / под ред. Э. Б. Кузьминой. — М.: Книга, 1989. — С. 128. — 286 с. — 55 000 экз. — ISBN 5-212-00130-7.
- Л. В. Беловинский. Кретон // Российский историко-бытовой словарь / под ред. А. Л. Налепина. — М.: Студия «ТРИТЭ» — «Российский архив», 1999. — С. 224. — 528 с. — 3 000 экз. — ISBN 5-86566-020-9.
- Кретон // Большой Энциклопедический словарь (руск.). — 2000.