Лангабарды, ламбарды (ням.: Langobarden, літаральна — «даўгабародыя») — германскае племя. Паводле легенды, каб лангабарды здаваліся больш шматлікімі і каб запалохаць ворага, перад бітвай лангабардскія жанчыны завязвалі свае валасы пад падбародкам, становячыся падобнымі да барадатых мужчын.

Першапачаткова жылі на левым беразе ніжняй Эльбы (Бардэнгау), у V стагоддзі праніклі ў вобласць Дуная, дзе прынялі арыянскае хрысціянства, у 493 г. разбурылі дзяржаву герулаў, у 526 г. дзяржаву гепідаў і занялі Панонію.

У 568 годзе ўварваліся адтуль пад правадырствам Альбаіна ў Італію, заваявалі паўночную частку краіны (цяперашняя Ламбардыя) і заснавалі Лангобардскую дзяржаву са сталіцай у Павіі.

Лангабардскае права было кадыфікавана на лацінскай мове («Эдыкт», упершыню выдадзены ў 644 г., перагледжаны пазней). Пасля спынення дынастыі караля Аўтарыса (584—590 гг.) і дачкі баварскага князя Ліутпранда (713-44 гг.) Тэадэлінды зноў узрасла магутнасць лангабардаў. Папы, аднак, здолелі спыніць лангабардаў у Італіі і паспяхова перашкаджалі іх імкненню да аб'яднання дзяржавы пры дапамозе франкаў.

Жалезная карона, якой каранаваліся кіраўнікі лангабардаў.

Айстульф (740-56 гг.) не мог узяць Рым з-за ўмяшання франкскага караля Піпіна (754—755 гг.); яго пераемнік Дэзідэрый (756-74 гг.) здаўся ў 774 г. Карлу Вялікаму пасля сямімесячнай аблогі Павіі. Дзяржава лангабардаў была далучана да франкскай. Паданні лангабардаў захаваліся ў апавяданнях Паўла Дыякана. Яны таксама згаданыя ў «Залатой легендзе» (лац.: Legenda Aurea).

Далі назву італьянскай вобласці Ламбардыя.

Спасылкі правіць