Лахер-Зэ
Лахер-Зэ (ням.: Laacher See; устар. Лахскае возера[2]) — бяссцёкавае возера вулканічнага паходжання на тэрыторыі камуны Глес у раёне Арвайлер зямлі Рэйнланд-Пфальц (Германія).
| Лахер-Зэ | |
|---|---|
 | |
| Морфаметрыя | |
| Вышыня над узроўнем мора | 275 м |
| Даўжыня |
|
| Шырыня | 1,186 км |
| Плошча |
|
| Аб’ём | 103 000 000 кубічны метр |
| Найбольшая глыбіня | 51 м |
| Басейн | |
| Плошча вадазбору | 12,2 км² |
| Размяшчэнне | |
| Краіна | |
  Лахер-Зэ |
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Возера размешчана ў вулканічнай кальдэры дыяметрам 2 км, за 24 км на паўночны захад ад Кобленца і за 37 км на поўдзень ад Бона, за 8 км ад горада Андэрнах, размешчанага на рацэ Рэйн. Вулкан (маар) Лах знаходзіцца ў горным ланцугу Айфель.
Лахскае возера ўтварылася прыкладна каля 10930 гадоў да н. э. (12 900 ± 560 л. н. па дадзеных аргон-аргонавага датавання тэфры) пасля вывяржэння плініянскага тыпу вулкана Лах, паказчык вулканічнай эксплозивности якога быў роўны VEI 6, што прыкладна адпавядае вывяржэнню філіпінскага вулкана Пінатуба ў 1991.[3] Радыёвугляродым метадам устаноўлена, што вывяржэнне вулкана Лах адбылося 13 006 ± 9 каляндарных гадоў таму.[4]
Гэтае вывяржэнне абмяркоўваецца як магчымы чыннік кліматычнай анамаліі позняга дрыясу.[5] Бліжэйшыя тэрыторыі апынуліся пад пяцідзесяціметровым пластом вулканічнага попелу і пемзы, больш дробныя часціцы былі ў асноўным разнесены на поўдзень да тэрыторыі сучаснай Паўночнай Італіі і на паўночны ўсход — да тэрыторыі сучаснай Расіі і Скандынаўскага паўвострава. Магчыма, вывяржэнне вулкана Лах стала прычынай узнікнення культуры Бромме на тэрыторыі сучаснай Даніі.[6]
Лахер-Зэ знаходзіцца на вышыні 275 метраў над узроўнем мора і мае плошчу 3,31 км², максімальная глыбіня — 51 метры.[2]
На паўднёва-заходнім беразе Лахер-Зэ знаходзіцца Лахскае абацтва. Вынікі дэндрахраналагічнага аналізу 1979 года паказалі, што ў 1164 годзе, падчас служэння абата Фульберта, прайшлі моцныя ападкі, і гэта дазваляе выказаць здагадку, што менавіта ён распарадзіўся пабудаваць штольню даўжынёй 880 метраў, закліканую адводзіць ваду з Лахер-Зэ, які не меў сцёкаў.[7]
У 2007 годзе з кратэрнага возера паходзілі выхады вуглякіслага газу.[8]
У 1867 і 1872 гг. у Лахер-Зе была выпушчана аплодненая сігавая ікра з памеранскага возера Мадю (цяпер Мядве) і Бодэнскага возера, у наш час у возеры насяляе некалькі выглядаў сіга.[2]
Зноскі
- ↑ GeoNames — 2005.
- ↑ а б в Лаахское озеро // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- ↑ Environmental impact of the Laacher See eruption at a large distance from the volcano: Integrated palaeoecological studies from Vorpommern (NE Germany) (англ.). doi:10.1016/j.palaeo.2008.09.013. Архівавана з першакрыніцы 17 лютага 2020.
- ↑ Ярослав Кузьмин. Новые данные о времени извержения вулкана Лахерзее и хронология резких изменений климата в Европе 12—13 тысяч лет назад, (руск.). 31 ліпеня 2021.
- ↑ James U. L. Baldini, Richard J. Brown, Natasha Mawdsley Evaluating the link between the sulfur-rich Laacher See volcanic eruption and the Younger Dryas climate anomaly Архівавана 28 красавіка 2019., (англ.). 4 ліпеня 2018 (PDF).
- ↑ Василий Жуков. Археологи нашли «мертвую зону» в центре Европы (руск.). Популярная механика (11 мая 2020). Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2020. Праверана 23 верасня 2020.
- ↑ Klaus Grewe, Der Fulbert-Stollen am Laacher See. Eine Ingenieurleistung des hohen Mittelalters, Rheinland-Verlag Köln (in Kommission Rudolf Habelt Verlag Bonn), (ням.). 1979. ISBN 3-7927-0489-7
- ↑ Britischer Bomber im Laacher See (ням.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 мая 2014. Праверана 11 мая 2014.