Ле-Шабанэ
Ле-Шабанэ (фр.: Le Chabanais) — адзін з самых раскошных і вядомых бардэляў Парыжа, вёў дзейнасць з 1878 па 1946 (з 1946 года бардэлі ў Францыі былі забароненыя заканадаўча). Размяшчаўся ў самым цэнтры Парыжа побач з Луўрам па адрасе 12 rue Chabanais.
| Славутасць | |
| Ле-Шабанэ | |
|---|---|
 | |
| 48°52′03″ пн. ш. 2°20′13″ у. д.HGЯO | |
| Краіна | |
| Месцазнаходжанне | |
| Заснавальнік | Александрына Жуанэ[d] |
| Дата заснавання | 1878 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Быў заснаваны ірландкай Мадам Келі, якая мела добрыя сувязі з членамі прэстыжнага Жакейскага клуба Парыжа. Акцыі ўстановы былі прададзеныя багатым ананімным інвестарам, агульная сума сродкаў, укладзеных у развіццё і запуск бардэля, склала парадку 1,7 мільёна франкаў. Кожная са спальняў была выканана ў пэўным стылі — японскім, маўрытанскім, індыйскім, кітайскім і іншых. Варта адзначыць, што праект і дызайн спальні ў японскім стылі выйграў прыз на Сусветнай выстаўцы 1900 года.
Унутраныя сцены бардэля былі ўпрыгожаны палотнамі Анры дэ Тулуз-Латрэка, які, з'яўляючыся частым кліентам ўстановы, спецыяльна для Ле-Шабанэ стварыў 16 вялікіх палотнаў. Частым наведвальнікам бардэля з'яўляўся Гі дэ Мапасан, які настолькі быў натхнёны абстаноўкай маўрытанскага пакоя бардэля, што стварыў яе поўную копію ў сваім прыморскім асабняку. Заўсёднікам ўстановы ў 1880-1890-х з'яўляўся «Берці», прынц Уэльскі, які пазней стаў каралём Вялікабрытаніі Эдуардам VII. Адзін з пакояў ўстановы быў замацаваны за ім індывідуальна, над ложкам вісеў імянны герб нашчадка брытанскага прастола.
Бывалі прэцэдэнты, калі французскі ўрад ўключаў наведванне Ле-Шабанэ ў праграмы візітаў замежных гасцей дзяржавы, як правіла, у афіцыйных дакументах наведванне бардэля адбівалася як «Візіт да прэзідэнта Сената».
У сярэдзіне 1920-х са з'яўленнем бардэля «Адзін Два Два» (фр.: le One Two Two) Ле-Шабанэ страціў тытул самага раскошнага бардэля Парыжа, аднак працягваў існаваць і карыстацца попытам. Падчас фашысцкай акупацыі Парыжа па рашэнні акупацыйных уладаў было захавана 20 бардэляў, у ліку якіх і Ле-Шабанэ. Сваё існаванне бардэль спыніў у 1946 пасля прыняцця закона аб закрыцці бардэляў і дамоў цярпімасці ў Францыі (прыняццю «закона Марты Рышэ» паспрыяў факт супрацоўніцтва бардэляў з нямецкімі акупацыйнымі ўладамі).
У цяперашні час у будынку бардэля размешчаны шматкватэрны жылы дом, у якім размяшчаецца невялікі музей, прысвечаны больш чым 50-гадовай гісторыі галоўнага бардэля Францыі. Ле-Шабанэ быў прысвечаны асобны артыкул ў 7-томнай энцыклапедыі Petit Larousse у 1906.