Мадальны рэалізм

Мадальны рэалізм (англ. Modal realism) - меркаванне, прапанаванае Дэвідам Льюісам, што ўсе магчымыя светы такія ж рэальныя, як рэальны свет.

Гэтае меркаванне заснавана на наступных прынцыпах:

• магчымыя светы існуюць;
• магчымыя светы не адрозніваюцца натурай ад рэальнага свету;
• магчымыя светы з'яўляюцца нескарачаемымі аб'ектамі;
• тэрмін фактычны ў фактычным свеце з'яўляецца індэксным, то бок любы прадмет можа абвясціць, што яго свет існуе, калі ён называе месца, дзе ён ёсць «тут» і час, калі ён ёсць «зараз».

Тэрмін магчымы свет

Тэрмін ўзыходзіць да тэорыі Лейбніца аб магчымых светах, якая выкарыстоўвалася для аналізу неабходнасці, магчымасці і аналагічных мадальных паняццяў. Карацей кажучы, фактычны свет разглядаецца толькі як адзін з бясконцага мноства лагічна магчымых светаў, проста некаторыя з іх "бліжэй" да света з'яў, а некаторыя больш аддаленыя. Сцвярджэнне з'яўляецца абавязковым, калі яно з'яўляецца праўдай ва ўсіх магчымых светах, і магчымым, калі яно з'яўляецца праўдай па меншай меры ў адным свеце.

Асноўныя палажэнні мадальнага рэалізму

У аснове мадальнага рэалізму Дэвіда Льюіса ёсць шэсць цэнтральных вучэнняў аб магчымых светах:

1. Магчымыя светы існуюць - яны такія жа рэальныя, як і наш свет;
2. Магчымыя светы такога ж віду, як і наш свет - яны адрозніваюцца па змесце, а не па віду;
3. Магчымыя светы не могуць быць зведзены да нечага больш асноўнага - яны нескарачаемыя аб'екты ў іх ўласным праве.
4. Актуальнасць з'яўляецца індэкснай. Калі мы вылучаем наш свет з іншых магчымых светаў, сцвярджаючы, што толькі ён з'яўляецца фактычным, мы маем на ўвазе толькі тое, што гэта наш свет.
5. Магчымыя светы аб'яднаны прасторава-часавымі ўзаемасувязямі іх частак, кожны свет ізаляваны прасторава-часава ад любога іншага свету.
6. Магчымыя светы прычынна ізаляваны адзін ад аднаго.

Прычыны, вызначаныя Льюісам

Льюіс падтрымлівае мадальны рэалізм праз мноства прычын. Па-першае, няма прычыны не падтрымліваць яго. Многія абстрактныя матэматычныя аб'екты існуць проста таму, што яны карысныя. Напрыклад, з'яўляюцца карыснымі мноствы - абстрактныя матэматычныя канструкцыі, якія былі вынайдзены толькі ў 19 стагоддзі. Мноствы ў цяперашні час лічацца як аб'екты самі па сабе, і хоць гэта філасофска неінтуітыўная ідэя, іх карыснасць ў разуменні працы матэматыкі стварае веру ў іх мэтазгоднасць. Тое ж самае павінна перайсці на магчымыя светы. Паколькі гэтыя структуры дапамаглі нам разабрацца ў ключавых філасофскіх канцэпцыях эпістэмалогіі, метафізікі, філасофіі свядомасці і г.д., іх існаванне павінна быць некрытычна прынята на прагматычных падставах.

Льюіс лічыць, што канцэпцыя алетычнай мадальнасці можа быць зменшана, каб казаць аб рэальных магчымых светах. Напрыклад, сказаць "х - магчымы" значыць сказаць, што існуе магчымы свет, дзе х існуе. Сказаць "х - існуе" значыць сказаць, што ва ўсіх магчымых светах х існуе. Зварот да магчымых светаў забяспечвае свайго роду эканоміку з найменшай колькасцю нявызначаных першароднасцей/аксіём ў нашай анталогіі.

Прымаючы гэты апошні пункт яшчэ далей на адзін крок, Льюіс сцвярджае, што мадальнасць не можа мець сэнсу без такой рэдукцыі. Ён сцвярджае, што мы не можам вызначыць, ці з'яўляецца х магчымым без паняцця аб тым, як выглядаў бы рэальны свет, дзе існуе х. Пры вырашэнні пытання, ці могуць баскетбольныя мячы быць унутры атамаў, мы не робім лінгвічтычнае вызначэнне, ці звязнае граматычна сцвярджэнне, мы на самой справе думаем пра тое, ці зможа рэальны свет вытрымаць такое становішча спраў. Такім чынам мы патрабуем якасці ад мадальнага рэалізма, калі мы хочам выкарыстоўваць мадальнасць наогул.

Бібліяграфія

• David Lewis, Counterfactuals, (1973 [revised printing 1986]; Blackwell & Harvard U.P.)
• David Lewis, Convention: A Philosophical Study, (1969; Harvard University Press)
• David Lewis, On the Plurality of Worlds (1986; Blackwell)
• Saul Kripke, «Identity and Necessity». (Semantics of Natural Language, D. Davidson and G. Harman [eds.], [Dordrecht: D. Reidel, 1972]
• David Armstrong, A Combinatorial Theory of Possibility (1989; Cambridge University Press)
• John D. Barrow, The Constants of Nature (2002; published by Vintage in 2003)
• Colin McGinn, «Modal Reality» (Reduction, Time, and Reality, R. Healey [ed.]; Cambridge University Press)
• Stalnaker, Robert (2003). Ways a world might be: metaphysical and anti-metaphysical essays. Oxford: Clarendon. ISBN 0-19-925149-5.
• [1] Andrea Sauchelli, «Concrete Possible Worlds and Counterfactual Conditionals», Synthese, 176, 3 (2010), pp. 345–56.