Марцін Кромер

Марцін Кромер (1512 — 23 сакавіка 1589) — біскуп вармінскі. Аўтар гістарычнай працы «Аб паходжанні і дзеях палякаў» (1555).

Марцін Кромер
біскуп вармінскі[d] 5 жніўня 1579 — 23 сакавіка 1589
Папярэднік	Станіслаў Гозій
Пераемнік	Андраш Батары[d]
Адукацыя	Ягелонскі ўніверсітэт Балонскі ўніверсітэт Падуанскі ўніверсітэт
Дзейнасць	пісьменнік, дыпламат, гісторык, тэарэтык музыкі, каталіцкі святар, філолаг, каталіцкі біскуп
Нараджэнне	1512[…] Беч, Гміна Беч, Гарліцкі павет, Малапольскае ваяводства, Польшча
Смерць	23 сакавіка 1589(1589-03-23) Лідзбарк Варміньскі, Лідзбаркскі павет, Вармінска-Мазурскае ваяводства, Польшча
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аб паходжанні і дзеях палякаў

Праца напісаная па даручэнні Жыгімонта Аўгуста.

Апісанне падзей было даведзена да пачатку княжання Жыгімонта I Старога (1506). Праца ў сваёй аснове была вельмі добрай кампіляцыяй прац Я. Длугаша і Б. Вапоўскага, апроч таго, аўтар увёў у навуковы абарот больш за 100 дакументаў, а таксама звярнуўся да самай старой польскай хронікі — Хронікі Гала Ананіма.

Кніга прызначалася для замежнага чытача, і мела задачу паказаць магутнасць Польшчы і яе гісторыі. Аўтарская канцэпцыя гісторыі мела дзяржаўны характар: у падтрымку агульнадзяржаўных інтарэсаў, супраць «правінцыяльнага сепаратызму» (літоўскага і прускага) і прывілеяў шляхты.

Спачатку праца была прынята варожа, і ў Польшчы, і асабліва ў ВКЛ (як шляхтай, так і магнацтвам), бо ўхваляла касцёл і ўладу магнацкай алігархіі, асцярожна ставілася да шырокіх шляхецкіх правоў, непрыхільна ставілася да ВКЛ. Супраць М. Кромера на сеймах 1556—1557 і 1563—1564 выступаў Мікалай Радзівіл Чорны. Але пасля Люблінскай уніі гэтыя настроі паступова зніклі, а ў 1580 сейм выказаў М. Кромеру публічную падзяку.

Літаратура

• БЭ ў 18 тамах. Т.8, Мн., 1999, С.476
• Белазаровіч В. А. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік; Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я. Купалы». — Гродна : ГрДУ, 2006. — 345 с. — ISBN 985-417-858-7. С.40, 41.