Мурут
Мурут (саманазва Murut) — этна-лінгвістычная супольнасць малых даякскіх народаў на паўночным усходзе вострава Калімантан. Насяляюць пераважна малайзійскі штат Сабах, а таксама памежныя тэрыторыі інданезійскага Калімантана і Брунея. Агульная колькасць (2023 г.) — 87 600 чалавек[1][2][3][4][5][6].
| Мурут (Murut) | |
| |
| Агульная колькасць | 87600 (2023 г.) |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання | Калімантан |
| Мова | муруцкія мовы |
| Рэлігія | політэізм, хрысціянства, іслам |
| Блізкія этнічныя групы | іншыя даякі |
Звычайна розныя групы мурут падзяляюць па тэрытарыяльнай прыналежнасці (тагал, акалод, сембакунг і інш.), што мае вельмі ўмоўны характар, паколькі ў рэчаіснасці яны складаюць шматлікія аўтаномныя абшчыны з рознымі мовамі і дыялектамі. Тым не меней, усе мурут маюць адзіную генетычную спадчыну, якая адрознівае іх ад суседзей[7]. Гэта можа сведчыць пра тое, што іх продкі існавалі дастаткова ізалявана ад іншых даякаў, але былі шчыльна звязаны паміж сабою. Лічыцца, што назва мурут была дадзена ім звонку і значыць насельнікаў пагоркаў.
Мурут размаўляюць на 15 мовах. Муруцкія мовы часам вылучаюць у асобную групу аўстранезійскіх моў. Найбольш распаўсюджана мова тагал. У мінулым ва ўнутраных раёнах Сабаха яна служыла лінгва франка ў зносінах паміж тубыльцамі.
Традыцыйныя заняткі: падсечнае земляробства, рыбалоўства, збіральніцтва і паляванне. Паселішчы ўяўлялі сабою доўгія каркасныя хаціны на па́лях. Акрамя таго ўзводзілі хаціны для памерлых, якіх хавалі ў керамічных збанах. Вопратку рабілі з драўнянай кары і раслінных валокнаў.
Да брытанскай каланізацыі ў канцы XIX ст. мурут разглядаліся як адчайныя паляўнічыя за галовамі. Юнак не мог атрымаць статус паўнавартага мужчыны пакуль не прынясе галаву забітага ім чужынца. Важную ролю ў грамадстве адыгрывалі ваенныя правадыры, якія на думку супляменнікаў мелі звышнатуральныя сілы. Спробы каланіяльнай адміністрацыі рэфармаваць традыцыйны лад прывялі да паўстанняў. Найбольш вядомым героем антыкаланіяльнай барацьбы стаў правадыр Антарум. Ён загінуў у 1915 г. пасля таго, як быў захоплены ў палон падчас мірных перагавораў.
Мурут знакаміты доўгімі маляўнічымі святамі, што суправаджаюць вяселлі, пахаванні, збор ураджаю і г. д.
Зноскі
- ↑ Keningau Murut in Malaysia
- ↑ Murut, Okolod
- ↑ Paluan Murut in Malaysia
- ↑ Murut, Sembakung
- ↑ Serudung Murut in Malaysia
- ↑ Murut, Tagal
- ↑ Vijay K. Subbiah, Shalini Narayanan, Chee-Wei Yew, Rolando Robert, Mohamad Z. Hoque Genetic Diversity of Five Native Populations (Dusun, Rungus, Sonsogon, Murut and Sungai-Lingkabau Paitan) of North Borneo, East Malaysia based on 17 Y-chromosomal Short-Tandem Repeats Polymorphism
Спасылкі правіць
- People & Culture: Murut Архівавана 29 сакавіка 2023.
- D.J. Prentice THE MU RUT LANGUAGES OF SABAH
- Murut Music Of North Borneo
- Mari Mari Cultural Village
- Boon-Peng Hoh, Lian Deng, Shuhua Xu The Peopling and Migration History of the Natives in Peninsular Malaysia and Borneo: A Glimpse on the Studies Over the Past 100 years