Мустафа Джэмілеў

Мустафа Джэмілеў
Мустафа Джэмілеў
	Mustafa Cemilev
	6 чэрвеня 1991 — 26 кастрычніка 2013
Папярэднік	Пасада заснавана
Пераемнік	Рэфат Чубараў
	20 жніўня 2014 — 18 мая 2019
Прэзідэнт	Пётр Парашэнка
Папярэднік	Пасада заснавана
Пераемнік	Пасада вакантная
Нараджэнне	13 лістапада 1943 (80 гадоў); Міжрычча, Украіна;
Бацька	Абдульджэміль Мустафаеў
Маці	Махфурэ
Жонка	Сафінар
Дзеці	дачка і 2 сыны
Нацыянальнасць	крымскі татарын
Веравызнанне	Іслам
Партыя	беспартыйны
Член у	Вярхоўная Рада Украіны VIII склікання[d]; Вярхоўная Рада Украіны IX склікання[d]; Вярхоўная Рада Украіны VII склікання[d]; Вярхоўная Рада Украіны VI склікання[d]; Вярхоўная Рада Украіны V склікання[d]; Вярхоўная Рада Украіны IV склікання[d]; Вярхоўная Рада Украіны III склікання[d];
Прафесія	Палітык
Дзейнасць	дысідэнт, праваабаронца, адзін з кіраўнікоў крымскататарскага нацыянальнага руху
Узнагароды	прэмія Нансена[d] (1998) ордэн «За інтелектуальную адвагу»[d] (2007) прэмія «Святло справядлівасці»[d] (2011) ганаровы доктар[d] (9 мая 2014) ганаровы доктар[d] (12 снежня 2014) ганаровы доктар[d] (10 мая 1996) прэмія Салідарнасці[d] (3 чэрвеня 2014) прэмія Віктара Голанца[d] (2005) ганаровы доктар[d] (12 красавіка 2016) ;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мустафа́ Джэмі́леў (крымскатат.: Mustafa Cemilev), поўнае імя Мустафа́ Абдульджэмі́льаглу́ Джэмі́леў (Кырымаглу́) (крымскатат.: Mustafa Abdülcemil oğlu Cemilev (Qırımoğlu); нар. 13 лістапада 1943, сяло Ай-Серэз, Крым) — палітычны і грамадскі дзеяч СССР і Украіны крымскататарскага паходжання, адзін з кіраўнікоў крымскататарскага нацыянальнага руху, праваабаронца, удзельнік дысідэнцкага руху, палітычны зняволены, народны дэпутат Украіны ад фракцыі партыі Еўрапейская Салідарнасць, з 20 жніўня 2014 года да 18 мая 2019 года Упаўнаважаны Прэзідэнта Украіны па справах крымскататарскага народа.

За свае палітычныя погляды Джэмілеў быў выключаны з ВНУ і сем разоў быў асуджаны. Агулам ён правёў пятнаццаць гадоў у месцах пазбаўлення волі: быў зняволены ў 1966—1967, 1969—1972, 1974—1975, 1975—1976, 1983—1986 гадах і ў 1979—1982 гадах быў у выгнанні ў Якуціі. Сусветна вядомы праваабаронца, адзін з заснавальнікаў і член Ініцыятыўнай групы па абароне праў чалавека ў СССР. Пасля абвяшчэння незалежнасці Украіны Джэмілеў стаў актыўным удзельнікам палітычнага жыцця краіны. З 1998 года Народны дэпутат Украіны III, IV, V, VI, VII, VIII і IX скліканняў, аўтар некалькіх дзесяткаў законапраектаў, былы кіраўнік Меджліса крымскататарскага народа (1991—2013), член камітэта Вярхоўнай Рады Украіны з пытанняў праў чалавека, нацыянальных меншасцей і міжнацыянальных адносін (з 1998 года), кіраўнік падкамітэта з пытанняў дэпартаваных народаў, нацыянальных меншасцей і ахвяр палітычных рэпрэсій (2 верасня 2003 года — 15 чэрвеня 2007 года), кіраўнік падкамітэта з пытанняў этнапалітыкі, правоў карэнных народаў і нацыянальных меншасцей Украіны, ахвяр палітычных рэпрэсій (са снежня 2012 года). Падчас Крымскага крызісу Джэмілеў займаў пазіцыю непарушнасці межаў Украіны і не прызнаў рэферэндум.

Кавалер ордэна князя Яраслава Мудрага IV і V ступеняў, ордэна «За інтэлектуальную адвагу» і ордэна Турэцкай Рэспублікі, лаўрэат ганаровых грамат Вярхоўнай Рады Украіны і Кабінета Міністраў Украіны, лаўрэат прэміі: імя Фрыцьёфа Нансена ўпраўлення Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў, імя Піліпа Орліка «За дэмакратызацыю украінскага грамадства», «Святло справядлівасці» і «Салідарнасці», уладальнік «Крыжа Салідарнасці Барацьбы». Ён з’яўляецца ганаровым доктарам права Сельджуцкага ўніверсітэта і Вышэйшага тэхналагічнага інстытута, ганаровы доктар у галіне міжнародных адносін Чанакаленскага ўніверсітэта імя Васемнаццатага сакавіка^[en], ганаровы грамадзянін турэцкіх гарадоў Кастамону і Кырыкале.