Мікіта Юр’евіч Бялых

Мікі́та Ю́р’евіч Бялы́х (нар. 13 чэрвеня 1975, Перм, РСФСР, СССР) — расійскі дзяржаўны дзеяч, палітык і эканаміст. Губернатар і старшыня ўрада Кіраўскай вобласці (2009—2016). Кандыдат эканамічных і гістарычных навук.

Мікіта Юр’евіч Бялых
руск.: Никита Юрьевич Белых
3-і Губернатар Кіраўскай вобласці 15 студзеня 2009 — 28 ліпеня 2016
Прэзідэнт	Дзмітрый Анатолевіч Мядзведзеў Уладзімір Уладзіміравіч Пуцін
Папярэднік	Мікалай Іванаві Шаклеін
Пераемнік	Ігар Уладзіміравіч Васільеў
Старшыня Федэральнага палітычнага савета СПС 28 мая 2005 — 26 верасня 2008
Папярэднік	Віктар Юр’евіч Некруценка
Пераемнік	Леанід Якаўлевіч Гозман
Намеснік губернатара Пермскай вобласці 14 сакавіка 2004 — 31 мая 2005
Губернатар	Алег Анатолевіч Чыркуноў (в. а.)
Дэпутат Заканадаўчага сходу Пермскай вобласці 9 снежня 2001 — 15 студзеня 2009
Нараджэнне	13 чэрвеня 1975(1975-06-13) (48 гадоў) Перм, Пермская вобласць, РСФСР, СССР
Імя пры нараджэнні	руск.: Никита Юрьевич Белых
Бацька	Бялых Юрый Аляксеевіч, кандыдат тэхнічных навук, галоўны металург у «МКБ» (цяпер ААТ «Авіярухавік»)
Маці	Бялых Зінаіда Дзмітрыеўна, выкладчык Пермскага дзяржаўнага ўніверсітэта, кандыдат хімічных навук, заслужаны работнік вышэйшай школы РФ, дырэктар пермскага ліцэя № 2 пры ПДУ
Жонка	Бялых Екацярына Ігараўна
Дзеці	Юрый, Сцяпан і Аляксандр
Партыя	Саюз правых сіл (2001—2008)
Член у	Legislative Assembly of Perm Krai[d]
Адукацыя	эканамічны факультэт Пермскага дзяржаўнага ўніверсітэта, аспірантура эканамічнага факультэта ПДУ, Оксфард, Вялікабрытанія
Навуковая ступень	кандыдат гістарычных навук і кандыдат эканамічных навук
Дзейнасць	палітык, эканаміст
Узнагароды	ганаровая зброя[d]
Сайт	belyh.ru
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У 1998 годзе быў запрошаны ў Пермскую фінансава-вытворчую групу на пасаду віцэ-прэзідэнта. У 2004—2005 гадах працаваў намеснікам губернатара Пермскай вобласці, раней, у 2001 годзе, быў абраны паслом Заканадаўчага сходу Пермскай вобласці. З 2005 па 2008 гады — лідар партыі «Саюз правых сіл», раней — старшыня пермскага абласнога аддзялення партыі «Саюза правых сіл», з 2004 году ўваходзіў у склад Краёвага палітычнага савета партыі «СПС». У 2006 годзе абраны паслом Заканадаўчага сходу Пермскага края па спісе «СПС». У 2008 годзе прымаў удзел у стварэнні ОДД «Салідарнасць». Старшыня Кіраўскага аддзялення Расійскага ваенна-гістарычнага таварыства.

Праз месяц пасля ўзбуджэння крымінальнай справы, 28 ліпеня 2016 года, звольнены з пасады губернатара прэзідэнтам РФ Уладзімірам Пуціным у сувязі са стратай даверу. 1 лютага 2018 года прысуджаны судом да 8 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі строгага рэжыму і штрафу звыш 48 млн рублёў. Абарона і абвінавачванне будуць аспрэчваць гэтае рашэнне.

Паходжанне

Мікіта Юр’евіч Бялых нарадзіўся 13 чэрвеня 1975 года ў Пермі. Бацька — Юрый Аляксеевіч Бялых, кандыдат тэхнічных навук, быў галоўным металургам ў «маторабудаўнічым канструктарскім бюро (МКБ)» на заводзе імя Свярдлова (ААТ «Авіярухавік»), памёр, калі Мікіце было 16 гадоў. Маці — Зінаіда Дзмітрыеўна Бялых, выкладчык універсітэта, дырэктар ліцэя пры ПДУ (Пермскі дзяржаўны ўніверсітэт), кандыдат хімічных навук, заслужаны работнік вышэйшай школы РФ. Старэйшы брат Аляксандр (нар. 18 жніўня 1971 года) з 2009 года па 2015 год — пракурор Пермскага края.

Мікіта Бялых — выпускнік школы № 9 імя Пушкіна з фізіка-матэматычным ухілам. Скончыў эканамічны і юрыдычны факультэты Пермскага дзяржаўнага ўніверсітэта, паступіў у аспірантуру, праходзіў стажыроўку ў Оксфардзе. Працаваў журналістам на тэлебачанні. У 1993 годзе заснаваў інвестыцыйную кампанію «Фін-Іст». У ліпені 1998 года стаў віцэ-прэзідэнтам Пермскай фінансава-вытворчай групы. Тады ж увайшоў у склад праўлення ПФПГ.

Сям’я

Жанаты. Жонка Бялых — Кацярына Ігараўна. Трое сыноў ад першага шлюбу. Старэйшы сын, Юрый, навучаецца ў Вялікабрытаніі, малодшыя — блізняты Сцяпан і Аляксандр — жывуць з маці ў Пермі.

Грамадская дзейнасць

Саюз правых сіл

У 1998 уступіў у рух «Новая сіла», арганізаваны Сяргеем Кірыенка. Пазней ён ўвайшоў у Саюз правых сіл пры яго ўзнікненні. У 2001 годзе Бялых стаў старшынём абласной арганізацыі партыі «Саюз правых сіл». 9 снежня 2001 года быў абраны паслом Заканадаўчага сходу Пермскай вобласці. Працаваў намеснікам старшыні камітэта па эканамічнай палітыцы і падатках, быў членам дэпутацкіх груп «Прамыслоўцы Прыкам’я» і «Саюз правых сіл». У сакавіку 2004 года ўжо пасля таго, як губернатар Пермскай вобласці Юрый Трутнеў перайшоў на пасаду міністра прыродных рэсурсаў, Алег Чыркуноў прызначыў Бялых намеснікам губернатара Пермскай вобласці.

28 мая 2005 года Белых быў абраны старшынём партыі Саюз правых сіл: кандыдатура была падтрымана 156 пасламі, супраць прагаласавалі 46. 31 мая падаў у адстаўку з пасады віцэ-губернатара Пермскай вобласці. У снежні 2006 года абраны паслом Заканадаўчага сходу Пермскага края па спісе СПС. 17 снежня 2007 года падаў у адстаўку з пасады старшыні партыі СПС, але адразу ж быў пераабраны.

У верасні 2005 года падтрымаў саюз СПС з «Яблыкам» на выбарах у Маскоўскую гарадскую думу ў снежні.

26 верасня 2008 года Бялых абвясціў аб сыходзе з пасады старшыні Саюза правых сіл і выхадзе з партыі. Выконваючым абавязкі старшыні СПС прызначаны Леанід Гозман. Барыс Нямцоў заявіў: «Я з павагай стаўлюся да вырашэння Мікіты Бялых, якое азначае тое, што ён не хоча ўдзельнічаць у такім фальш-праекце. Зараз СПС стане марыянеткавай партыяй, кіраванай крамлёўскімі панамі і ў гэтай партыі я напэўна не застануся». У сваім ЖЖ Белых напісаў, што не бачыць сябе ў праекце Крамля, не верыць у дэмакратычную мадэрнізацыю краіны зверху і не лічыць, што дзяржава павінна кіраваць партыямі.

8 снежня 2008 года Прэзідэнт Расійскай Федэрацыі Дзмітрый Мядзведзеў унёс кандыдатуру Бялых на разгляд Заканадаўчага сходу Кіраўскай вобласці для надзялення яго паўнамоцтвамі губернатара Кіраўскай вобласці. 11 снежня 2008 года на пасяджэнні Заканадаўчага сходу Пермскага края Мікіта Бялых склаў дэпутацкія паўнамоцтвы ў сувязі з вылучэннем яго кандыдатуры на пасаду губернатара Кіраўскай вобласці. Разам з тым, з Страсбургскага суда не была адкліканая яго позва да Расіі аб канфіскацыі ў СПС накладаў агітацыйных матэрыялаў.

18 снежня 2008 года рашэннем Заканадаўчага сходу Кіраўскай вобласці (45 галасоў — «за», 4 — «супраць», 3 — «устрымаліся») надзелены паўнамоцтвамі губернатара Кіраўскай вобласьці. Праз два дні Бялых пакінуў апазіцыйны рух «Салідарнасць». Інаўгурацыя прайшла 15 студзеня 2009 года ў драмтэатры горада Кіраў. Таксама Н. Бялых сумяшчаў пасаду старшыні ўрада Кіраўскай вобласці.

З 2009 года па 2014 год пастаянны госць штотыднёвай праграмы «Дзённік губернатара» на радыёстанцыі «Эхо Москвы», раней — вядучы сваёй спартыўнай праграмы «Адной правай».

15 студзеня 2010 года Мікіта Бялых даў справаздачу аб выніках першага года працы губернатарам Кіраўскай вобласці, апублікаваўшы поўны спіс сваіх абяцанняў і справаздачу па ім. Таксама на афіцыйным сайце Урада Кіраўскай вобласці былі размешчаныя справаздачы ўсіх органаў выканаўчай улады аб рабоце ў 2009-м годзе.

27 красавіка 2011 года Бялых суправаджаў пасла Латвіі Эдгара Скуя ў месца пахавання вязняў ВятЛага, дзе загінула шмат вязняў з Латвіі.

У рамках крымінальнай справы па факце продажу Урадам Кіраўскай вобласці ў 2010 годзе 25,5 % акцый ААТ «Уржумскі спіртагарэлачны завод» Кіраўскага вытворча-гандлёваму холдынгу «Сістэма „Глобус“» па істотна заніжанай цане 29 студзеня 2013 года ў працоўным кабінеце і па месцы жыхарства Мікіты Бялых былі праведзены ператрус, а 30 студзеня ён быў дапытаны ў якасці сведкі.

Паводле рэйтынгу сайта goslyudi.ru, нейкі час з’яўляўся адным з самых папулярных палітблогераў Расіі. 14 студзеня 2014 года губернатарскія паўнамоцтвы Мікіты Бялых скончыліся. Уладзімір Пуцін прызначыў яго часова выконваючым абавязкі губэрнатара да правядзення выбараў 14 верасня. Бялых ішоў на выбары як самавылучэнец пры падтрымцы партыі Адзіная Расія. У выніку выбараў быў пераабраны на другі тэрмін.

Крымінальная справа

24 чэрвеня 2016 года Мікіта Белых быў затрыманы ў Маскве, у рэстаране гандлёва-офіснага цэнтра «Lotte Plaza» на Новым Арбаце, пры атрыманні пазначаных 100 тысяч еўра (паводле іншых звестак — 150 тысяч еўра). Затрыманне губернатара зрабілі следчыя СКР і супрацоўнікі ФСБ. Па версіі Следчага камітэта, грошы (агульнай вартасцю 400 тысяч еўра) належалі губернатару «за здзяйсненне дзеянняў на карысць хабарадавальніка і кантраляваных ім АТ «Новавяцкі лыжны камбінат» і ТАА «Лесагаспадарчая кіруючая кампанія», а таксама за агульнае заступніцтва і папушчальніцтва па службе пры ажыццяўленні ўрадам Кіраўскай вобласці кантролю за ходам рэалізацыі прадпрыемствамі інвестыцыйных праектаў і вядзенні прадпрымальніцкай дзейнасці на тэрыторыі Кіраўскай вобласці». Па дадзеным факце была ўзбуджаная крымінальная справа.

Грошы губернатару, папярэдне звярнуўшыся ў праваахоўныя органы, перадаваў грамадзянін Германіі Юрый Зудхаймер, член савета дырэктараў «Новавяцкага лыжнага камбіната», які праходзіць па справе сведкам. Раней прэс-сакратар Следчага камітэта Уладзімір Маркін паведамляў, што Бялых з’яўляецца адзіным затрыманым па справе, і ў следства няма прэтэнзій да асоб, перадаваўшых грошы губернатару.

25 чэрвеня 2016 года Следчы камітэт Расіі прад’явіў Мікіце Бялых абвінавачанне ў атрыманні хабару ў асабліва буйным памеры. У той жа дзень Басманным судом горада Масквы ён быў арыштаваны на два месяцы.

З залы суда абвінавачаны быў дастаўлены ў СІЗА Ляфортава. Пасля арышту Бялых абавязкі губернатара Кіраўскай вобласці выконваў яго намеснік Аляксей Кузняцоў.

Звальненне з пасады

28 ліпеня 2016 года прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін вызваліў Бялых з пасады губернатара Кіраўскай вобласці з фармулёўкай «у сувязі са стратай даверу». Выконваючым абавязкі губернатара быў прызначаны кіраўнік Федэральнай службы дзяржаўнай рэгістрацыі, кадастра і картаграфіі (Росрэестр) Ігар Васільеў, які пазней, у верасні 2017 года, перамог на выбарах губернатара Кіраўскай вобласці.

Бок абароны настойвае на невінаватасці былога губернатара. Так, па сцвярджэнні следчага Руслана Мухачэва, які падтрымліваў у судзе хадайніцтва аб арышце Бялых, у ходзе допыту той сказаў, што атрыманыя ім грошы (раней атрыманыя, г. зн. безнаяўныя грошы, пра тое, што гаворка ідзе пра безнаяўнасць, следчы ад прэсы хаваў у сакрэце) прызначаліся для патрэб горада Кірава (паводле некаторых звестак, у ходзе судовага пасяджэння Бялых пацвердзіў гэтыя паказанні; паводле іншых, — на гэтую тэму не выказаўся, згодна з трэцім ён катэгарычна адмаўляў атрыманне наяўных грошай, пайшоўшы з-за гэтага нават на галадоўку). Адвакат экс-чыноўніка Сяргей Цяцерын назваў тое, што здарылася, правакацыяй і заявіў, што Бялых грошы ў рукі не браў, але яны былі «спонсарскай дапамогай у пазабюджэтны гарадскі фонд для рэканструкцыі аб’ектаў у Кіраўскай вобласці». Адвакат Вадзім Прохараў з’яўленне фарбы на руках экс-губернатара патлумачыў тым, што Бялых павітаўся з чалавекам, які дакранаўся да пазначаным купюр.

22 сакавіка 2017 года арышт падоўжаны судом на тры месяцы. У той жа дзень Следчы камітэт Расіі прад’явіў Бялых новае абвінавачванне ў хабарніцтве па іншым эпізодзе.

22 жніўня 2017 года ў Прэсненскім судзе Масквы запланаванае папярэдняе слуханне па крымінальнай справе, інкрымінаваны яму артыкул 290 КК РФ «Атрыманне хабару ў асабліва буйным памеры» прадугледжвае максімальнае пакаранне ў выглядзе 15 гадоў пазбаўлення волі.

Раней, у ліпені 2016 года Бялых звярнуўся з хадайніцтвам на дазвол правесці шлюб у СІЗА, яго жонка — Кацярына Ігараўна Бялых (нар. 1986), жыве ў Маскоўскай вобласці, скончыла філасофскі факультэт МДУ.

6 снежня 2017 года ў судзе былі апытаныя сведкі абвінавачвання.

26 студзеня 2018 года выступіў з «апошнім словам», віну не прызнаў.

1 лютага 2018 года Прэсненскі суд прызнаў Бялых вінаватым у атрыманні хабараў. Бялых асуджаны на 8 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі строгага рэжыму і штрафу звыш 48 млн рублёў.

Спасылкі

• Сайт Мікіты Бялых belyh.ru Архівавана 22 кастрычніка 2018. (руск.)
• Афіцыйны блог belyh — блог Мікіты Бялых у Жывым Журнале (руск.)