Новарасійск

горад у Краснадарскім краі Расіі
(Пасля перасылкі з Наварасійск)

Новарасійск (руск.: Новороссийск) — горад (з 1866 года) у Расіі, краявога падпарадкавання ў складзе Краснадарскага края. Насельніцтва 389,4 тыс. чалавек (2007). Заснаваны ў 1838 годзе. Горад-герой.

Горад
Новарасійск
руск.: Новороссийск
Герб Сцяг[d]
Герб Сцяг[d]
Краіна
Рэгіён
Каардынаты
Кіраўнік
Заснаваны
1838
Горад з
Плошча
835 км²
Вышыня цэнтра
10 м
Насельніцтва
228 739[1] чалавек (2010)
Часавы пояс
Тэлефонны код
8617; +7 9887
Паштовыя індэксы
353900—353925
Аўтамабільны код
23, 93, 193
Афіцыйны сайт
Новарасійск на карце Расіі ±
Новарасійск (Расія)
Новарасійск
Новарасійск (Краснадарскі край)
Новарасійск

Размешчаны на ўзбярэжжы Новарасійскай (Цэмескай) бухты Чорнага мора. Найбуйнейшы порт Расіі на Чорным моры — пасажырскі, грузавыя парты і нафтаналіўная гавань. Адзін з пунктаў базавання Чарнаморскага флоту РФ.

Клімат субтрапічны міжземнаморскі. У зімовы час пануюць паветраныя масы ўмераных шырот, летам трапічных.

Новарасійск — галоўны цэнтр цэментнай прамысловасці на поўдні Расіі (4 цэментавыя заводы), створаны на базе буйных радовішчаў высакаякасных мергеляў. У горадзе знаходзіцца штаб-кватэра буйнага вытворцы цэменту «Новоросцемент».

Развіта машынабудаванне (заводы: «Молат», «Чырвоны рухавік», «Харчмаш», суднарамонтны, радыёзавод «Прыбой» і інш.). Маюцца прадпрыемствы прамысловасці будаўнічых матэрыялаў (выпускаюць шыфер, жалезабетонныя вырабы і інш.). Дрэваапрацоўчая (у тым ліку мэблевая), харчовая (мукамольна-элеватарны камбінат, малочны, піваварны заводы, рыбзавод і інш.), сталеліцейная (завод «Новороссметалл») прамысловасць. Прадпрыемствы чыгуначнага транспарту («Новарасійскі вагонарамонтны завод»).

Насельніцтва

правіць

Гарады-пабрацімы

правіць

Вядомыя асобы

правіць

Крыніцы

правіць
  1. Колькасць насельніцтва Расійскай Федэрацыі па гарадах, пасёлках гарадскога тыпу і раёнах на 1 студзеня 2010 года (руск.)
  2. а б в г д е ё ж з https://web.archive.org/web/20180909184752/http://www.webcitation.org:80/6d28KCx6q
  3. Новороссийск – от укрепления к губернскому городу // А. Герасименко, С. Санеев.- Краснодар: Эдви.- 1998.- С. 167-169.
  4. Энциклопедический словарь / изд. Ф. А. Брокгауз, И. А. Ефрон; под ред. К. К. Арсеньева, Ф. Ф. Петрушевского: Т. XXI: Нибелунги- Нэффцеръ.- Санкт-Петербург: Типо-Литография И. А. Ефрона, 1897.- 480 с.: ил.
  5. а б в г д е http://www.MojGorod.ru/krasnod_kraj/novrossijsk/index.html
  6. http://lingvarium.org/docs/Sev-Caucas1926.zipРостов н/Д..
  7. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/vov_svod.pdf
  8. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  9. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  10. Российский статистический ежегодник, 1998 год
  11. а б в г http://istmat.info/files/uploads/18276/stat._ezh._rf_1994_demografiya.pdf
  12. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  13. Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  14. http://alcdata.narod.ru/USSR_70_1987М.: ЦСУ РСФСР. — 766 с.
  15. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
  16. Российский статистический ежегодник.2002 : Стат.сб. / Госкомстат России. – М. : Госкомстат России, 2002. – 690 с. – На рус. яз. – ISBN 5-89476-123-9 : 539.00.
  17. а б в г д е http://istmat.info/files/uploads/21317/nx_5.pdf
  18. https://istmat.org/files/uploads/45329/4naselenie.pdf
  19. https://istmat.org/files/uploads/45390/07naselenie.pdf
  20. http://istmat.info/files/uploads/45859/07_naselenie.pdf
  21. http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
  22. http://istmat.info/files/uploads/46358/r_05.doc
  23. http://www.gks.ru/doc_2005/year05.zip
  24. http://www.gks.ru/doc_2006/year06.zip
  25. http://www.gks.ru/doc_2007/year07.zip
  26. http://www.gks.ru/doc_2008/year08.zip
  27. http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
  28. https://krsdstat.gks.ru/storage/mediabank/pub-01-04(2).pdf
  29. http://www.gks.ru/bgd/regl/b11_04/IssWWW.exe/Stg/d04/3-p03.htm
  30. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
  31. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктовРосстат, 2013. — 528 с.
  32. http://krsdstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/krsdstat/ru/news/rss/4e0d2c0043a4c2d0955995d06954faf7
  33. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
  34. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
  35. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 годаМ.: Росстат, 2017.
  36. http://krsdstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/krsdstat/resources/b98c9c8044d9a869b7d6bfde4cdebdf4/Оценка%20численности_01.01.2018.htm
  37. http://krsdstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/krsdstat/resources/81e08500497abd16af88ff3fbd401489/Оценка%20численности_01.01.2019_окончат1.htm
  38. http://krsdstat.gks.ru/storage/mediabank/Оценка%20численности_01.01.2020.htm
  39. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
  40. https://rosstat.gov.ru/compendium/document/13282Росстат, 2023.
  41. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/novyy-rayon-zapadnogo-poberezhya-goroda-tsindao-provintsii-shandun-kitayskaya-narodnaya-respublika/
  42. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/s-kazashko-varnenskogo-rayona-bolgarii/
  43. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/brest-belarus/
  44. https://city-brest.gov.by/ru/pobratim-ru/
  45. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/valparaiso-chili/
  46. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/varna-bolgariya/
  47. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/gavar-armeniya/
  48. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/geynzvill-ssha/
  49. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/konstantsa-rumyniya/
  50. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/livorno-italiya/
  51. http://www.visitoruk.com/Plymouth/20th-century-T1342.html
  52. https://www.plymouthherald.co.uk/whats-on/whats-on-news/plymouths-twin-cities-charming-things-3667510
  53. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/pula-khorvatiya/
  54. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/samsun-turtsiya/
  55. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/tir-sur-livan/
  56. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/khanty-mansiysk-khanty-mansiyskiy-avtonomnyy-okrug/
  57. https://admnvrsk.ru/o-gorode/goroda-pobratimy/khikhon-ispaniya/
  58. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 160.

Літаратура

правіць