Рэйманд Дамандзьян
Рэйманд Ваган Дамандзьян (англ.: Raymond Damadian, нарадзіўся 16 сакавіка 1936) — адзін з вынаходнікаў магнітна-рэзананснай тамаграфіі.
Рэйманд Дамандзьян | |
---|---|
арм.: Ռայմոնդ Վահան Դամատեան | |
Род дзейнасці | урач, прадпрымальнік, фізік, вынаходнік, біяфізік |
Дата нараджэння | 16 сакавіка 1936 |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 3 жніўня 2022[1] (86 гадоў) |
Месца смерці | |
Месца пахавання | |
Грамадзянства | |
Альма-матар | |
Узнагароды і прэміі |
Біяграфія
правіцьРаннія гады
правіцьДамадьян нарадзіўся ў армянскай сям'і ў Мелвіле (штат Нью-Ёрк, ЗША). У 1956-ым атрымаў ступень бакалаўра па матэматыцы ва Універсітэце Вісконсін-Мадысана (University of Wisconsin-Madison), пазней, у 1960-ым, ступень доктара ў Медычным коледжы Альберта Эйнштэйна у Нью-Ёрку. У раннія гады займаўся таксама мастацтвам, гуляў на скрыпцы.
Праца над стварэннем магнітна-рэзананснай тамаграфіі (МРТ)
правіцьУ 1971-ым аспірант Гарварда Дамадьян паведаміў у артыкуле часопіса Science, часопіс, што пухліны і нармальныя тканіны па-рознаму рэагуюць на ядзерны магнітны рэзананс. Ён упершыню прапанаваў скарыстаць гэты механізм для ранняй дыягностыкі раку. Аднак пачатковыя працы навукоўца апынуліся неэфектыўнымі. У 1974-ым Дамадьян атрымаў першы патэнт у вобласці магнітна-рэзананснай тамаграфіі для дыягностыкі злаякасных наватвораў. Патэнт быў атрыманы з мэтай выкарыстання МРТ для «прагляду чалавечага арганізма для вызначэння лакалізацыі раку». Аднак пэўны метад твора карціны ў выніку такога прагляду не быў вызначаны.
Карпарацыя Fonar
правіцьУ 1978 Дамадзьян сфармаваў уласную кампанію FONAR для вытворчасці сканараў МРТ. «Засяроджаная палявая тэхналогія» Дамадзьяна, аднак, апынулася менш эфектыўнай чым падыход градыента Мэнсфілда і Лотэрбура, а аб'ём продажаў не апраўдаў надзеяў. Дамадзьян пазней супрацоўнічаў з адным з вынаходнікаў які ўжыўляецца электракардыястымулятара Уілсанам Грэйтбатчам (Wilson Greatbatch) дзеля стварэння кардыястымулятара, сумяшчальнага з апаратурай МРТ. Дамадзьян вынайшаў «стаялую сістэму» МРТ і валодае 15 цэнтрамі МРТ у ЗША.
Узнагароды і ўшанаванні
правіцьУ 1988 Дамадзьян атрымаў Нацыянальны медаль у вобласці тэхналогій. Першы арыгінальны сканар «для ўсяго цела» цяпер знаходзіцца на экспазіцыі ў музеі Нацыянальнай галерэі славы вынаходнікаў (г. Акрон, штат Агая, ЗША). Яго працы атрымалі прызнанне ад шэрага ўніверсітэтаў Злучаных Штатаў. У 2001, ён атрымаў узнагароду Lemelson-MIT як «чалавек, які вынайшаў сканар МРТ».
«Нобелеўскі скандал»
правіцьУ 2003, Нобелеўская прэмія ў вобласці медыцыны падавалася Пітэру Мэнсфілду і Поле Лотэрбуру за іх адкрыцці, злучаныя з МРТ. І хоць Нобелеўскія правілы дазваляюць дзяліць прэмію на трох ці менш чалавек, Дамадзьян атрымальнікам прэміі не быў абвешчаны. Спрэчка пра тое, хто якую ролю гуляў у развіцці МРТ, працягваўся цягам многіх гадоў да аб'явы атрымальнікаў Нобелеўскай прэміі. У 2002-м Дамадзьян заявіў: «Калі б я не нарадзіўся, то МРТ існавала б? Я так не думаю. А калі б не было Лотэрбура? Я б рана ці позна дакапаўся да сутнасці справы!»
«Дадзеная праблема была прадметам спрэчкі паміж дак. Дамадзьянам і дак. Лотэрбурам і была вядомая цягам многіх гадоў у акадэмічных колах. Існавалі некаторыя боязі, што Нобелеўскі камітэт зусім не намінуе дадзенае адкрыццё на прэмію — за шведамі вядзецца рэпутацыя не дараваць неадназначныя адкрыцці. 74-гадовы доктар Лотэрбур знаходзіцца ў дрэнным здароўі, і камітэт, магчыма, вырашыў, што яго прыз, які няможна даць пасмяротна, трэба было б падаць за адкрыццё зараз ці ніколі». Нью-Ёрк Таймс
У падтрымку Дамадзьяна выступілі вядомыя эксперты Джон Т. Уадсан, Юджын Фейджэльсан, Адрыян Парсегіян, Дэвід Старк, Джэймс Матсан і многія іншыя. Некаторыя аўтары выказалі здагадку, што Дамадзьяну адмовілі ў прэміі з-за яго моладазямельна-крэацыянісцкіх паглядаў — сярод іх быў і эвалюцыяніст Майкл Р'юз, які, зрэшты, паказаў, што такія абмежаванні недазволены.
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ Fonar Corp. (FONR) Announces Passing of Chairman Raymond Vahan Damadian — 2022. Праверана 6 жніўня 2022.
- ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 21 чэрвеня 2024.
Спасылкі
правіць- Dr Raymond Damadian, Pioneer of MRI Архівавана 12 лютага 2009.
- THE NATIONAL INVENTORS HALL OF FAME
- MRI: A Noble Diagnostic Medical Tool and a Window to the Brain and Body Архівавана 19 лютага 2013.
- Обиженный учёный требует от Нобелевских лауреатов поделить с ним премию Архівавана 26 красавіка 2016.
- Dr. Raymond Damadian, «father of the MRI» Архівавана 9 чэрвеня 2007.
- Официальный вебсайт корпорации «FONAR»