Траянавы валы

Траянавы валы — назва сістэм старажытных валаў ва Украіне, у Малдове і Румыніі. Збудаванне іх часта злучаюць з дзейнасцю рымскага імператара Марка Ульпія Траяна ў Дакіі.

Траянавы валы на марках Малдовы.

Буджак і Бесарабія

У гэтым рэгіёне вылучаюць дзве лініі валаў: Ніжні Траянаў вал і Верхні Траянаў вал.

Ніжні Траянаў вал

Ніжні Траянаў вал — знаходзіцца на тэрыторыі Малдовы і Украіны. Пачынаецца ў Вулканешскім раёне Малдовы і даходзіць да возера Сасык, Адэская вобласць, Украіна.

Верхні Траянаў вал

Верхні Траянаў вал — пачынаецца каля горада Бендэры (Малдова) і цягнецца да ракі Прут да сучаснага малдоўскага горада Леава.

Археалагічныя даследаванні адной з пляцовак вала на тэрыторыі Малдовы сведчаць пра тое, што вал быў насыпаны рымлянамі прыблізна на мяжы I—II стагоддзяў н.э. Таксама выяўлена, што ў III—IV стагоддзях вал выкарыстоўваўся для абароны ад рымлянаў, пры гэтым роў, выкапаны з паўночнага боку, быў засыпаны, а з паўднёвай — выкапаны новы.

Калі вал гэтай ёсць рэтраншэмент, пабудаваны Траянам, для агароджы правінцый Рымскіх ад набегаў варвараў; то пры збудаванні гэтай сцяны павінны былі быць выкананы патрэбныя ўмовы для выгоды абароны. — Але тут, наадварот, усе зыскі месцазнаходжання на боку, што прылягае з поўначы.

— А. Ф. Вельтман «О валах Траяна», Начертание древней истории Бессарабии, сочинённое Генерального Штаба Штабс-Капитаном Вельтманом, Москва, 1828 год.

Раскопы Верхняга Траянава вала вяліся ў 1991 годзе на пляцоўцы паміж сёламі Градзішча і Селемет малдаўскім археолагам А. Рошка. Усяго было зроблена 15 зрэзаў вала. Матэрыялаў, якія можна было б скарыстаць для датавання вала, не выяўлена. Рова з паўднёвага боку не было. Адзінае, што можна з дакладнасцю аргументаваць, — гэта тое, што Верхні Траянаў вал меў антыкавалерыйскую канструкцыю і быў збудаваны дзеля забеспячэння бяспекі 2 кампаніі Траяна ад набегаў сармацкіх плямён, тагачасных хаўруснікаў докаў.

Паднястроўе

Траяновы валы Паднястроўя — сістэма валаў, якія знаходзяцца паміж гарадамі Цярнопаль і Камянец-Падольскі. Маюць перарывісты характар. Складаюцца з двух эшалонаў цэнтральнага ланцуга і хаатычна раскіданых валаў (асобныя з іх знаходзяцца нават на Букавіне).

Румынія

Траянавы валы Румыніі — умацаваная лінія даўжынёй каля 60 кіламетраў, перасякае пярэсмык паміж Дунаем і Чорным морам каля гарадоў Чэрнаводэ і Канстанца і складаецца з трох валаў — дзвюх земляных і аднаго каменнага. Вышыня валаў цяпер на розных пляцоўках вагаецца ад 3 да 6 метраў. Два земляныя валы знаходзяцца паўночней, а паўднёвы, каменны вал, паводле розных ацэнак з'яўляецца найбольш старажытным.

Спасылкі

• Валы Трояна — Фрагмент Карты Древней Истории Бессарабии Соч. Генерального Штаба Шт. Кап. Вельтманом 1827 Архівавана 2 чэрвеня 2008.
• Кузьмин А.Г. «Слово о полку Игореве» о начале Русской земли Архівавана 8 кастрычніка 2012. // Вопросы истории. 1969. № 5.
• Сапожников И.В. Древние валы Бессарабии или Буджака // Материалы по археологии Северо-Западного Причерноморья. - 2011. - Вып. 12. - С. 206-236.
• Сапожников И.В. Новые картографические материалы о древних валах Бессарабии // Tyragetia (s.n.). - 2013. - Vol. VII. – № 1. – С. 345-354..