Уільям Генры Гарысан

Уільям Генры Гарысан (Ха́рысан; англ.: William Henry Harrison, 9 лютага 1773, акруга Чарльз Сіці, штат Віргінія — 4 красавіка 1841) — амерыканскі ваеначальнік, палітык і дзевяты прэзідэнт Злучаных Штатаў (з 4 сакавіка па 4 красавіку 1841 г.). Гарысан знаходзіўся на пасадзе самы непрацяглы час з усіх прэзідэнтаў ЗША: захварэў падчас інаўгурацыйнай прамовы, памёр роўна праз месяц пасля прыняцця прысягі.

Уільям Генры Гарысан William Henry Harrison
9-ы прэзідэнт ЗША
4 сакавіка 1841 — 4 красавіка 1841
Віцэ-прэзідэнт	Джон Тайлер
Папярэднік	Марцін Ван Бюрэн
Пераемнік	Джон Тайлер
Пасол ЗША ў Калумбіі
24 мая 1828 — 26 верасня 1829
Прэзідэнт	Джон Куінсі Адамс
Папярэднік	Б'юфарт Уотс
Пераемнік	Томас Патрык Мур
Сенатар ад штата Агая
4 сакавіка 1825 — 20 мая 1828
Папярэднік	Этан Браўн
Пераемнік	Джэйкаб Барнет
Член Палаты прадстаўнікоў ад 1-й выбарчай акругі Агая
8 кастрычніка 1816 — 3 сакавіка 1819
Папярэднік	Джон Мак-Лін
Пераемнік	Томас Рос
1-ы губернатар тэрыторыі Індыяна
10 студзеня 1801 — 28 снежня 1812
Прэзідэнт	Джон Адамс Томас Джэферсан Джэймс Мэдысан
Папярэднік	пасада заснавана
Пераемнік	Томас Посі
Член Палаты прадстаўнікоў ад аб'яднанай выбарчай акругі Паўночна-Заходняй тэрыторыі
4 сакавіка 1799 — 14 мая 1800
Папярэднік	пасада заснавана
Пераемнік	Пол Фірынг
Сакратар Паўночна-Заходняй тэрыторыі
28 чэрвеня 1798 — 1 кастрычніка 1799
Губернатар	Артур Сен-Клер Чарльз Бэрд
Папярэднік	Уінтарп Саргент
Пераемнік	Чарльз Бэрд
Партыя	Партыя Вігаў ЗША
Адукацыя	Hampden–Sydney College[d] Пенсільванскі ўніверсітэт
Дзейнасць	палітык, афіцэр, дзяржаўны дзеяч
Веравызнанне	епіскапал
Нараджэнне	9 лютага 1773(1773-02-09)[…] Чарлз-Сіці[d], Вірджынія, ЗША
Смерць	4 красавіка 1841(1841-04-04)[…] (68 гадоў) Вашынгтон, акруга Калумбія, ЗША
Пахаванне	Мемарыял грабніцы Уільям Генры Гарысана[d]
Бацька	Бенджамін Гарысан Пяты
Маці	Элізабет Басет
Жонка	Ганна Гарысан
Дзеці	Джон Скот Гарысан[d], Carter Bassett Harrison[d], Elizabeth Bassett Harrison[d], John Cleves Symmes Harrison[d], Lucy Singleton Harrison[d], William Henry Harrison[d], Benjamin Harrison[d], Mary Symmes Harrison[d], Anna Tuthill Harrison[d] і James Findlay Harrison[d]
Ваенная служба
Род войскаў	Армія ЗША
Званне	генерал
Бітвы	Англа-амерыканская вайна 1812-1814
Аўтограф
Узнагароды	Залаты медаль Кангрэса ЗША[d] медаль Гувера[d] (1945)

Гарысан быў апошнім прэзідэнтам, які нарадзіўся да Вайны за незалежнасць і быў ў вялікабрытанскім падданстве.

Біяграфія

Бацька Гарысана быў віргінскім плантатарам, актыўна ўдзельнічаў у амерыканскай палітыцы, у прыватнасці, падпісаў Дэкларацыю незалежнасці ў 1776 годзе, а ў 1781—1784 гадах быў губернатарам свайго штата.

Сам Уільям Генры з 1791 служыў у арміі, ваяваў на мяжы з індзейцамі і быў ад’ютантам у генерала Уэйна. Удзельнічаў у вайне за Агаё ў 1795 годзе. У 1798 годзе выйшаў у адстаўку і заняўся палітыкай. Быў першым губернатарам Індыяны (тады яшчэ не штата, а тэрыторыі, 1800—1813). На гэтай пасадзе займаўся пашырэннем паселішчаў англа-амерыканцаў і пакупкай зямель у індзейцаў, гэта выклікала пратэст апошніх і антыамерыканскі вайсковы выступ на чале з правадыром Тэкумсе.

Гарысан праславіўся як нацыянальны герой ў 1811 годзе, разграміўшы індзейцаў ў бітве пры Тыпекану, за што быў сам празваны «Тыпекану» або «Стары Тыпекану». У 1812 годзе ён камандаваў усімі сіламі дзяржавы супраць канфедэрацыі Тэкумсе (якога падтрымлівалі англічане падчас англа-амерыканскай вайны 1812—1814 гадоў) і разбіў яго на рэчцы Тэмзе на тэрыторыі Канады; Тэкумсе загінуў у гэтай бітве.

Зноскі

Папярэднік: Марцін Ван Бюрэн

Прэзідэнт ЗША 4 сакавіка—4 красавіка 1841

Пераемнік: Джон Тайлер