Закон выпрамянення Планка

Не блытаць з Ураўненне Планка.

Зако́н выпрамяне́ння Пла́нка, ці фо́рмула Пла́нка — закон размеркавання энергіі ў спектры раўнаважнага выпрамянення пры пэўнай тэмпературы; адзін з асноўных законаў цеплавога выпрамянення.

Тэарэтычна выведзены М. Планкам (1900) на аснове гіпотэзы квантавання энергіі выпрамянення. Паводле закону выпрамянення Планка выпрамяняльная здольнасць u(ν,T) абсалютна чорнага цела ў залежнасці ад частаты ν і абсалютнай тэмпературы T вызначаецца формулай

$u(\nu ,T)={\frac {2h\nu ^{3}}{c^{2}}}\cdot {\frac {1}{e^{\frac {h\nu }{kT}}-1}},$

дзе h — пастаянная Планка, k — пастаянная Больцмана, c — скорасць святла ў вакууме.

Пры высокіх частотах ($h\nu \gg kT$) з закону выпрамянення Планка вынікае закон выпрамянення Віна, пры нізкіх частотах ($h\nu \ll kT$) — закон выпрамянення Рэлея—Джынса, пасля інтэгравання па частотах ад 0 да ∞ атрымліваецца закон выпрамянення Стэфана—Больцмана.

На аснове закону выпрамянення Планка вызначаны фізічныя пастаянныя Планка h і Больцмана k, распрацаваны метады вызначэння тэмпературы нагрэтых цел (напрыклад, паверхняў Сонца і зорак), ім карыстаюцца пры разліках энергетычных характарыстык крыніц святла.

Закон выпрамянення Планка — асобны выпадак размеркавання Бозе—Эйнштэйна часціц з нулявой масай спакою (фатонаў), ён стаў адной з перадумоў стварэння квантавай механікі.

Гл. таксама

• Закон выпрамянення Кірхгофа
• Ураўненне Планка

Літаратура

• Планка закон выпрамянення // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. С. 408.