Цэнтральны Банк Рэспублікі Азербайджан
Цэнтральны банк Рэспублікі Азербайджан (азерб.: Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı) — цэнтральны банк Азербайджана, з'яўляецца органам банкаўскага рэгулявання і банкаўскага нагляду. Створаны на аснове устаноў Дзяржбанка СССР, Прамбудбанк СССР і Аграпрамбанка СССР у адпаведнасці з дэкрэтам Прэзідэнта Азербайджанскай Рэспублікі ад 11 лютага 1992 года аб заснаванні Нацыянальнага банка Азербайджанскай Рэспублікі.
| Цэнтральны банк Рэспублікі Азербайджан Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı | |
|---|---|
| Штаб-кватэра |
 Баку, Азербайджан |
| Валюта | Азербайджанскі манат |
| Вэб-сайт | Cbar.az |
Гісторыя правіць
Пасля стварэння 28 мая 1918 года Азербайджанскай Дэмакратычнай Рэспублікі на тэрыторыі Азербайджана першапачаткова працягвала працаваць аддзяленне Дзяржаўнага банка Расіі. 16 верасня 1919 года быў прыняты Статут Дзяржаўнага Банка Азербайджана, а 30 верасня таго ж года банк пачаў сваю дзейнасць.
У 1920 годзе, пасля ўсталявання савецкай улады ў Азербайджане, фінансава-крэдытная сістэма была значна перабудавана. 31 мая 1920 года Дзяржбанк Азербайджана быў перайменаваны ў Народны Банк Азербайджана. Усе банкі і іншыя крэдытныя арганізацыі былі нацыяналізаваны і ўключаны ў Народны Банк, банкаўская справа перайшла ў выключную манаполію дзяржавы. Ва ўмовах «ваеннага камунізму» практычна адзінай функцыяй банка была эмісія папяровых грошай. Так як неабходнасць у банкаўскай сістэме адсутнічала, пастановай рэўкама ад 14 жніўня 1920 года функцыі банка былі перададзеныя Цэнтральнаму бюджэтным кіраванні.
З пачаткам ў 1921 годзе новай эканамічнай палітыкі, узнікла неабходнасць у аднаўленні банкаўскай сістэмы. Пастановай Саўнаркама Азербайджана ад 16 кастрычніка 1921 года быў створаны Дзяржаўны банк.
12 сакавіка 1922 года Азербайджан увайшоў у склад Закаўказскай Сацыялістычнай Федэратыўнай Савецкай Рэспублікі, а 30 снежня таго ж года — у склад СССР. У студзені 1923 года пачынаецца грашовая рэформа, уніфікаванай грашовае зварот Закаўказзя. Замест грашовых адзінак трох рэспублік ўведзена агульная валюта — рубель ЗСФСР. У выніку аб'яднання фінансавых сістэм Дзяржаўны банк Азербайджана страціў ролю цэнтральнага банка. Пастановай Саўнаркама Азербайджана ад 3 ліпеня 1923 года ён быў перайменаваны ў Дзяржаўны сельскагаспадарчы банк Азербайджана.
У 1923 годзе быў заснаваны Дзяржаўны банк СССР, у Баку было створана рэспубліканскае ўпраўленне Дзяржбанка СССР.
18 кастрычніка 1991 г. Азербайджан аднавіў сваю дзяржаўную незалежнасць. Была сфарміравана прававая аснова для ўстановы банкаўскай сістэмы, уключаючы аднаўленне цэнтральнага банка Азербайджанскай Рэспублікі.
25 мая 1991 г. быў прыняты Канстытуцыйны закон «Аб асновах эканамічнай незалежнасці Азербайджанскай Рэспублікі», артыкул 14 якога ( «Банкаўская сістэма і грашовы абарот») ўстанавіла прававую аснову незалежнай банкаўскай сістэмы і абарот нацыянальнай грашовай адзінкі Азербайджана ў цэлым, а таксама вызначыла статус і паўнамоцтвы цэнтральнага банка Азербайджана. У адпаведнасці з гэтым Канстытуцыйным законам 11 лютага 1992 года была падпісана дэкрэт Прэзідэнта Азербайджанскай Рэспублікі аб заснаванні Нацыянальнага банка Азербайджанскай Рэспублікі на аснове устаноў Дзяржбанка СССР, Прамбудбанк СССР і Аграпрамбанка СССР.
Законы аб Нацыянальным банку Азербайджанскай Рэспублікі 1992, 1996, і 2004 гадоў ўсталявалі, ўзмацнілі і развілі прававы статус і паўнамоцтвы цэнтральнага банка. У 2009 годзе банк перайменаваны ў Цэнтральны банк Азербайджанскай Рэспублікі[1].
Мэты і функцыі правіць
У адпаведнасці з Законам Азербайджанскай Рэспублікі аб Цэнтральным банку Азербайджанскай Рэспублікі ад 10 снежня 2004 году асноўная мэта дзейнасці Цэнтральнага банка — гарантаваць стабільнасць цэн у межах сваіх паўнамоцтваў[2]. Мэтай Цэнтральнага банка з'яўляецца таксама забеспячэнне стабільнасці і развіццё аплатных сістэм і банкаўскай справы.
Для дасягнення сваіх мэтаў Цэнтральны банк:
- Вызначае і ажыццяўляе грашовую і валютную палітыку краіны;
- Арганізуе грашовае зварот;
- Выпускае ў абарачэнне і адбірае з абарачэння грашовыя адзінкі;
- Рэгулярна вызначае і аб'яўляе афіцыйны абменны курс маната;
- Забяспечвае валютнае рэгуляванне і кантроль у адпаведнасці з заканадаўствам;
- Кіруе золата-валютнымі рэзервамі;
- Складае плацёжны баланс і ўдзельнічае ў складанні прагнознага плацёжнага балансу;
- Ліцэнзуе і рэгулюе банкаўскія аперацыі і забяспечвае банкаўскі нагляд у адпаведнасці з законам;
- Вызначае, каардынуе і рэгулюе функцыянаванне плацежных сістэм і ажыццяўляе іх кантроль у адпаведнасці з заканадаўствам.
Прэзідэнт Азербайджана Ільхам Аліеў 24 лютага 2009 года падпісаў прыняты парламентам 10 лютага таго ж года закон аб супрацьдзеянні легалізацыі атрыманых злачынным шляхам грашовых сродкаў і маёмасці і фінансаванню тэрарызму і выдаў указ аб мерах па яго рэалізацыі, у рамках якога пры Цэнтральным банку Азербайджана заснавана Служба фінансавага маніторынгу[3].
Арганізацыйная структура і кіраванне правіць
Арганізацыйная структура Цэнтральнага банка ўключае Праўленне, цэнтральны апарат і рэгіянальныя офісы. Цэнтральны апарат Цэнтральнага банка складаецца з падраздзялення ўнутранага аўдыту і іншых структурных адзінак, вызначаных Праўленнем банка[4]. Цэнтральным банкам кіруе Праўленне банка. Праўленне складаецца з 7 членаў: старшыня, чатыры ўдзельнікі, якія працуюць на пастаяннай аснове ў Цэнтральным банку і два знешніх чальца. Члены Праўлення прызначаюцца тэрмінам на 5 гадоў. Цэнтральны банк падсправаздачны толькі Прэзідэнту Азербайджанскай Рэспублікі.
Гл.таксама правіць
Зноскі
- ↑ Сайт cbar.az, раздел «History» Архівавана 18 чэрвеня 2016. (англ.)
- ↑ Закон аб Цэнтральным банку Азербайджанскай Рэспублікі (азерб.)
- ↑ Цэнтральны банк Азербайджана працягвае працу па выкананні мер, накіраваных на супрацьдзеянне адмыванню грошай і фінансаванню тэрарызму Архівавана 29 сакавіка 2019. (руск.)
- ↑ Сайт cbar.az, раздел «Organizational structure» Архівавана 1 снежня 2017. (англ.)
Спасылкі правіць
- Афіцыйны сайт Цэнтральны Банк Рэспублікі Азербайджан Архівавана 14 сакавіка 2010. (азерб.) (англ.)