Баку
Баку (азерб.: Bakı) — сталіца і найбуйнейшы горад Азербайджана. Насельніцтва складае 2,1 мільёны жыхароў (2011)[2], такім чынам Баку з’яўляецца самым вялікім паводле колькасці насельніцтва горадам на беразе Каспійскага мора і на Каўказе. Баку размешчаны ў 28 метрах ніжэй за ўзровень мора, што робіць яго самай нізкай сталіцай у свеце, а таксама самым вялікім горадам у свеце, які размешчаны ніжэй за ўзровень мора. Афіцыйна, каля 25 працэнтаў усіх жыхароў краіны жывуць у сталічным рэгіёне Баку. Баку падзелена на адзінаццаць адміністрацыйных акругаў і 48 валасцей. Сярод іх мястэчкі на астравох у Бакінскай бухце і горад Нефт-Дашлары, які пабудаваны ў Каспійскім моры.
Горад
Баку на карце Азербайджана   | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Горад з’яўляецца навуковым, культурным і прамысловым цэнтрам Азербайджана. Шматлікія значныя азербайджанскія ўстановы маюць свае штаб-кватэры ў ім, у тым ліку Дзяржаўная нафтавая кампанія Азербайджана, якая ўваходзіць у спіс 100 найбуйнейшых кампаній[3].
Геаграфія правіць
Баку знаходзіцца на заходнім узбярэжжы Каспійскага мора. У наваколлі гораду ёсць мноства гразевых вулканаў (Кейракі, Богх-Богха, Лакбатан і іншыя) і салёных азёраў (як Бёюк-Шор, Хадасан і іншыя).
Клімат правіць
| Клімат Баку | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
| Сярэдні максімум, °C | 6,6 | 6,3 | 9,8 | 16,4 | 22,1 | 27,3 | 30,6 | 29,7 | 25,6 | 19,6 | 13,5 | 9,7 | 18,9 |
| Сярэдняя тэмпература, °C | 4,2 | 4,0 | 6,3 | 12,3 | 18,0 | 22,8 | 26,4 | 25,6 | 21,8 | 16,0 | 10,8 | 6,6 | 14,5 |
| Сярэдні мінімум, °C | 2,1 | 2,0 | 4,2 | 9,4 | 14,9 | 19,7 | 22,2 | 22,9 | 19,4 | 13,6 | 8,8 | 4,8 | 12,0 |
| Крыніца: World Climate[4] | |||||||||||||
Гісторыя правіць
У маі 2012 года ў Баку прайшоў 57-ы конкурс песні Еўрабачанне, спецыяльна для якога была пабудавана Бакінская крыштальная зала.
У чэрвені 2015 года ў Баку прайшлі першыя ў гісторыі Еўрапейскія гульні.
Насельніцтва правіць
Да 1988 года ў Баку пражывала вялікая колькасць рускіх, армянаў і яўрэяў, што спрыялі культурнай разнастайнасці горада. З пачаткам Карабахскай вайны і пагромаў супраць армянаў, пачынаючы са студзеня 1990 года, вялікая частка армянскай дыяспары з’ехала з горада[5].
Дэмаграфія правіць
| Год | Азербайджанцы | % | Рускія | % | Армяне | % | Яўрэі | % | Іншыя | % | Насельніцтва |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1886[6] | 37,530 | 43.3 | 21,390 | 24.7 | 24,490 | 28.3 | 391 | 0.5 | 2,810 | 3.2 | 86,611 |
| 1897[7] | 40,341 | 36 | 37,399 | 33.4 | 19,099 | 17.1 | 3,369 | 3 | 11,696 | 10.5 | 111,904 |
| 1926[8] | 118,737 | 26.2 | 167,373 | 36.9 | 76,656 | 16.9 | 19,589 | 4.3 | 70,978 | 15.7 | 453,333 |
| 1939[9] | 215,482 | 27.4 | 343,064 | 43.6 | 118,650 | 15.1 | 31,050 | 3.9 | 79,377 | 10.1 | 787,623 |
| 1959[10] | 211,372 | 32.9 | 223,242 | 34.7 | 137,111 | 21.3 | 24,057 | 3.7 | 56,725 | 8.7 | 652,507 |
| 1970[11] | 586,052 | 46.3 | 351,090 | 27.7 | 207,464 | 16.4 | 29,716 | 2.3 | 88,193 | 6.9 | 1,262,515 |
| 1979[12] | 530,556 | 52.4 | 229,873 | 22.7 | 167,226 | 16.5 | 22,916 | 2.3 | 62,865 | 6.2 | 1,013,436 |
| 1999[13] | 1,574,252 | 88 | 119,371 | 6.7 | 378 | 0.02 | 5,164 | 0.3 | 89,689 | 5 | 1,788,854 |
| 2009[14] | 1,848,107 | 90.3 | 108,525 | 5.3 | 104 | 0 | 6,056 | 0.6 | 83,023 | 4.1 | 2,045,815 |
Транспарт правіць
Славутасці правіць
- Дзявочая вежа
- Бакінская тэлевежа
- Бакінскі заапарк
- Азербайджанская нацыянальная бібліятэка
- Азербайджанская дзяржаўная філармонія
- Азербайджанскі тэатр оперы і балета
- Азербайджанскі Дзяржаўны Акадэмічны Драматычны Тэатр
- Азербайджанскі Дзяржаўны Тэатр Юнага Гледача
- Тэатр лялек імя А. Шаіга
- Азербайджанскі дзяржаўны музей дывана і народнага прыкладнога мастацтва імя Ляціфа Керымава
- Бакінскі музей сучаснага мастацтва
Вядомыя асобы правіць
- Генрых Мікалаевіч Абаеў (1932—2014) — спецыяліст у галіне працэсаў і апаратаў хімічнай тэхналогіі.
- Арсен Барысавіч Авакаў (нар. 1964) — украінскі палітык, міністр унутраных спраў Украіны (з 2014 года).
- Віталь Рубенавіч Габрыелян (нар. 1944) — спартсмен (шашкі), майстар спорту СССР, гросмайстар, чэмпіён СССР па шашках (1964, 1966, 1969, 1973, 1977).
- Эдуард Дзмітрыевіч Зарэмба (1937—2012) — беларускі футбаліст.
- Ніна Аляксандраўна Зельтэн (нар. 1924) — беларускі архітэктар.
Гл. таксама правіць
Зноскі
- ↑ а б http://www.baku.azstat.org/section/demography/
- ↑ Bakı şəhəri — Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi Архівавана 30 чэрвеня 2012.
- ↑ State Oil Company of Azerbaijan Republic: Transition from National to Transnational Company or Demand of Time? Архівавана 11 студзеня 2012.. Turkishweekly.net.
- ↑ World Climate — Baku (англ.)
- ↑ Azerbaijan — The Soviet and post-Soviet periods. Britannica
- ↑ (руск.) Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 года, г. Тифлис, 1893
- ↑ (руск.) Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. — г. Баку
- ↑ (руск.) Всесоюзная перепись населения 1926 года, т. 14, Закавказская СФСР, г. Москва, 1929
- ↑ Soviet 1939 census
- ↑ Soviet 1959 census
- ↑ Soviet 1970 census
- ↑ Soviet 1979 census
- ↑ (англ.) Ethnic composition of Azerbaijan 1999
- ↑ (англ.) Ethnic composition of Azerbaijan 2009
Літаратура правіць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Баку
